مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)

اثرات مکمل غذایی سین‌بیوتیک بر شاخص‌های رشد، کارایی تغذیه و ترکیبات بیوشیمیایی بدن در ماهی بنی، Mesopotamichthys sharpeyi

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

2 هیئت علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، دانشکده منابع طبیعی دریا، گروه شیلات

چکیده

این مطالعه با هدف شناخت سطح مطلوب خوراکی سین‌بیوتیک در ماهیان بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) طراحی گردید. تعداد 600 عدد ماهی با میانگین وزن اولیه 20/0±82/3 گرم در 15 مخزن 300 لیتری ذخیره‌سازی شدند. پنج تیمار غذایی حاوی پنج سطح مکمل غذایی سین‌بیوتیکی، شامل تیمار اول (شاهد)، تنها حاوی جیره غذایی پایه و فاقد مکمل سین‌بیوتیک، تیمار دوم، ۵/۰ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه، تیمار سوم، ۱ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه، تیمار چهارم، ۵/۱ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه و تیمار پنجم ۲ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه مکمل سین‌بیوتیکی افزوده و با سه تکرار به مدت 60 روز دوره آزمایش، در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد استفاده از سطوح مختلف مکمل غذایی سین‌بیوتیک در جیره غذایی ماهیان بنی، باعث بهبود شاخص‌های رشد و تغذیه، همچنین بهبود ترکیبات بیوشیمیایی بدن ماهیان در تیمارهای سین‌بیوتیکی گردید (05/0>P). بررسی نتایج رشد این مطالعه نشان داد که با افزایش سطح سین‌بیوتیک تا میزان 5/1 گرم در کیلوگرم جیره غذایی، شاخص‌های رشد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند. بعلاوه بهترین ضریب تبدیل غذایی، کارایی غذایی و نسبت بازده پروتئین در ماهیان تیمار 4 مشاهده گردید که اختلاف معنی‏داری با تیمار شاهد داشت. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده، سطح 5/1 گرم سین‌بیوتیک بر کیلوگرم جیره غذایی می‌تواند به عنوان سطح مطلوب استفاده از مکمل غذایی سین‌بیوتیک در جیره غذایی ماهی بنی جهت افزایش وزن بدن، بهبود ضریب تبدیل غذایی و محتوای ترکیبات بیوشیمیایی بدن معرفی گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effects of dietary supplementation of synbiotic on growth performance, feed utilization and body biochemical composition of Benni, Mesopotamichthys sharpeyi

نویسنده [English]

  • Mohammad Zakeri 2

2 Khorramshahr University

چکیده [English]

This study has been carried to determine the optimum level of dietary supplementation of synbiotic of Benni (Mesopotamichthys sharpeyi). A total of 600 fish with initial average weight of 3.83±0.2 g were kept in 15 tanks with 300 l capacity (40 fish/tank). Five dietary treatments included treatment 1 (control) which were fed with basal commercial diet without synbiotic and the other treatments 2 to 5 containing 0.5, 1, 1.5 and 2 g synbiotic per kg of diets, respectively. The experimental trail was carried out in triplicate for a period of 60 days. The results showed that different dietary synbiotic supplementation levels can improved growth and feeding performances. Also, the body biochemical composition was improved by increase in protein contents. High concentration of symbiotic increased the final average weight among the treatments up to 1.5 g per kg of diet. Also, other factors like food conversion ratio, food efficiency and protein efficiency ratio were significantly higher in the treatment 4. The optimum results for M. sharpeyi were achieved at 1.5 g per kg dietary synbiotic supplementation that affected on weight gain, feed conversion ratio and body biochemical composition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mesopotamichthys sharpeyi
  • synbiotic supplementation
  • growth performance
  • feeding utilization
  • body biochemical composition

اثرات مکمل غذایی سین­بیوتیک بر شاخص­های رشد، کارایی تغذیه و ترکیبات بیوشیمیایی بدن در ماهی بنی، Mesopotamichthys sharpeyi 

بهروز باجلان، محمد ذاکری*، سید محمد موسوی، وحید یاوری و ابراهیم رجب‌زاده

خرمشهر، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، دانشکده منابع طبیعی دریا، گروه شیلات

تاریخ دریافت: 13/8/95                تاریخ پذیرش:17/3/96

چکیده

این مطالعه باهدف شناخت سطح مطلوب خوراکی سین­بیوتیک در ماهیان بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) طراحی گردید. تعداد 600 عدد ماهی با میانگین وزن اولیه 20/0±82/3 گرم در 15 مخزن 300 لیتری ذخیره‌سازی شدند. پنج تیمار غذایی حاوی پنج سطح مکمل غذایی سین­بیوتیکی، شامل تیمار اول (شاهد)، تنها حاوی جیره غذایی پایه و فاقد مکمل سین­بیوتیک، تیمار دوم، ۵/۰ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه، تیمار سوم، ۱ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه، تیمار چهارم، ۵/۱ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه و تیمار پنجم ۲ گرم در هر کیلوگرم غذای پایه مکمل سین­بیوتیکی افزوده و با سه تکرار به مدت 60 روز دوره آزمایش، در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد استفاده از سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک در جیره غذایی ماهیان بنی، باعث بهبود شاخص­های رشد و تغذیه، همچنین بهبود ترکیبات بیوشیمیایی بدن ماهیان در تیمارهای سین­بیوتیکی گردید (05/0>P). بررسی نتایج رشد این مطالعه نشان داد که با افزایش سطح سین‌بیوتیک تا میزان 5/1 گرم در کیلوگرم جیره غذایی، شاخص­های رشد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند. بعلاوه بهترین ضریب تبدیل غذایی، کارایی غذایی و نسبت بازده پروتئین در ماهیان تیمار 4 مشاهده گردید که اختلاف معنی‏داری با تیمار شاهد داشت. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده، سطح 5/1 گرم سین­بیوتیک بر کیلوگرم جیره غذایی می­تواند به‌عنوان سطح مطلوب استفاده از مکمل غذایی سین­بیوتیک در جیره غذایی ماهی بنی جهت افزایش وزن بدن، بهبود ضریب تبدیل غذایی و محتوای ترکیبات بیوشیمیایی بدن معرفی گردد.

واژه­های کلیدی: Mesopotamichthys sharpeyi، سین­بیوتیک، شاخص رشد، کارایی تغذیه، ترکیبات بیوشیمیایی بدن.

