فیزیولوژی
اشرف نامداریان راد؛ باقر مجازی امیری؛ سهیل ایگدری؛ صالح بنام؛ مجید عابدی
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1396، ، صفحه 237-243
چکیده
مولدین ماهی دهان گرد خزری در هنگام مهاجرت برای تخم‌ریزی از دریای خزر به آب‌های شیرین رودخانه‌های حوزه جنوبی به دو صورت رسیده و نزدیک رسیدگی در دو فصل بهار و پاییز دیده می‌شوند. اندام‌های تنظیم کننده اسمزی مانند آبشش و کلیه نقش مهمی در این مهاجرت دارند. برای بررسی تفاوت این اندام‌ها در دو دسته‌ی جنسی از ماهیان نر و ماده دهان گرد ...
بیشتر
مولدین ماهی دهان گرد خزری در هنگام مهاجرت برای تخم‌ریزی از دریای خزر به آب‌های شیرین رودخانه‌های حوزه جنوبی به دو صورت رسیده و نزدیک رسیدگی در دو فصل بهار و پاییز دیده می‌شوند. اندام‌های تنظیم کننده اسمزی مانند آبشش و کلیه نقش مهمی در این مهاجرت دارند. برای بررسی تفاوت این اندام‌ها در دو دسته‌ی جنسی از ماهیان نر و ماده دهان گرد خزری (تعداد: 24 عدد؛ هر گروه 3 عدد)، صید در محل پایه‌ی پل رودخانه شیرود مازندران (مصب) در دو فصل بهار (فروردین ماه) و پائیز (مهرماه) هنگام شب با دست انجام گرفت. جهت مطالعه هیستومورفومتریک، اندام‌های آبشش و کلیه تثبیت شده و از آن ها بلوک‌های پارافینی تهیه شد. پس از برش بافتی نمونه‌ها تحت رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین قرار گرفتند. سلول‌های کلراید آبششی با تعداد زیاد به شکل ستونی یا مستطیلی با سطح بالایی صاف و هسته بزرگ در ناحیه پایین یا مرکزی سلول در بین دو تیغه آبششی در مولدین بهاره دیده می‌شوند. همچنین این سلول‌ها در مولدین پاییزه با اندکی تغییر شکل و قرار گرفتن یک سلول همراه در سطح برخی از سلول‌ها با مولدین بهاره متمایز شده‌اند. تعداد این سلول‌ها (بین پنج تیغه اول یک رشته آبششی) در مولدین رسیده در هر دو فصل بهار و پاییز افزایش یافته است. گلومرول‌ها در کلیه ماهیان مورد آزمایش، بهم پیوسته (گلوموس) می‌باشند. همچنین طول کل گلوموس در20 میلی‌متر انتهایی کلیه‌ی مولدین رسیده نسبت به نزدیک رسیدگی در دو فصل، افزایش معنی‌داری (( P<0/05 را نشان می‌دهد.
اکولوژی
نرجس طباطبایی؛ سهیل ایگدری؛ ایرج هاشم زاده؛ مظاهر زمانی فرادنبه
دوره 28، شماره 3 ، پاییز 1394، ، صفحه 361-370
چکیده
با توجه به شناخت محدودی که در رابطه با محیط زیست طبیعی ماهی بومی سگ‌ماهی جویباری سفیدرود (Oxynoemacheilus bergianus)، وجود دارد، تحقیق حاضر با هدف بررسی محدوده زیستگاه مورد استفاده و انتخابی زیستگاه سگ‌ماهی جویباری سفیدرود رودخانه کردان در فصل پاییز (در مهرماه و آبان ماه 1391) انجام پذیرفت. برای این منظور در 66 ایستگاه مورد بررسی، متغیرهای عمق، ...
بیشتر
با توجه به شناخت محدودی که در رابطه با محیط زیست طبیعی ماهی بومی سگ‌ماهی جویباری سفیدرود (Oxynoemacheilus bergianus)، وجود دارد، تحقیق حاضر با هدف بررسی محدوده زیستگاه مورد استفاده و انتخابی زیستگاه سگ‌ماهی جویباری سفیدرود رودخانه کردان در فصل پاییز (در مهرماه و آبان ماه 1391) انجام پذیرفت. برای این منظور در 66 ایستگاه مورد بررسی، متغیرهای عمق، عرض و شیب رودخانه، ارتفاع از سطح دریا، سرعت جریان آب و دبی، ساختار بستر، میزان سایه و نوع گیاهان ساحلی، بههمراه فراوانی نسبی ماهی مورد نظر بررسی شد. مطابق نتایج، زیستگاه مورد استفاده این ماهی در رودخانه کردان در ارتفاع 1300 تا 1500 متر، عرض 5 تا 15 متر، شیب 0 تا 49 متر بر کیلومتر، عمق 6 تا 42 سانتیمتر و سرعت جریان 3/0 تا 2/1 متر بر ثانیه واقع شده بود. بیشترین شاخص انتخاب زیستگاه، در محدودههای مختلف برای هر متغیر، مربوط به ارتفاع 1400 تا 1500، عرض 10 تا 5/12 متر، شیب 14 تا 21 متر بر کیلومتر، عمق 18 تا 24 سانتیمتر و سرعت جریان 1/1 تا 2/1 متر بر ثانیه برای این ماهی در رودخانه کردان بود. همچنین در زیستگاه انتخابی این ماهی، بسترهای قلوهسنگی، سواحل با پوشش گیاهی کم و میزان سایه کم میباشد.
