نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده دامپزشکی، بخش رادیولوژی
2 دانش آموخته دکترای عمومی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان
چکیده
امروزه لزوم استفاده از تکنیک های پیشرفته برای تشخیص دقیق بیماریهای کلیه احساس می شود. این تحقیق جهت بررسی عملکرد کلیه در پی تجویز زعفران با استفاده از سینتی گرافی دینامیک انجام شد.
در این مطالعه که بر روی شش سر موش صحرایی ماده بالغ انجام گردید پارامترهایی همچون زمان رسیدن به پیک فعالیت، درصد پیک فعالیت، نیمه عمر تخلیه رادیودارو از کلیه، GFR کلی و اختصاصی هر کلیه، نمودار فعالیت بر پایه زمان (TACs) پیش و پس از تجویز زعفران به صورت جداگانه مورد اندازه گیری و بررسی قرار گرفتند. جهت این بررسی دستگاه دوربین گاما اسکن و رادیوداروی 99mTc-DTPA استفاده شد.
در نتیجه این بررسی در اسکن با رادیوداروی 99mTc-DTPA مقادیر پارامتر های مذکور پس از تجویز زعفران بصورت ذیل حاصل گردید:
درصد پیک فعالیت: راست95/0±83/51، چپ 17/1±50/48 ؛ نیمه عمر تخلیه رادیودارو از کلیه: چپ26/2±43/3، راست 15/1±61/2 ؛ زمان رسیدن به پیک فعالیت: چپ 29/0±68/2 ، راست07/0±95/1 ؛ وGFR کلی09/18±46/173
در مقایسه میزان پارامتر های مذکور با مقادیر نرمال، افزایش میزان GFR و کاهش نیمه عمر تخلیه رادیو دارو،این مطلب را تایید کرد که زعفران در موش اثر افزایش دهندگی جریان خون کلیوی را اعمال می کند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Quantitative and qualitative scintigraphic Measurement of normal Wistar rat kidney exposed to saffron administration
نویسنده [English]
1 Kerman University
چکیده [English]
Using the modern techniques is really necessary in accurate diagnosis of kidneys abnormalities in these days. This study was done to determine function of the kidneys after saffron administration by using dynamic scintigraphy.
In this study six White Rat underwent dynamic scintigraphic examination by gamma camera and 99mTc- DTPA was used as radio pharmaceutical. Peak activity percentage, time to peak activity (Tmax), Emptying half time (T 1/2), 3 min activity, total and
individual GFR are the parameters that were determined before and after saffron administration separately. We followed the shape of the time activity curves (TACs) for analyzing the function of kidney.
Peak activity percentage, Emptying half time (T 1/2), T max , 3 min activity, Total and individual GFR in left and right kidneys were determined as follow :
Peak activity percentage : left 51.83±0.095, Right 48.5±1.17, T 1/2 : left3.43±2.26, Right2.61±1.15, T max : left2.68±0.29, Right1.95±0.05, Total GFR :173.46±11.77
In this study blood flow increasing effect was shown by increasing GFR and decreasing Emptying half time (T 1/2 ).
کلیدواژهها [English]
بررسی کمی و کیفی سینتیگرافی کلیه موش صحرایی سالم نژاد ویستار پساز تجویز زعفران
داریوش وثوق* و عادل میرجردوی
کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده دامپزشکی، بخش رادیولوژی
تاریخ دریافت: 8/9/95 تاریخ پذیرش:22/12/95
چکیده
امروزه لزوم استفاده از تکنیکهای پیشرفته برای تشخیص دقیق بیماریهای کلیه احساس میشود. این تحقیق جهت بررسی عملکرد کلیه در پی تجویز زعفران با استفاده از سینتیگرافی دینامیک صورت پذیرفت. این مطالعه روی شش سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار انجام شد. زمان رسیدن به پیک فعالیت، درصد پیک فعالیت، نیمهعمر تخلیه رادیو دارو از کلیه،GFR کلی و اختصاصی هرکلیه، نمودار فعالیت بر پایه زمان (TACs) پیش و پس از تجویز زعفران به صورت جداگانه مورد اندازهگیری و بررسی قرارگرفتند. در این مطالعه، دستگاه دوربین گاما اسکن و رادیوداروی99mTc-DTPA استفاده شد. نتایج به دست آمده، به شرح زیر بود: درصد پیک فعالیت: چپ 17/1±50/48، راست 95/0±83/51، نیمهعمر تخلیه رادیو دارو از کلیهچپ 26/2±43/3، راست 15/1±61/2، زمان رسیدن به پیک فعالیت چپ 29/0±68/2، راست 07/0±95/1 وGFR کلی 09/18±46/173. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف زعفران سبب افزایش GFR و کاهش نیمهعمر رادیو دارو میگردد.