* نویسنده مسئول، تلفن: 09166312609، پست الکترونیکی:  Zakeri.mhd@gmail.com

مقدمه

 

استفاده از فناوری­های نوین در افزایش بهره­وری و کاهش هزینه تولید ازجمله موارد مهم در آبزی­پروری پایدار است. بیش­ترین مطالعات در آبزی­پروری پایدار در ارتباط با استراتژی­های تغذیه و بهینه­سازی ترکیبات غذایی برای گونه­های مهم ماهیان تجاری قابل پرورش می­باشد (12). این مطالعات در جهت افزایش کارایی ترکیبات مغذی نظیر پروتئین­ها، چربی­ها و افزایش قابلیت هضم آن­ها می­باشد. تغذیه مناسب به‌عنوان شاخص حیاتی در ارتقاء رشد طبیعی و سلامت موجود مؤثر است. بنابراین دستیابی به الگوها و عوامل آنابولیکی که بتواند افزایش بازدهی رشد را به همراه داشته باشد، از اهداف مهم مدیریت پرورشی قلمداد می­گردد. بهینه­سازی شاخص­های تغذیه­ای و سلامت می­تواند باعث سازگاری اکولوژیکی، رشد بهتر و کاهش تلفات سنگین در پرورش آبزیان گردد (29). افزایش توان تولید ماهی و سایر آبزیان پرورشی ارتباط بسیار نزدیکی با ارتقاء کارآیی تغذیه دارد. سین­بیوتیک­ها می­توانند از طریق بهینه­سازی متابولیسم سوخت­و­ساز مواد غذایی و ایجاد شرایط اکولوژیکی مطلوب در سیستم­های پرورشی، عملکرد رشد را ارتقاء دهند. باکتری­های موجود در مکمل­های سین­بیوتیکی برحسب فعالیت­های متابولیکی و آنزیم‌های مترشحه خارج سلولی اثرات بسیار مثبتی را در افزایش بهره­برداری از غذا، قابلیت هضم پروتئین، کارآیی پروتئین و چربی در ماهیان دارند (10). آزمایش­ها نشان می­دهد، به­کارگیری اصولی سین­بیوتیک­ها فاکتورهایی مانند طول و وزن نهایی، ضریب رشد ویژه و وزن نسبی را در آبزیان پرورشی بهبود می­بخشد (22 و 38). بنابراین سین­بیوتیک­ها را می­توان به‌عنوان یک راهبرد مهم و کارآمد برای تولید بهتر محصولات آبزی از طریق کنترل بیولوژیکی در مزارع پرورشی پیشنهاد نمود (12). در گونه­های مختلفی از آبزیان همچون برخی ماهیان دریایی، ماهیان آب­شیرین، ماهیان زینتی و میگو از محصولات سین­بیوتیکی استفاده شده است که در آن­ها شاخص­هایی چون رشد، تغذیه، ترکیبات بیوشیمیایی بدن، خون­شناسی، ایمنی­شناسی، مقاومت در برابر بیماری و عوامل تنش­زا مورد ارزیابی قرارگرفته است (11، 7 و 25).

سین­بیوتیک­ها مکمل­های غذایی هستند که در سال‌های اخیر در تغذیه دام، طیور و آبزیان کاربرد پیداکرده‌اند. این مکمل حاوی ترکیبی از پروبیوتیک (باکتری مفید) و پری­بیوتیک (کربوهیدرات‌های غیرقابل‌هضم) می­باشند و باعث افزایش رشد باکتری­های مفید روده میزبان می­شوند (25). استفاده از سین­بیوتیک­ها می‌تواند باعث ایجاد نتایج تولیدی بهتری نسبت به استفاده منفرد از پروبیوتیک­ یا پری­بیوتیک­ها گردد (26). از مهم‌ترین ویژگی­های سین­بیوتیک­ها برخلاف آنتی‌بیوتیک­ها علاوه بر بهبود ضریب تبدیل غذایی و کاهش بیماری، عدم باقی­مانده بافتی است که درنتیجه، مقاومت باکتریایی ایجاد نمی‌کند (21) .همچنین مزیت­های استفاده از محرک­های رشد طبیعی شامل افزایش رشد، تحریک و بلوغ سریع سیستم ایمنی، بهبود کارایی غذا، کاهش میزان مرگ­و­میر، بهبود فرایند هضم، رشد سریع میکروفلورهای مناسب روده، تأثیر بر میزان اشتها و افزایش میزان تغذیه است (33). هرچند که در خصوص اثرات ترکیبی مکمل‌های پروبیوتیکی و پری بیوتیکی مطالعات محدودی از گونه‌های آب شیرین برای ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspicus)، ماهی سفید (Rutilus frisii kutum)، قزل‌آلای رنگین­کمان (Oncorhynchus mykiss)، فیل ماهی (Huso huso)، کپور معمولی (Cyprinus carpio)، کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella) و شیربت (Barbus gryprus) در داخل کشور گزارش‌شده است (2، 4، 5، 6، 13، 17، 19، 25، 27، 31 و 39).

ماهی بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) در مناطق محدودی از دنیا پراکنش دارد. در ایران این ماهی در رودخانه­های کارون و کرخه، بهمنشیر، تالاب هورالعظیم و هور شادگان گزارش‌شده است (1). به دلیل بومی بودن و همچنین ارزش اقتصادی بالا، تکثیر و پرورش این‌گونه در استان خوزستان موردتوجه می­باشد و با موفقیت در تکثیر مصنوعی، این ماهی به چرخه تولید در سیستم‌های پرورش چندگونه‌ای ماهیان گرمابی اضافه گردید (3). هرچند که در پرورش این ماهی معضلاتی اعم از، مشکلات در بازسازی ذخایر این‌گونه، روند رشد ضعیف و طولانی بودن مرحله انگشت­قدی و کمبود تحقیقات کاربردی در مورد مکمل­های غذایی کارآمد در ماهی بنی، وجود دارد (1)، مطالعات بیشتر جهت رفع این مشکلات را می­طلبد. بنابراین با افزایش تقاضا برای پرورش ماهیان گرمابی ازجمله ماهی بنی، در سال­های اخیر، استفاده و معرفی یک مکمل غذایی مناسب که بتواند باعث بهبود کارایی تولید گردد، لازم به نظر می­رسد. اگرچه مفهوم جیره­های غذایی هدفمند در صنعت آبزی­پروری نوین است، اما مدل جدیدی برای توسعه جیره­های غذایی ایجاد می­کند که رضایت­مندی بیشتری را براساس مواد غذایی موردنیاز در موجودات پرورشی ایجاد می­نماید (11). براین اساس، مطالعه حاضر باهدف بررسی اثرات سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک بر شاخص­های رشد، کارایی تغذیه، ترکیبات بیوشیمیایی بدن و مقاومت برابر تنش در ماهیان جوان بنی (M. sharpeyi) طراحی‌شده است.

مواد و روشها

تعداد 740 قطعه بچه ماهی بنی، از مرکز تکثیر و پرورش ماهیان گرمابی شهید ملکی اهواز به آزمایشگاه خیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر منتقل گردیدند. مدت 14 روز برای سازگاری با شرایط آزمایشگاهی نگهداری شدند. سپس تعداد 600 قطعه کپور معمولی جوان با میانگین وزن اولیه 20/0±82/3 گرم و طول اولیه 3۸/۰±۷۷/۶ سانتی‏متر به‌صورت کاملاً تصادفی در 15 تانک استوانه‌ای پلی‌اتیلنی 300 لیتری دارای هوادهی مناسب توزیع گردیدند (به ازای هر مخزن ۴۰ قطعه ماهی جوان بنی). آزمایش با ۵ تیمار غذایی و سه تکرار به مدت 60 روز انجام شد.