اکولوژی
پریا رضوی پور؛ سهیل ایگدری؛ هادی پورباقر؛ یزدان کیوانی
دوره 28، شماره 2 ، تابستان 1394، ، صفحه 170-179
چکیده
گونه سیاه ماهی توئینی (Capoeta damascina) از جمله ماهیان آب‌های داخلی است که پراکنش وسیعی در زیستگاه‌های مختلف دارد. با توجه به توانایی زیست این گونه در زیستگاه‌های مختلف، این تحقیق با هدف شناخت الگوهای ریختی مشترک که آنها را قادر به زیست در زیستگاه‌های مختلف می‌کند و روند انعطاف‌پذیری آنها با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی به اجرا در ...
بیشتر
گونه سیاه ماهی توئینی (Capoeta damascina) از جمله ماهیان آب‌های داخلی است که پراکنش وسیعی در زیستگاه‌های مختلف دارد. با توجه به توانایی زیست این گونه در زیستگاه‌های مختلف، این تحقیق با هدف شناخت الگوهای ریختی مشترک که آنها را قادر به زیست در زیستگاه‌های مختلف می‌کند و روند انعطاف‌پذیری آنها با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 150 نمونه ماهی از 5 اکوسیستم آبی مختلف واقع در بخش ایرانی حوضه دجله نمونه‌برداری گردید، از سمت جانبی چپ نمونه‌ها عکسبرداری و تعداد 17 لندمارک (مرز نشانه) جهت استخراج داده‌های شکل بدن در روش ریخت سنجی هندسی توسط نرم افزار TpsDig2 رقومی گردید. داده‌های حاصل پس از آنالیز پروکراست، توسط تحلیل‌های چندمتغیره تجزیه به مولفه‌های اصلی (PCA)، تجزیه همبستگی کانونی (CVA) براساس ارزش p حاصل از permutation test و آنالیز خوشه‌ای مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین شکل بدن هر پنج جمعیت مورد مطالعه وجود دارد (0001/0>P). عمده‌‌ی این تفاوت‌ها مربوط به تغییرات در ناحیه پوزه، عمق سر، موقعیت باله‌ی سینه‌ای و مخرجی و عرض ساقه‌ی دمی بودند، که بیانگر انعطاف‌پذیری این بخش‌ها در پاسخ به شرایط محیطی زیستگاه جمعیت‌های مورد بررسی می‌تواند باشد. داشتن دهان با موقعیت شکمی، شکل سر، شکل بدن کاملا" دوکی شکل به عنوان ویژگی‌های مشترک در بین اعضای این گونه بودند که می‌تواند بیانگر عام‌گرا بودن شکل بدن این گونه باشد، که برای گونه‌هایی که در محیط‌های متغییر مثل رودخانه‌ها زیست می‌کنند می‌تواند یک مزیت محسوب گردد.
ریخت شناسی
پریا جلیلی؛ سهیل ایگدری
دوره 28، شماره 1 ، بهار 1394، ، صفحه 21-34
چکیده
سگ ماهیان جویباری زیرخانواده Nemacheilinae بدلیل مشکل بودن استخراج داده های ریخت شناختی، از جمله گروه های پیچیده از لحاظ آرایه شناختی می باشند. از اینرو امروزه بنیان رده بندی اعضای این آرایه براساس ویژگی های استخوان شناسی و مولکولی می باشد. همچنین شناخت ویژگی های استخوان شناختی ماهیان بویژه ساختار سر در درک ویژگی های زیستی از قبیل تغذیه ...
بیشتر
سگ ماهیان جویباری زیرخانواده Nemacheilinae بدلیل مشکل بودن استخراج داده های ریخت شناختی، از جمله گروه های پیچیده از لحاظ آرایه شناختی می باشند. از اینرو امروزه بنیان رده بندی اعضای این آرایه براساس ویژگی های استخوان شناسی و مولکولی می باشد. همچنین شناخت ویژگی های استخوان شناختی ماهیان بویژه ساختار سر در درک ویژگی های زیستی از قبیل تغذیه و تنفس نیز کاربرد دارد. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی استخوان شناسی ساختار سر سگ ماهی جویباری Oxynoemacheilus bergianus در رودخانه سفید رود به اجرا درآمد. برای این تحقیق تعداد 16 قطعه نمونه از رودخانه سفیدرود نمونه برداری گردید. نمونه ها پس از بیهوشی در فرمالین چهار درصد بافری تثبیت و سپس برای مطالعه استخوان شناسی رنگ آمیزی و شفاف سازی شدند. سگ ماهی جویباری سفید رود تفاوت هایی را در شکل جمجمه عصبی، عناصر تشکیل دهنده فرورفتگی های مفصلی محل اتصال فک آویز، جایگاه اتصال اتمویید جانبی، داشتن یک قطعه استخوانی بنام اوروهیال اضافی و شکل رادیال های باله سینه ای را با گونه Oxynoemacheilus angorae نشان داد که می تواند به عنوان ویژگی های اختصاصی استخوانی این آرایه در نظر گرفته شود. با توجه به عدم کارایی صفات ریخت سنجی، شمارشی و الگوهای رنگی در مطالعات آرایه شناختی، نتایج این تحقیق می تواند به عنوان پایه ای برای مطالعات آتی اعضای این آرایه مورد استفاده قرار گیرد.