واژههای کلیدی: موش صحرایی، سینتیگرافی، کلیه، زعفران
* نویسنده مسئول، تلفن: 03431322921 ، پست الکترونیکی: dvosugh@yahoo.com
مقدمه
سینتیگرافی از روشهای تصویربرداری تشخیصی است که قادر است چگونگی گسترش مواد مختلف در یک ارگانیسم زنده را نشان دهد. باکمک این تکنیک، مقدار این گسترش را محاسبه و وضعیت طبیعی (فیزیولوژیکال) و غیرطبیعی (بیماری) بافت مورد نظر را مشخص میکنند (5). سینتیگرافی کلیه با تعابیری نظیر اسکن کلیوی (Renal scan) یا تصویربرداری کلیه (Renal imaging) نیز شناخته میشود. در این روش با استفاده از رادیو ایزوتوپها به بررسی عملکرد و آناتومی کلیهها پرداخته میشود (28 و 29). از آنجایی که سینتیگرافی، با ایجاد تصاویر فیزیولوژیکال، گسترش مواد مختلف در یک ارگانیسم زنده را نمودار و محاسبه مقداری مینماید، به همین دلیل میتواند به عنوان یک روش غیرتهاجمی، با حساسیت بالا و بطور اختصاصی سبب تایید و تشخیص دقیق گردد (5،16 و 32).
سینتیگرافی در بسیاری از اندام های بدن از جمله کلیه، غده تیروئید، غده پاراتیروئید، استخوانها و مفاصل، ریه، میوکارد و سیستم لنفاوی مورد استفاده قرار میگیرد. بسیاری از بیماریهای کلیه از جمله هیدرونفروز، نفرولیتیازیس، دژنراسیون پلیکیستیک کلیه، هیپوپلازی و آپلازی کلیه، انسداد میزراه و ضرب دیدگی کلیه را می توان با این تکنیک تشخیص داد (6). ضمن این که فقدان یک کلیه، عدم تقارن آنها، تومورهای فضاگیر، اتساع حالب، احتباس کالیکسها و انسداد مجاری را نیز میتوان مشاهده نمود (26 و 28).
پرکاربردترین رادیوایزوتوپ در پزشکی هستهای،99mTc (Tokenism) است که شمار زیادی از ترکیبهای شیمیایی کاربردی را به علت تابش کمتری که به بیمار میدهد، بوسیله این مواد، نشان دار می کنند (15). ضمن این که از طریق یک ژنراتور می توان به راحتی آن را از مولیبدن (99m) تهیه نمود. این عنصر حدود 6 ساعت نیمهعمر داشته و متعاقب زوال رادیواکتیوی آن، 140 کیلو ولت انرژی تولید میشود. در رادیوداروهایی که توسط گلومرول فیلتره میشوند جهت فیلتراسیون گلومرولی، ذره مورد نظر میبایست فاقد اتصال پروتئینی و یا دارای حداقل اتصال پروتئینی باشد. حداکثر 20 درصد فعالیت کلیهها حاصل فیلتراسیون گلومرولی است. جهت بررسی فعالیت این بخش، مهمترین مادهای که میتوان بطور بالینی استفاده نمود 99mTc-DTPA است که تقریباً بطور کامل توسط گلومرولها فیلتر میشوند. 80 درصد عملکرد کلیه نیز حاصل ترشح توبولهاست. 99mTc-MAG (Tc – mercapto acetyl triglycine)(کمپلکس Tc و مرکاپتواستیل تری گلیسین) ذرهای جهت بررسی فعالیت توبولها میباشد که مکانیسم تصفیه کلیوی آن بصورت ترشح توبولی است. دو رادیو داروی 99mTc-GH و 99mTc-DMSA نیز هریک جزء خانواده متصل شونده به پروتئین (Protein binding) بوده و به سلولهای توبولهای پروکسیمال در قشر کلیه متصل میگردند (15).