تیمارهای غذایی حاوی پنج سطح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک در جیره غذایی بودند (Biomin IMBO, Austria). به‌طوری که تیمار اول (شاهد) تنها شامل جیره غذایی پایه و فاقد مکمل سین­بیوتیکی، تیمار دوم ۵/۰ گرم در هر کیلوگرم جیره غذای پایه، تیمار سوم ۱ گرم در هر کیلوگرم جیره غذای پایه، تیمار چهارم ۵/۱ گرم در هر کیلوگرم جیره غذای پایه و تیمار پنجم ۲ گرم در هر کیلوگرم جیره غذای پایه مکمل سین­بیوتیکی اضافه شد. مکمل سین بیوتیکی مورداستفاده در این تحقیق شامل ترکیبی از پروبیوتیک پوشش­دار5×1011 CFU/KG Entrococcus faecium, و فروکتوالیگوساکاریدی بانام اینولین بعنوان پری بیوتیک (40 % از ترکیب مکمل سین بیوتیکی) است. آنالیز بیوشیمیایی جیره غذایی پایه مورداستفاده شامل 19/0±64/36 درصد پروتئین، 51/0±38/8 درصد چربی، 48/0±02/36 درصد کربوهیدرات، 19/0±14/10 درصد رطوبت و 28/0±82/8 درصد خاکستر است. انرژی کل محاسبه‌شده برای جیره غذایی 02/0±81/1 مگا ژول بر گرم و اندازه دانه‌های غذایی 2 میلیمتر می­باشد. جیره­های غذایی در این آزمایش به‌اندازه نیاز و هر دو هفته یکبار آماده‌سازی شدند و در کیسه‌های نایلونی تیره بسته‌بندی و نام‏گذاری و تا زمان استفاده در یخچال با دمای 4 درجه سانتی­گراد نگهداری شدند.

در طی دوره انجام تحقیق فاکتورهای کیفی آب شامل درجه حرارت آب، pH، میزان شوری و سطح اکسیژن محلول بطور روزانه هنگام صبح با استفاده از مولتی­متر مدل HQ40d ساخت آلمان پایش و ثبت شدند. به‌طوری که در طول دوره آزمایش، میانگین درجه حرارت آب در طول دوره در دامنه 47/1±01/27 درجه سانتی گراد، میانگین pH در محدوده 19/0±02/8، میانگین شوری آب در محدوده 24/11±0/3 قسمت در هزار (ppt) و میانگین سطح اکسیژن محلول 11/1±20/8 میلی‌گرم در لیتر ثبت گردید. در طول دوره آزمایش هوادهی بطور دائمی جهت نگهداری اکسیژن در حد مطلوب انجام گردید. از تناوب نوری طبیعی در این تحقیق استفاده گردید به‌طوری که بین 14-10 ساعت روشنایی و 14-10 ساعت تاریکی متغیر بود. منبع آب شهری جهت تأمین آب استفاده گردید به‌طوری که آب شهری پس از انبار شدن در تانک‌های 1000 لیتری پلی‌اتیلنی به مدت 48 ساعت و هوادهی مداوم جهت مصرف در آزمایش استفاده شد. همچنین در طی دوره آزمایش جهت بهبود کیفی آب و کدورت آن در هرروز تقریباً 10 درصد از آب تانک‌های پرورشی تعویض گردید.

در طول دوره آزمایش ماهیان بنی در تیمارهای مختلف غذایی در طی سه نوبت در روز در ساعات 8:00 ، 13:00 و 18:00 به میزان 3 درصد وزن‌تر بدن با جیره‌های غذایی مربوطه غذادهی شدند. در این مدت، نیم ساعت پس از هر وعده غذادهی، غذای خورده نشده خارج و پس از خشک نمودن در آون در دمای ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲۴ ساعت وزن‌کشی گردید و پس از محاسبه تفاضل کل جیره غذایی داده ‌شده با میزان غذای خورده نشده، میزان غذای مصرفی در هر وعده تعیین گردید (34). مقدار غذای خورده شده به‌وسیله ماهیان به طور روزانه محاسبه و ثبت شد. در طول دوره آزمایش بعد از هر بار بیومتری (2 هفته یک­بار) میزان خوراک مصرفی بر مبنای افزایش بیوماس هر تانک، اصلاح گردید.

برای اندازه­گیری وزن ماهیان از ترازوی دیجیتال با دقت 001/0 گرم (مدل PX3000 ساخت فرانسه) و جهت اندازه­گیری طول کل از تخته زیست سنجی بادقت 1/0 سانتی­متر استفاده گردید. همچنین ۵ قطعه ماهی از هر تکرار جهت به­دست آوردن شاخص­های کبدی و احشایی از بافت‌های کبد و احشاء تشریح شدند. در ابتدا ماهیان با استفاده از عصاره گل میخک با غلظت 30 میلی­گرم برلیتر (35)، بی‌هوش شدند و سپس هرماهی بعد از زیست­سنجی از ناحیه مخرجی به سمت ناحیه سینه‌ای با استفاده از قیچی جراحی بریده شد و احشاء به‌طور کامل خارج گردید و با استفاده از ترازوی با دقت 000۱/۰ (مدلSartorius TE 124S ، ساخت هند) وزن‌کشی شدند، سپس با خارج نمودن کبد از احشاء به‌طور جداگانه توزین گردیدند. پس از اتمام نمونه‌برداری از تیمارهای آزمایشی، نمونه‌های جمع‌آوری‌شده به فریزر 80- درجه سانتی­گراد (OPERON-DFU-128CE، ساخت کره جنوبی) منتقل شدند. در این تحقیق جهت بررسی شاخص-های رشد از درصد افزایش وزن بدن (WG%)، ضریب رشد ویژه (SGR)، میانگین وزن نهایی (FAW)، ضریب چاقی (CF)، شاخص احشایی (VSI)، شاخص کبدی (HSI) و شاخص­های تغذیه‌ای از ضریب-­تبدیل غذایی (FCR)، نسبت بازده پروتئین (PER)، کل غذای مصرفی (TFI)، کارایی غذایی (FE)، کل پروتئین دریافتی (PI) استفاده گردید (وزن برحسب گرم، طول برحسب سانتی‌متر و زمان‌بر حسب روز).