زعفران، گیاهی است علفی که کلاله آن دارای ترکیبات شیمیایی متنوع از جمله لیکوپن میباشد. لیکوپن که از معده جذب شده و توسط لیپوپروتئینها به خون انتقال مییابد، از انواع سرطان ممانعت میکند (12). همچنین مشخص شده که زعفران، رشد و بقای تومور را به تأخیر میاندازد (1،23،24 و 25). درخشانفر و همکاران (2008) با بررسی خواص زعفران نشان دادند که زعفران علاوه بر اثرات مستقیم بر سلولهای پوششی، جریان خون عروقی را تحت تاثیر قرارداده و به طور غیرمستقیم بر دستگاه قلبی عروقی موثر واقع میگردد.
از آنجا که اثر افزایش دهندگی جریان خون توسط زعفران به اثبات رسیده است (10)، هدف این تحقیق، بررسی کمی و کیفی سینتیگرافی کلیهها با استفاده از رادیوداروی 99mTc -Dietheylne Triamine Penta-Acid و تعیین پارامترهای زمان رسیدن به پیک فعالیت، درصد پیک فعالیت، نیمهعمر تخلیه رادیودارو از کلیه، GFR کلی و اختصاصی هرکلیه، نمودار فعالیت بر پایه زمان (TACs) پیش و پس از تجویز زعفران در کلیهی موش صحرایی ماده سالم بوده است.
مواد و روشها
کلیه مراحل انجام این مطالعه، مطابق دستورالعمل رعایت حقوق حیوانات دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان (07/1392) صورت پذیرفته است.
آماده سازی عصاره آبی زعفران: ابتدا مقداری زعفران ارگانیک که به روش سنتی خشکانیده شده بود از یکی از مزارع پرورش زعفران شهرستان تربتجام تهیه گردید. سپس 5 گرم زعفران در 300 سیسی آبجوش ریخته و در بن ماری 70 درجه سانتیگراد دم شد. ترکیب به دست آمده، توسط دیش بخنر صاف شد و دوباره این عمل انجام گرفت و در پایان در فریز درایر، خشک گردید تا پودر یک دست بدست آید.
آماده سازی رادیو داروی99mTc-DTPA : به منظور تهیه ماده رادیواکتیو 99mTc ابتدا ویال خلاء در داخل محفظه مخصوص ژنراتور قرارگرفت. سپس به مرور ماده رادیو اکتیو مولیبدین قرارداده شده در داخل ژنراتور طی زوال رادیواکتیوی دوشیده شده و به تکنیسم تبدیل گردید. تکنیسم حاصل در داخل ویال خلاء جمعآوری شد. دوز رادیوداروی mTC-DTPA 99با توجه به مطالعات پایه، 4 میلیکوری جهت تزریق به هریک از موشها در نظر گرفته شد.
اسکن کلیهها: به منظور بدست آوردن یافتههای طبیعی سینتیگرافی کلیه، ابتدا شش موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار با میانگین وزن یکسان (10±250 گرم) که طی معاینات بالینی (ارزیابی BUN و (SC، رادیولوژی و نیز سونوگرافی، علایم خاصی از درگیری کلیه را نشان نمیدادند انتخاب شده و اسکن سینتیگرافی آنها در دو مرحله، ابتدا بدون تجویز داخل صفاقی زعفران و در مرحله بعد (پس از 48 ساعت از اسکن اولیه) با تجویز داخل صفاقی عصاره آبی زعفران انجام گرفت. قابل ذکر است در هر مرحله از اسکن، 12 ساعت پیش از انجام اسکن، حیوانات تحت پرهیز غذایی قرارگرفتند و آب آزادانه در اختیار آنها قرارداشت. حیوانات مورد مطالعه، توسط داروهای بیهوشی عمومی شامل کتامین10 درصد با دوز 90 میلیگرم بر کیلوگرم و زایلازین 2 درصد با دوز 10 میلیگرم بر کیلوگرم تحت بیهوشی عمومی قرارگرفتند. ضمن اینکه وزن هرکدام جهت اسکن با رادیوداروی 99mTc-DTPA اندازه گیری شد.
همانطور که اشاره شد، دوز عصاره آبی زعفران در موشها، 90 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در نظر گرفته شد. این میزان عصاره، 2 ساعت پیش از تزریق وریدی رادیو داروی99mTc-DTPA (مرحله دوم اسکن) به داخل فضای صفاقی حیوانات تزریق گردید.
جهت اسکن با رادیوداروی99mTc-DTPA ، حیوان در وضعیت خوابیده به پشت روی تخت مخصوص اسکن، حالت گماری شد. در ادامه با قراردادن سرنگ حاوی رادیودارو در محل آناتومیکی کلیهها و مثانه و ثبت تشعشعات حاصل از آن توسط دوربین و مشاهدهی آن روی صفحه مانیتور، به گونهای تخت جابجا شد که کلیه ها در وسط صفحه مانیتور و دوربین قرارگرفتند (شکل 1).
شکل 1- دستگاه دوربین گاما اسکن و نحوه حالت گماری رت روی آن.
از آنجا که بررسی وضعیت عملکرد کلیه مدنظر بود، برنامه اسکن به صورت دینامیک در نظر گرفته شد و به علت کوچکی جثه رتها، دوربین درحالتzoom و با برنامهfunction time:20 min و rotation:0 قرارگرفت.
بعد از حالت گماری و ثابتسازی هر حیوان، با استفاده از سرنگ انسولینی، رادیودارو به صورت داخل وریدی و ناگهانی به ورید وداج تزریق و همزمان تهیه اسکن انجام گرفت. برای ارزیابی اثر زعفران، تزریق داخل صفاقی زعفران 2 ساعت قبل از این مرحله صورت پذیرفت. در اسکن انجام شده تصاویر حرکت رادیودارو از آئورت شکمی به سمت کلیهها و در نهایت تخلیه آن به مثانه به صورت پشت سرهم بر روی صفحه مانیتور به صورت یک فیلم قابل مشاهده بود.
براساس برنامه کامپیوتری مربوط به اسکن دینامیک کلیه، شکل نمودارهای فعالیت رادیودارو در عروق تا رسیدن آن به کلیه و سپس در فعالیت کلیه، رسم و مقادیر پارامترهای نیمهعمر تخلیه رادیودارو، زمان رسیدن به اوج فعالیت، درصد پیک فعالیت و GFR (Glomerular Filtration Rate) کلی و انفرادی برای هریک از کلیهها در هر مرحله اسکن محاسبه گردید.
قابل ذکر است که نگارههای مربوط به رادیوداروی99mTc-DTPA با فواصل 2 دقیقهای تهیه گردید. در اسکن توسط این رادیودارو، قبل از قراردادن حیوان روی تخت مربوط به اسکن، سرنگ حاوی رادیودارو روی تخت قرارداده شد تا رایانه میزان دوز رادیوداروی موجود در آن را به دست آورد. بعد از اتمام کار و برداشتن حیوان از روی تخت، دوز باقی مانده رادیودارو داخل سرنگ ثبت گردید. اختلاف این دو دوز، رادیودارویی بود که وارد بدن دام و کلیهها شده بود.