وزن اولیه بدن/[وزن اولیه بدن -وزن نهایی بدن]Í100 =WG%

۱۰۰Í[طول دوره پرورش/ (وزن اولیه بدن ln – وزن نهایی بدن ln)] =SGR%

تعداد ماهیان در انتهای دوره / وزن نهایی بدن = FAW %

(طول نهایی بدن)۳ /۱۰۰Í وزن نهایی بدن =CF

وزن کل بدن / ۱۰۰ Í وزن احشاء =VSI

وزن کل بدن / ۱۰۰ Í وزن کبد =HSI

افزایش وزن بدن / غذای مصرف‌شده =FCR

پروتئین مصرف‌شده (گرم) / افزایش وزن =PER

100/ (رطوبت غذا-100)×کل غذای خورده شده (گرم وزن‌تر) =TFI

100× (کل غذای مصرفی(گرم)/ افزایش وزن نهایی ماهیان) =FE

100/ پروتئین جیره × کل غذای خورده ‌شده (گرم وزن خشک) =PI

به‌منظور آنالیز تقریبی ترکیبات بیوشیمیایی بدن اولیه 10 ماهی و ترکیبات بیوشیمیایی بدن نهایی از هر تکرار 3 ماهی انتخاب شد و با استفاده از روش­های استاندارد جزءبه‌جزء (8) و با سه تکرار محاسبه شد. میزان رطوبت بوسیله خشک‌کردن نمونه­ها در آون در دمای oC 105 به مدت 24 ساعت تا رسیدن به وزن ثابت تعیین گردید. خاکستر بوسیله سوزاندن نمونه­ها در کوره در دمای oC 550 به مدت 12 ساعت محاسبه گردید. محاسبه پروتئین خام بدن پس از هضم نمونه­ها (Buchi, Digest Automat K438, Germany) و تعیین مقدار نیتروژن کل در نمونه­ها با استفاده از روش کجلدال (Buchi, Auto Kejldahl k370, Germany) و ضرب آن در عدد 25/6 تعیین شد. میزان چربی خام با استفاده از روش سوکسله اندازه‌گیری گردید (Behr E6, Germany).

تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماریSPSS  نسخه 19 در سطح خطای 05/0 استفاده شد. داده‌ها در فصل نتایج به‌صورت میانگین±خطای استاندارد بیان‌شده‌اند. از آنالیز واریانس یک‌طرفه (One way ANOVA) جهت اندازه‌گیری اختلاف بین تیمارهای جیره غذایی (05/0>P) استفاده شد. برای مقایسه میانگین­ها در صورت همگنی واریانس­ها از پس‌آزمون Tukey جهت تعیین اختلاف بین تیمارها استفاده گردید.

نتایج

تأثیر سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک بر شاخص­های رشد و ریخت­شناسی در ماهیان آزمایشی پس از 60 روز غذادهی در جدول 1 ارائه‌شده است. در شروع آزمایش پنج تیمار از لحاظ میانگین وزن اولیه تقریباً یکسان بودند و تفاوت معنی­داری بین تیمارهای مورد بررسی وجود نداشت (05/0P>). با توجه به نتایج بدست آمده از سنجش شاخص­های رشد بین تیمارهای سین­بیوتیکی با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری مشاهده شد (05/0P˂). نتایج حاصل از درصد افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه و میانگین وزن نهایی نشان داد که در بین تیمارهای آزمایشی، بیشترین میزان این شاخص‌ها در تیمار 4 مشاهده شد (به ترتیب 55/4±54/90 درصد، 04/0±07/1 درصد و 03/0±55/7 گرم) که دارای اختلاف معنی­داری با تیمار شاهد و دیگر تیمارهای سین­بیوتیکی بود (05/0P<). کمترین میزان این شاخص‌ها نیز به تیمار شاهد تعلق داشت. نتایج بررسی شاخص ضریب چاقی در تیمارهای آزمایشی نشان داد که بین تیمارهای 3، 4 و 5 سین­بیوتیکی با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری وجود دارد (05/0P<). کمترین میزان این شاخص با میزان 02/0±91/0 درصد در تیمار 4 (میزان 5/1 گرم مکمل سین­بیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی) و بیشترین مقدار شاخص ضریب چاقی در تیمار شاهد به میزان 01/0±15/1 درصد ثبت شد. اختلاف معنی­داری بین تیمار شاهد با تیمار 4 مشاهده شد (05/0P<).

 

 

جدول 1- شاخص­های رشد و ریخت­شناسی ماهیان جوان بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) تغذیه‌شده با سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک در پایان 60 روز آزمایش (9=n)

شاخص*

تیمار 1 (شاهد)

تیمار 2

تیمار 3

تیمار 4

تیمار 5

وزن اولیه (گرم)

06/00±0/4

12/93±0/3

06/90±0/3

09/97±0/3

15/03±0/4

WG

a97/96±1/67

a03/58±2/73

ab58/28±3/80

b55/54±4/90

a83/94±3/73

SGR

a02/86±0/0

a02/92±0/0

ab03/98±0/0

b04/07±0/1

a04/92±0/0

FAW

a07/72±0/6

b06/00±0/7

b04/03±0/7

c03/55±0/7

b03/18±0/7

CF

c01/15±0/1

c02/14±0/1

ab01/98±0/0

a02/91±0/0

b03/04±0/1

VSI

a09/13±0/7

ab09/29±0/7

bc08/64±0/7

c09/71±0/7

c06/74±0/7

HSI

a04/33±0/1

b05/66±0/1

b07/83±0/1

b06/83±0/1

b04/87±0/1

*WG: درصد افزایش وزن بدن، SGR: ضریب رشد ویژه (درصد)، FAW: میانگین وزن نهایی (گرم)، CF: ضریب چاقی، VSI: شاخص احشایی، HSI: شاخص کبدی

حروف متفاوت در هر ردیف نشانه وجود اختلاف معنی‌دار بین تیمارهای آزمایشی است (05/0P<، میانگین ± خطای استاندارد)

 

 

همچنین اختلاف معنی­داری بین تیمارهای سین­بیوتیکی آزمایش با تیمار شاهد در شاخص احشائی مشاهده شد (05/0P<). بطوری­که بیشترین میزان این شاخص در تیمار 5 (میزان 2 گرم مکمل سین­بیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی) و به میزان 06/0±74/7 درصد و کمترین آن به میزان 09/0±13/7 درصد در تیمار شاهد ثبت شد. بعلاوه نتایج بدست آمده از بررسی شاخص کبدی در میان تیمارهای آزمایشی نشان داد که در میان تیمارهای سین­بیوتیکی آزمایش با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری وجود دارد (05/0P<). هرچند که بین تیمارهای حاوی مکمل سین بیوتیکی اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد.

در جدول 2 نتایج مربوط به اثرات سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک بر شاخص‌های تغذیه­ای ماهیان جوان بنیآورده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده از افزودن مکمل سین­بیوتیک به غذای ماهیان در این آزمایش در شاخص­های ضریب تبدیل غذایی، نسبت بازده پروتئین و کارایی غذایی بهبود حاصل‌شده و بین تیمارهای آزمایشی سین­بیوتیکی با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری مشاهده گردید (05/0P<). براساس نتایج آزمون آماری، ماهیان تغذیه‌شده با میزان 5/1 گرم مکمل سین­بیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی بطور معنی­داری بهترین شاخص­های تغذیه‌ای (FCR، PER و FE) را بخود اختصاص دادند. هرچند که در شاخص‌های میزان کل غذای مصرفی و پروتئین دریافتی در بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی­داری بین تیمار شاهد و تیمارهای تغذیه‌شده با مکمل سین­بیوتیک دیده نشد (05/0P>).