شایان ذکر است که در پایان اسکن، سرنگهایی که حاوی رادیودارو بودند، داخل سطلهای سربی حفاظتی قرارگرفتند. در حین اسکن، وضعیت حیوان از پشت دیوار حفاظتی که دارای لایه سربی است مانیتور میشد.
ابتدا مقادیر پارامترهایGFR کلی و اختصاصی، درصد GFR اختصاصی، درصد فعالیت، زمان رسیدن به پیک فعالیت و نیمهعمر تخلیه رادیودارو از کلیهها به وسیله رادیوداروی 99m Tc-DTPA در هر موش اندازهگیری و سپس متوسط آنها محاسبه شد.
تجزیه و تحلیل آماری: در این مطالعه جهت تجزیه و تحلیل آماری، از نرم افزار آماری SPSS و روش آماری Paired T-Test برای هر کلیه، قبل و بعد از تزریق زعفران و روش آماری Independent T-Test برای کلیه چپ و راست هر موش استفاده شد. همچنین از آزمون چند دامنهای توکی جهت تعیین معناداری اختلاف بین گروههای آزمایشی با کنترل آنها و نیز کلیه چپ و راست هر موش استفاده شد (3). در این مطالعه، (0.05 P<) معنادار تعریف شد.
نتایج
نتایج بدست آمده نشان داد که متوسطGFR کلی قبل و بعد از تجویز زعفران به ترتیب 11.77±150.01 و 18.09±173.46 بوده است (0.05
براساس نتایج به دست آمده، در اسکن دینامیک کلیه با رادیوداروی 99mTc-DTPA مقادیر به دست آمده GFR اختصاصی هریک از کلیهها و نیز کلیههای چپ و راست هر شش موش قبل از تزریق زعفران، در محدوده نرمال (55-45 درصد) قرارداشت که یافتههای کلینیکی و پاراکلینیکی دال بر سلامت کلیهها را تصدیق میکرد. ضمن اینکه مطابق نمونه گرافهای ارائه شده در شکلهای 2،3 و 4، هر رادیو دارو در فازهای 1 و 2 و 3 به صورت نرمال مسیر خود را طی کرده و در قسمتی از گراف که مربوط به فاز کلیرانس یا فاز سوم بود هیچ نشانهای از انسداد دیده نمیشد. این در حالی است که با تجویز زعفران، سرعت عبور و تخلیه رادیودارو از کلیهها افزایش یافت.
شکل2-اسکن دینامیک کلیه قبل (A) و بعد (B) از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc- DTPA.
جدول 1- متوسط پارامترهای اندازه گیری شده اسکن دینامیک و متوسط پارامترهای کلیه های چپ و راست رت ها قبل و بعد از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc-DTPA |
|||||||
|
GFR کلی |
|
GFR اختصاصی |
درصد GFR |
درصد اوج (پیک) فعالیت |
زمان رسیدن به اوج (پیک) فعالیت |
نیمه عمر تخلیه رادیو داروی 99mTc-DTPA |
قبل از تزریق زعفران |
11.77±150.01 |
کلیه چپ |
5.30±73.35 |
1.02±48.33 |
17/1±50/48 |
0.64±3.99 |
a0.83±4.74 |
کلیه راست |
4.83±76.66 |
1±53 |
1.12±51.73 |
1.15±5.11 |
*1.04±3.66 |
||
پس از تزریق زعفران |
18.09±173.46 |
کلیه چپ |
8.87±85.73 |
0.76±49.5 |
1.17±48.5 |
0.29±2.68 |
b2.26±3.43 |
کلیه راست |
10.07±95.45 |
0.76±51.5 |
0.95±51.83 |
0.07±1.95 |
**1.15±2.61 |
||
a,b: بیانگر اختلاف معنی دار بین کلیه های چپ است. *,**: بیانگر اختلاف معنادار بین کلیه های راست است. |
|
شکل 3- اسکن دینامیک کلیه قبل (A) و بعد (B) از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc- DTPA. نگاره های دو دقیقه ای، عبور رادیو دارو را از کلیه ها و تخلیه آن به سمت مثانه را نشان می دهند. |
مقایسه مقادیر بدست آمده قبل و بعد از تزریق زعفران نشان داد هرچند میزان GFR کلی و اختصاصی هر کلیه پس از تجویز زعفران بیشتر از پیش از تزریق زعفران بوده، اما تغییر معناداری نداشته است (0.05P).