نتایج اثرات سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک بر ترکیبات بیوشیمیایی بدن ماهیان جوان بنی نشان داد که محتوای پروتئین و درصد خاکستر بدن، در تیمارهای تغذیه‌شده با مکمل غذایی سین­بیوتیک نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی­داری داشت (05/0P˂)، اما در دیگر شاخص­های ترکیبات بیوشیمیایی بدن مانند محتوای چربی و درصد رطوبت بدن بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی­داری مشاهده نشد (05/0P>، جدول 3). بیش‌ترین و کمترین میزان پروتئین بدن بطور معنی­داری، به ترتیب در تیمار 4 به مقدار 20/0±57/15 درصد و تیمار شاهد به مقدار 15/0±70/13 درصد ثبت گردید (05/0P˂). همچنین در بین تیمارهای آزمایشی بیشترین میزان خاکستر بدن بطور معنی­داری و به میزان 08/0±88/10 درصد مربوط به تیمار 5 می­باشد (هرچند که بین تیمار 5 و 4 اختلاف معنی‌داری وجود نداشت) و کمترین مقدار این شاخص در تیمار شاهد و به میزان 05/0±16/9 درصد مشاهده و ثبت گردید (05/0P˂).

 

 

جدول 2- شاخص­های تغذیه­ای ماهیان جوان بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) تغذیه‌شده با سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک در پایان 60 روز آزمایش (9=n)

شاخص*

تیمار 1 (شاهد)

تیمار 2

تیمار 3

تیمار 4

تیمار 5

FCR

c08/64±0/2

b02/31±0/2

b06/20±0/2

a02/96±0/1

b02/18±0/2

PER

a04/24±0/1

b01/42±0/1

b03/52±0/1

c02/67±0/1

b02/50±0/1

TFI

23/17±9/244

36/89±3/232

01/19±5/228

02/14±4/238

95/12±6/226

FE

a84/59±0/44

b41/94±0/50

b86/80±0/54

c69/16±0/60

b72/95±0/53

PI

32/90±3/87

21/84±1/83

80/15±1/82

45/73±1/85

50/41±2/81

*FCR: ضریب-­تبدیل غذایی، PER: نسبت بازده پروتئین، TFI: کل غذای مصرفی (گرم)، FE: کارایی غذایی (درصد)، PI: کل پروتئین دریافتی (گرم)

حروف متفاوت در هر ردیف نشانه وجود اختلاف معنی‌دار بین تیمارهای آزمایشی است (05/0P<، میانگین ± خطای استاندارد)

 

جدول 3- ترکیبات بیوشیمیایی بدن ماهیان جوان بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) تغذیه‌شده با سطوح مختلف مکمل غذایی سین­بیوتیک در پایان 60 روز آزمایش براساس درصد وزن‌تر (9=n)

شاخص (درصد)

تیمار 1 (شاهد)

تیمار 2

تیمار 3

تیمار 4

تیمار 5

پروتئین

a15/70±0/13

ab42/20±0/14

abc19/67±0/14

c20/57±0/15

bc20/20±0/15

چربی

01/98±0/5

01/97±0/5

06/90±0/5

08/90±0/5

19/63±0/5

خاکستر

a05/16±0/9

b05/71±0/9

b08/88±0/9

c07/22±0/10

c08/88±0/10

رطوبت

49/16±1/71

11/11±1/70

29/54±1/69

62/31±1/68

13/29±2/68

حروف متفاوت در هر ردیف نشانه وجود اختلاف معنی‌دار بین تیمارهای آزمایشی است (05/0P<، میانگین ± خطای استاندارد)


بحث

امروزه تقاضای جهانی برای دریافت غذاهای دریایی سالم، تحقیقات در مورد محرک‌های رشد طبیعی در جیره غذایی آبزیان را ارتقا داده است (16). مکمل غذایی سین­بیوتیکی مزایای پروبیوتیک­ها و پری­بیوتیک­ها را به‌صورت توأم دارند و علاوه بر تغییر توازن فلورباکتریایی روده به سمت باکتری­های بالقوه مفید، اثرات بسیار زیادی بر بافت روده و کبد ماهیان دارند. سین­بیوتیک­ها از طریق تولید اسید­های چرب زنجیره کوتاه و ویتامین­های محلول در آب سبب هضم مواد غذایی پیچیده در جیره غذایی و افزایش مواد معدنی در روده می‌شوند. همچنین آن­ها سبب افزایش کارایی رشد و بازماندگی در طی دوره پرورش می­شوند (25). پروبیوتیک­ها و پری­بیوتیک­ها همواره به دلیل داشتن مزایای فراوان به‌عنوان یکی از راهکارهای افزایش بازده در آبزی­پروری مطرح بوده­اند. از میان فواید فراوان پروبیوتیک و پری­بیوتیک­ها، محققین تأثیر آن­ها را در بهبود رشد آبزیانی که در جیره غذایی آن­ها از این مکمل­ها استفاده شده بود، گزارش کرده­اند و مشاهده گردید که سین­بیوتیک­ها (ترکیب پروبیوتیک و پری­بیوتیک­ها) اثرات هم­افزایشی بیشتری را به دنبال دارند (11).

با مقایسه نتایج در پایان آزمایش حاضر بین تیمارهایی که در آن­ها ماهیان جوان بنی از جیره غذایی حاوی مکمل غذایی سین­بیوتیک تغذیه‌شده بودند نسبت به تیمار شاهد، نشان از بهبود شاخص­های رشد و ریخت­شناسی در ماهیان این تیمارها دارد، به‌طوری که ماهیان تیمار 4 که از سطح 5/1 گرم سین­بیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی تغذیه شدند، نسبت به سایر تیمارها بهترین عملکرد رشد را نشان داد. بعضی از سویه‌های باکتری Enterococcus faecium، غیربیماری‌زا و دارای توانایی تولید اسیدلاکتیک هستند (18) و می­توانند با تولید این ماده کارایی رشد جاندار میزبان را افزایش دهند. نتایج مشابهی نیز در این خصوص در گونه‌های مختلف گزارش‌شده است (37، 25، 27 و 28). به نظر می­رسد هم­افزایشی اثر پروبیوتیک و پری­بیوتیک موجود در این ترکیب سین­بیوتیکی با افزایش کارایی غذا (جدول 2)، سبب افزایش کارایی رشد ماهیان مورد آزمایش‌شده است، که می­تواند یا از طریق تأثیر مستقیم در جذب مواد غذایی و یا از طریق تولید مواد غذایی و ویتامین­ها، ایجاد شود. بررسی نتایج رشد این مطالعه نشان داد که با افزایش سطح سین‌بیوتیک تا میزان 5/1 گرم در کیلوگرم جیره غذایی، شاخص­های رشد شامل میانگین وزن نهایی، درصد افزایش وزن بدن و ضریب رشد ویژه نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند. همچنین رابطه­ای مستقیم بین محتوای سطوح سین بیوتیکی مورداستفاده در جیره غذایی و افزایش شاخص‌های احشایی و کبدی در ماهیان بنی، مشاهده گردید. در مطالعه وانگ و همکارانش گزارش گردید که استفاده از پروبیوتیک Bacillus sp. باعث افزایش رشد و کاهش ضریب تبدیل غذایی در ماهیان کپور معمولی می­گردد (36). مطالعات مشابه­ای در خصوص اثرات مثبت مکمل‌های سین بیوتیکی در ماهیان سفید دریای خزر (31)، قزل‌آلای رنگین­کمان (25) و کپور معمولی (39) گزارش‌شده است. در این مطالعه، با افزایش سطح سین­بیوتیک به میزان 2 گرم در هر کیلوگرم جیره غذایی از میزان بهبود شاخص­های رشد و تغذیه نسبت به سطح 5/1 گرم سین­بیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی کاسته شده که دلیل آن می­تواند افزایش بیش از نیاز میزان پری­بیوتیک (فروکتوالیگوساکارید) موجود در سین­بیوتیک و عدم توانایی پروبیوتیک (Entrococcus faecium) در تخمیر مقادیر بالای این پری­بیوتیک در جیره غذایی و تجمع آن در روده آبزی باشد. همچنین گزارش‌شده است که سطح مطلوب و بهینه مکمل سین­بیوتیکی بر کارایی دستگاه گوارش تأثیر مطلوبی دارد و سبب افزایش هضم و جذب جیره­های غذایی می­گردد و این امر نیز درنهایت منجر به بهبود شاخص­های رشد در ماهیان تغذیه‌شده از جیره‌های غذایی حاوی سین­بیوتیک، شده است (19).

یکی از عوامل اقتصادی شدن صنعت پرورش آبزیان کاهش ضریب تبدیل غذایی است (23). در آزمایش حاضر بهترین ضریب تبدیل غذایی، کارایی غذایی و نسبت بازده پروتئین در ماهیان تیمار 4 با جیره حاوی 5/1 گرم سین­بیوتیک به ازای هر کیلوگرم جیره غذایی مشاهده گردید که اختلاف معنی‏داری با تیمار شاهد داشت. بهبود شاخص‌های تغذیه­ای نشان‌دهنده کارایی و قابلیت هضم بهتر و جذب کامل­تر غذا است (32). فروکتوالیگو­ساکارید (FOS) موجب کاهش سرعت عبور مواد غذایی در لوله گوارشی می­شود. این امر فرصت بیشتری را برای افزایش قابلیت هضم و جذب مواد غذایی و کارایی تغذیه فراهم می­نماید. همچنین FOS غذایی مناسب برای باکتری­های مفید روده است و موجب برتری جمعیت مفید میکروبی روده می­گردد (4). از طرف دیگر این احتمال وجود دارد که پروبیوتیک­ها، اشتها را تحریک کرده و از طریق تولید ویتامین، سم­زدایی ترکیبات غذا و شکستن ترکیبات غیرقابل‌هضم، سبب بهبود تغذیه شوند (21).

باکتری Enterococcus faecium به کمک FOS مورداستفاده در سین­بیوتیک آزمایش حاضر در روده ماهی بنی، می­تواند از طریق ترشح مواد خارج سلولی نظیر آنزیم­های گوارشی، باعث هضم و جذب بهتر غذا در روده و بهبود کارایی تغذیه در این ماهیان سین­بیوتیکی نسبت به ماهیان تیمار شاهد گردد. همچنین در این مطالعه رابطه مستقیمی بین نسبت بازده پروتئین و میزان رشد مشاهده گردید. بطوریکه افزایش میزان PER همراه با افزایش WG و SGR بود. با در نظرگرفتن این نکته که جیره­های غذایی در تمامی تیمارها حاوی پروتئین و انرژی یکسان بوده­اند، بنابراین می­توان استفاده از مکمل غذایی سین­بیوتیک در جیره‌های غذای ماهیان آزمایشی را عامل اصلی این رویکرد مثبت در رشد دانست. باکتری­های موجود در مکمل سین­بیوتیک از طریق فعالیت­های آمیلولیتیک، سلولولیتیک، پروتئولیتیک و لیپولیتیک خارج سلولی و تخمیر مواد غذایی، کارایی مصرف غذا را افزایش داده و ضریب تبدیل غذایی را کاهش می­دهند (14). باکتری­های مفید می­توانند فعالیت هضم را به‌واسطه تولید ویتامین­ها و کوفاکتورها و یا از طریق بهبود فعالیت­های آنزیمی ارتقاء دهند. درنتیجه پروبیوتیک­ها درروند رشد و تغذیه آبزی سبب افزایش وزن، روند رشد سریع­تر، ضریب تبدیل غذایی پایین­تر و نسبت کارایی بهتر پروتئین می­گردند (28). نتایجی مشابه با نتایج مطالعه حاضر، در آزمایش­های یی و همکارانش در سال 2011 بر روی ماهیان جوان کفشک ژاپنی (Paralichthys olivaceus، (40)، مهرابی و همکارانش در سال 2011 بر روی ماهی انگشت­قد قزل‌آلای رنگین­کمان (25) و همچنین یاراحمدی و همکارانش در سال 2014 بر روی کپور معمولی (39)، به دست آمد که بیش‌ترین نسبت بازده پروتئین و کمترین ضریب تبدیل غذایی را در تیمارهای تغذیه‌شده با مکمل غذایی سین­بیوتیک مشاهده کردند و تیمارهای سین­بیوتیکی این مطالعات اختلاف معنی­داری نسبت به تیمار شاهد نشان دادند.

ترکیبات بیوشیمیایی بدن همواره تحت تأثیر ترکیب جیره غذایی، مقدار غذادهی و درصد غذادهی روزانه قرار می­گیرد (15). مکمل غذایی سین­بیوتیکی با تأثیر بر باکتری­های مفید روده، باعث افزایش تعداد این باکتری­ها شده و درنهایت با افزایش قابلیت هضم­پذیری، بر ترکیبات بیوشیمیایی بدن نیز تأثیرگذار خواهند بود (4). براساس نتایج به‌دست‌آمده از تغییرات ترکیبات بیوشیمیایی بدن ماهیان جوان بنی در آزمایش حاضر، محتوای پروتئین بدن در تیمارهای سین­بیوتیکی آزمایش با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری نشان داد و دارای روند افزایش معنی­داری تا تیمار 4 بود، این نتیجه ممکن است به بهره­برداری بیشتر اسیدآمینه و قابلیت هضم­ جیره غذایی در این تیمارهای سین­بیوتیکی نسبت به تیمار شاهد مرتبط باشد (16)، هرچند که با افزایش سطح مکمل سین­بیوتیکی به 2 گرم در کیلوگرم جیره غذایی محتوای پروتئین بدن کاهش یافت که دلیل آن می­تواند افزایش بیش از نیاز میزان پری­بیوتیک موجود در سین­بیوتیک و عدم توانایی پروبیوتیک در تخمیر مقادیر بالای آن­ها و به‌تبع کاهش نسبی توانایی در هیدرولیز پروتئین­های جیره غذایی نسبت به تیمار 4 (سطح 5/1 گرم سین­بیوتیک در کیلوگرم جیره غذایی) باشد (20). تحقیقات مختلف نشان داده است که شرایط فیزیکی و ریخت­شناسی موجود و عوامل محیطی و تغذیه­ای ازجمله مواردی هستند که در ترکیبات بیوشیمیایی بدن موجود تأثیر می­گذارند (9). در همین راستا آزمایشی با استفاده از فرکتوالیگوساکارید و گالاکتو الگیوساکارید روی آزادماهی اقیانوس اطلس(Salmo salar) انجام گرفت و نتایج آن نشان داد که این مکمل غذایی میزان پروتئین بدن را افزایش داده است (14). همچنین استفاده از پروبیوتیک Bacillus circulansدر ماهیان کاتلا جوان (Catla catla) میزان پروتئین بدن را به‌طور معنی­داری بهبود داده است (9). بطورکلی ترکیبات مختلف غذایی دارای اثرات متفاوتی بر ترکیب بیوشیمیایی بدن ماهیان هستند. علاوه بر آن کیفیت غذای مصرفی ماهیان پرورشی از مهم‌ترین شاخص­های کنترل کیفیت ترکیبات بیوشیمیایی بدن برای این موجودات محسوب می­شود (30).