|
شکل 4- اسکن دینامیک کلیه قبل (A) و بعد (B) از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc- DTPA: مقادیر و درصد کلی و انحصاری GFR هر یک از کلیه ها نیز در تصویر، نمایش داده شده است. |
بحث
کلیه، اندامی مهم در تنظیم فشار اسمزی بدن بوده و باعث تعادل یونهای بدن میشود (2). در آبزیان، آبششها نقش مهمتری نسبت به کلیهها در این خصوص ایفا میکنند (1).
سینتیگرافی یکی از تکنیکهای تصویربرداری تشخیصی است که قابلیت بررسی فیزیولوژیکال عضو هدف را دارد. با بهره بردن از این روش میتوان میزان سرعت فیلتراسیون لولهای و گلومرولی کلیهها را محاسبه نمود (8 9،13 و 18). این تکنیک حتی قادر به تشخیص اسکار (28)، پیلونفریت حاد (13) و نیز پاسخ به درمانهایی همچون پیوند کلیه (5) میباشد.
فرسیک و همکاران (2007) طی مطالعهای روی گروه 70 نفری شامل 41 مرد و 29 زن مبتلا به دیابت تیپ یک و گروهی 35 نفری متشکل از 15 مرد و 20 زن سالم به بررسی و تشخیص زود هنگام ضایعات کلیوی دیابت پرداختند که در این تحقیق از رادیوداروی99mTc-EC بهره بردند. دراین مطالعه، مدت زمان عبور رادیودارو در گروه دیابتی بهطور قابل ملاحظهای طولانیتر از گروه کنترل گزارش شد. در مقابل، بررسی و آنالیز تصاویر تصفیه کلیهها حضور ضایعات پارانشیمی بیشتری در گروه دیابتی نسبت به گروه کنترل را ثابت نمود. براساس این مطالعه میتوان ادعا کرد که بررسی تصاویر رادیودارو از کلیهها ارزش بالقوهای در شناسایی زود هنگام ضایعات کلیوی در بیماران دیابتی و حتی در انواع دیگر بیماریهایی که ممکن است کلیه را متاثر کند، دارد (11).
کاگلار و همکاران در سال 2008 فعالیت هرکلیه را توسط رادیوداروی Tc-DTPA و 99mTc-MAG3 اندازه گیری نمودند. دراین مطالعه، محققین به ارزیابی حضور انسداد در محل اتصال میزنای به لگنچه به همراه یا بدون وجود هیدرونفروز پرداختهاند (7).
در انسان، مطالعات دیگری نیز به منظور اندازهگیری اختلال عملکرد کلیه در موارد هیدرونفروز (32)، ارتباط بیماریهای مزمن کلیوی با سایر ارگانها از جمله پاراتیروئید (16) و نیز مطالعاتی با هدف دستیابی به بهترین رادیوایزوتوپ برای ارزیابی کلیه (29) صورت گرفته است.
مطالعات دیگری نیز از تکنیک سینتیگرافی برای ارزیابی اثر نوع رادیودارو (18) و تعیین اسکن قشری کلیه جهت شناسایی و تشخیص پایلونفریت حاد در حیوانات استفاده کردهاند. جهت اطمینان از تشخیص نیز از بررسیهای هیستوپاتولوژی بهعنوان منبع تاییدکننده استفاده شده است. این گروه، تحقیق خود را در خوکچههایی که پایلونفریت حاد به صورت القایی در آن ایجاد شده بود به انجام رساندند (22).