نتایج به‌دست‌آمده در پایان آزمایش نشان داد که شاخص­های رشد، ریخت­شناسی و کارایی تغذیه در تیمارهای تغذیه‌شده با مکمل غذایی سین­بیوتیک وضعیت مطلوب­تری نسبت به تیمار شاهد داشتند و سین­بیوتیک افزوده‌شده به جیره غذایی توانست باعث بهبود این شاخص­ها گردد. بنابراین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در آزمایش حاضر، سطح 5/1 گرم سین­بیوتیک بر کیلوگرم جیره غذایی مطلوب­ترین تیمار آزمایشی است، لذا این مقدار می­تواند به‌عنوان سطح مطلوب استفاده از این مکمل غذایی برای افزایش وزن و بهبود ضریب تبدیل غذایی در جیره غذایی ماهی بنی (M. sharpeyi) پیشنهاد گردد.

  1. بساک کاهکش، ف.، صالحی، ح.، امیری، ف.، و نیک‌پی، م.، 1389. پرورش توأم ماهی بنی (Barbus sharpeyi) با کپور ماهیان چینی و مقایسه اقتصادی آن با روش پرورش مرسوم، مجله شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر، 3، صفحات 73-85..
  2. جنابی حق‌پرست، ر.، 1391. مقایسه تأثیر ترکیبی پروبیوتیک باکتوسل و پری­بیوتیک مانان بر بازماندگی، شاخص‌های رشد و برخی از پارامترهای پاسخ ایمنی ماهی قزل‌آلای رنگین­کمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه ارومیه، صفحات 25-48.
  3. خواجه، غ.، و پیغان، م.، 1386. بررسی برخی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان پرورش‌یافته در استخرهای خاکی، مجله تحقیقات دامپزشکی، 3، صفحات 197-203.
  4. زوارئی، م.، اکرمی، ر.، و چیت‌ساز، ح.، 1391. تأثیر مکمل غذایی سین­بیوتیک روی رشد، بازماندگی، ترکیب بدن و مقاومت به تنش شوری در بچه ماهی کلمه (Rutilus rutilus)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر، 82 صفحه.
  5. علیشاهی، م.، سلطانی، م.، مصباح، م.، و زرگر، ا.، 1391. اثر تحریکات رشد و ایمنی سه عصاره گیاهی در کپور معمولی (Cyprinus carpio)، مجله تحقیقات دامپزشکی، دوره 37 (2)، صفحات 142-135.
  6. نیرومند، م.، سجادی، م.م.، یحیوی، م.، و اسدی، م.، 1389. تأثیر سطوح مختلف بتائین جیره بر مقاومت بچه ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Onchorhynchus mykiss) در برابر استرس­های محیطی. مجله آبزیان و شیلات. سال اول، شماره 4، صفحات 63-70.
    1. Ai, Q., Xu, H., Mai, K., Xu, W., Wang, J., and Zhang, W., 2011. Effects of dietary supplementation of (Bacillus subtilis) and fructooligosaccharide on growth performance, survival, non-specific immune response and disease resistance of juvenile large yellow croaker, (Larimichthys crocea). Aquaculture, 317, PP: 155-161.
    2. AOAC., 1995. Association of official analytical chemists. Official methods of analysis of the association of official analytical chemists, Arlington, 337 p.
    3. Bahrami Babahydari, S., Dorafshan, S., Paykan-heyrati, F., Mahboobi Soofiani, N., and Vahabi, M. R., 2013. Effect of dietary wood betony, Stachys lavandulifolia extract on growth performance, some hematological and biochemical parameters on common Carp, Cyprinus carpio. Iranian Journal Fisheries Science, PP: 805-817.
    4. Bairagi, A., Ghosh, K. S., Sen, S. K., and Ray, A. K., 2004. Evaluation of the nutritive value of Leucaena leucocephala leaf meal, inoculated with fish intestinal bacteria Bacillus subtilis and Bacillus circulans in formulated diets for rohu, Labeo rohita (Hamiltion) fingerlings. Aquaculture Research, 35, PP: 436-446.
    5. Daniels, C., Merrifield, D., Boothroyd, D., Davies, S., Factor, J., and Arnold, K., 2010. Effect of dietary Bacillus spp. and mannan oligosaccharides (MOS) on European lobster (Homarus gammarus L.) larvae growth performance, gut morphology and gut microbiota. Aquaculture, 304, PP: 49-57.
    6. Daniels, C. L., Merrifield, D. L., Ringo, E., and Davies, J., 2013. Probiotic, prebiotic and synbiotic applications for the improvement of larval European lobster (Homarus gammarus) culture. Aquaculture, 416-417, PP: 396-406.
    7. Doos Ali Vand, Z., Alishahi, M., and Tabande, M. R., 2014. Effects of different levels of Lactobacillus casei as probiotic on growth performance and digestive enzymes activity of Barbus gryprus. International Journal of Biosciences, 4, PP: 106-116.
    8. Gatlin, D., Li, P., Wang, X., Burr, G., Castille, F., and Lawrence, A., 2006. Potential application of prebiotics in aquaculture. Avances en nutrición acuícola VIII. VIII Simposium I de Nutrición Acuícola, PP: 371-376.
    9. Gawlicka, A., Herold, M. A., Barrows, F. T., Noue, G. D. L., and Hung, S. S. O., 2002. Effect of dietary lipid on growth, fatty acid composition, intestinal absorption and hepatic storage in white sturgeon (Acipenser transmontanus) larvae. Applied Ichthyology, 18, PP: 673-681.
    10. Genc, M., Aktas, M., Genc, E., and Yilmaz, E., 2007. Effects of dietary mannan oligosaccharide on growth, body composition and hepatopancreas histology of Penaeus semisulcatus. Aquaculture Nutrition, 13, PP: 156-161.
    11. Ghodratizadeh, S., Ghodratizadeh, S., Farhoudi, M., and Habibian, R., 2011. Effect of addition of Saccharomyces cervisae and Bacillus subtilis in diet on selected hematological and biochemical parameters in common carp (Cyprinus carpio). Word Journal of Fish and Marine Sciences, 3, PP: 96-99.
    12. Hernandez, L. H. H., Teshima, S. I., Koshio, S., Ishikawa, M., and Tanaka, Y. M. S., 2007. Effects of vitamin A on growth, serum anti-bacterial activity and transaminase activities in the juvenile Japanese flounder, Paralichthys olivaceus.Aquaculture, 262, PP: 444–450.
    13. Hoseinifar, S. H., Mirvaghefi, A., Mojazi Amiri, B., Khoshbavar Rostami, H., and Merrifield, D., 2010. The effects of oligofructose on growth performance, survival, intestinal microbiota and liver histology of endangered great sturgeon (Huso huso) juvenile. Aquaculture Nutrition, 17, PP: 498-504.