وستوف و همکاران (1996) در مطالعهای توسط رادیوداروی 99mTc-MAG3 بر روی 11 حیوان شامل 5 گربه و 6 سگ سالم و 8 حیوان شامل 7 سگ و 1 گربه حضور ضایعات کلیوی همچون هیدرونفروز، دژنراسیون پلی کیستیک کلیه، آپلازی و هایپوپلازی کلیهها و ضربهدیدگی را مورد بررسی قراردادند (33). مطالعات دیگری نیز در راستای تعیین بیماریهای کلیوی بر روی گربه به عنوان مدل حیوانی صورت پذیرفته است (5، 14 و 31).
با توجه به اسکن دینامیک کلیه موشهای مورد مطالعه توسط رادیوداروی 99mTc-DTPA، مشخص شد میزان GFR کلی در اسکن پس از تزریق زعفران در مقایسه با اسکن قبل از تزریق زعفران افزایش یافته است (جدول 1 و شکلهای 2، 3 و 4). باتوجه به اینکه فوروزماید اثر فارماکوکینتیک دیورتیکی خود را از طریق مهار بازجذب سدیم و کلر در لولههای پروکسیمال و قوس صعودی هنله اعمال میکند چنین به نظر میرسد که زعفران نیز از طریق همین مکانیسم اثر مدری اعمال کند (14). بنابراین چنین به نظر میرسد که تزریق زعفران میتواند میزانGFR کلی و انحصاری را افزایش دهد. نیمهعمر تخلیه رادیودارو نیز پس از تزریق زعفران کاهش نشان داد. به بیان دیگر پس از تزریق زعفران، سرعت تخلیه رادیودارو از کلیهها افزایش یافته است.
در مطالعه حاضر، از 99mTc-DTPA استفاده شد. اتصال 99mTc-DTPA به پروتئین، مانع فیلتراسیون گلومرولی آن میشود که اگر این اتفاق بیفتد، GFR کاهش مییابد (27). هرچند که در خرگوش مقدار کمی (10-5 درصد) از 99mTc-DTPAبا پروتئین باند میشود که البته تاثیر چندانی در نتیجه آزمایش و سنجش میزان GFR نخواهد داشت (30)، در مطالعه حاضر، باتوجه به استفاده از رت، این میزان خطای ناچیز نیز حذف شد.
از دیگر عواملی که میتواند روی GFR اثر بگذارد میتوان به وضعیت دریافت آب و جیره حیوان اشاره کرد (4 و 15). همه موشها در این مطالعه، جیره یکسان دریافت نموده و 12 ساعت قبل از تهیه اسکن تحت پرهیز غذایی قرارگرفتند ولی دسترسی آنها به آب بطور آزادانه و تا زمان تهیه اسکن بود. به هرحال دهیدره بودن را نمیتوان به عنوان عاملی در کاهش GFR در نظر نگرفت هرچند ممکن است حیوان هیچ یک از علائم بازگشت آهسته پوست، مخاطات خشک، CRT طولانی، چشمهای گودافتاده، تاکی کاردی یا انتهاهای سرد بدن را نشان ندهد. به هرحال در مقایسه با سایر روشهای اندازهگیری GFR که وقتگیر هستند، اندازهگیری GFR به کمک سینتی گرافی در زمان بسیار کوتاهی امکان پذیر است (14، 17، 19، 20 و 21).
براساس یافتههای این مطالعه، زعفران به عنوان دارویی گیاهی جهت افزایش جریان خون کلیوی میتواند در تشخیص و درمان بیماریهای کلیوی به کار رود. هرچند تعیین تاثیر این ماده در ارگانهای دیگر بدن، جهت تعیین بیخطری این ماده الزامی است.
در پایان از همکاری بخش نگهداری از حیوانات دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان و نیز معاونت پژوهشی این دانشگاه در تأمین هزینههای این مطالعه در قالب بودجه پژوهشی شماره 07/1392 تشکر به عمل می آید.
3. Abdullaev, F. I., 2002. Cancer chemorpreventive and tumoricial properties of saffron. Exp Biol Med, PP: 227: 20-25.##