    14. Hoseinifar, S. H., Mirvaghefi, A., Merrifield, D. L., Amiri, B. M., Yelghi, S., and Bastami, K. D., 2011. The study of some haematological and serum biochemical parameters of juvenile beluga (Huso huso) fed oligofructose. Fish Physiology and Biochemistry, 37, PP: 91-96.
    15. Irianto, A., and Austin, B., 2002. Probiotics in aquaculture. Journal of Fish Disease, 25, PP: 633–642.
    16. Jafaryan, H., Makhtomy, N., Ahmadi, M., and Mahdavi, M., 2007. Evaluation of the effects of yeast (Saccharomyces cerevisiae) as a probiotic on the growth, feeding parameters and survival rate of Acipenser persicus larvae which was fed on by bioencapsulated Daphnia magna. Aquaculture Europe. 24-27 October, 2007. Istanbul, turkey, PP: 260-261.
    17. Jha, D. K., Bhujel, R. C., and Anal, A. K., 2015. Dietary supplementation of probiotics improves survival and growth of Rohu (Labeo rohita) hatchlings and fry in outdoor tanks. Aquaculture, 435, PP: 475-479.
    18. Lara-Flores, M., Olvera-Novoa, M. A., Guzman-Mendez, B. E., and Lopez-Madrid, W., 2003. Use of the bacteria Streptococcus faecium and Lactobacillus acidophilus, and the yeast Saccharomyces cerevisiae as growth promoters in Nile tilapia (Oreochromis niloticus). Aquaculture, 216, PP: 193-201.
    19. Mehrabi, Z., Firouzbakhsh, F., and Jafarpour, A., 2011. Effects of dietary supplementation of synbiotic on growth performance, serum biochemical parameters and carcass composition in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) fingerlings. Journal of Animal physiology and Animal nutrition, 96, PP: 474-481.
    20. Merrifield, D. L., Dimitroglou, A., Foey, A., Davies, S. J., Baker R. T. M., and Bøgwald, J., 2010. The current status and future focus of probiotic and prebiotic applications for salmonids. Aquaculture, 302, PP: 1-18.
    21. Nekoubin, H., and Sudagar, M., 2012. Assessment of the effects of synbiotic (Biomin Imbo) via supplementation with artificial diet (with different protein levels) on growth performance and survival rate in grass carp (Ctenopharyngodon idella). World Journal of Zoology, 7, PP: 236-240.
    22. Nekoubin, H., Hatefi, S., Javaheri, S., and Sudagar, M., 2012, Effects of synbiotic (Biomin Imbo) on growth performance, survival rate, reproductive parameters of angelfish (Pterophyllum scalare), Walailak Journal of Scince & Technology, 9(4), PP: 327-332.
    23. Olsen, Y., 1997. Larval rearing technology of marine species in Norway. Hydrobiologia, 358, PP: 27-36.
    24. Shearer, K. D., 2001. The effect of diet composition and feeding regime on the proximate composition of farmed fishes, in Farmed fish quality, Kestin, S. C. and Warriss, P. D., Eds. London, UK, Blackwell, PP: 31-41.
    25. Soleimani, N., Hoseinifar, S. H., Merrifield, D. L., Barati, M., and Hassan Abadi, Z., 2012. Dietary supplementation of fructooligosaccharide (FOS) improves the innate immune response, stress resistance, digestive enzyme activities and growth performance of Caspian roach (Rutilus rutilus) fry. Fish & shellfish immunology, 32, PP: 316-321.
    26. Staykov, Y., Spring, P., Denev, S., and Sweetman, J., 2007. Effect of mannan oligosaccharide on the growth performance and immune status of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture International, 15, PP: 153–161.
    27. Steiner, T., 2006. The potential benefits of natural growth promoters. Feed Tech, 10(2), PP: 26-28.
    28. Tuan, L. A., and Williams, K. C., 2007. Optimum dietary protein and lipid specifications for juvenile malabar grouper (Epinephelus malabaricus). Aquaculture, 267, PP: 129-138.
    29. Velisek, J., Svobodova, Z., Piackova, V., Groch, L., and Nepejchalova, L., 2005. Effects of clove oil anaesthesia on common carp (Cyprinus carpio). Veterinaria Medicina, 6, PP: 269- 275.
    30. Wang, Y. B., and Xu, Z. R., 2006. Effect of probiotics for common carp (Cyprinus carpio) based on growth performance and digestive enzyme activities. Animal Feed Science and Technology, 127, PP: 283–292.
    31. Wang, Y. B., Tian, Z. Q., Yao, J. T., and Li, W. f., 2008. Effect of probiotics (Enteroccus faecium) on tilapia (Oreochromis niloticus) growth performance and immune response. Aquaculture, 277, PP: 203-207.
    32. Wongsasak, U., Chaijamrus, S., Kumkhong, S., and Boonanuntanasarn, S., 2015. Effects of dietary supplementation with β-glucan and synbiotics on immune gene expression and immune parameters under ammonia stress in Pacific white shrimp. Aquaculture, 436, PP: 179-187.
    33. Yar-Ahmadi, P., Moradi, N., and Ghyasvandi, N., 2014. The effect of dietary supplemented with Synbiotic (Biomin IMBO®) on growth performance, carcass composition, hematological and serum biochemical parameters of common carp (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758, Cyprinidae). Journal of Chemical, Biological and Physical Sciences, 4, PP: 2129-2139.
    34. Ye, J. D., Wang, K., Li, F. D., and Sun, Y. Z., 2011. Single or combined effects of fructo- and mannan oligosaccharide supplements and Bacillus clausii on the growth, feed utilization, body composition, digestive enzyme activity, innate immune response and lipid metabolism of the Japanese flounder (Paralichthys olivaceus). Aquaculture Nutrition, 17, PP: 902-911.
    35. Zhou, X., Tian, Z., Wang, Y., and Li, W., 2010. Effect of treatment with probiotics as water additives on tilapia (Oreochromis niloticus) growth performance and immune response. Fish Physiology Biochemestry, 36, PP: 501–509.

مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)
دوره 30، شماره 4
بهمن 1396
صفحه 391-402
  • تاریخ دریافت: 13 آبان 1395
  • تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 17 خرداد 1396