بررسی کمی و کیفی سینتی گرافی کلیه موش صحرایی سالم نژاد ویستار پس از تجویز زعفران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده دامپزشکی، بخش رادیولوژی

2 دانش آموخته دکترای عمومی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

امروزه لزوم استفاده از تکنیک های پیشرفته برای تشخیص دقیق بیماریهای کلیه احساس می شود. این تحقیق جهت بررسی عملکرد کلیه در پی تجویز زعفران با استفاده از سینتی گرافی دینامیک انجام شد.
در این مطالعه که بر روی شش سر موش صحرایی ماده بالغ انجام گردید پارامترهایی همچون زمان رسیدن به پیک فعالیت، درصد پیک فعالیت، نیمه عمر تخلیه رادیودارو از کلیه، GFR کلی و اختصاصی هر کلیه، نمودار فعالیت بر پایه زمان (TACs) پیش و پس از تجویز زعفران به صورت جداگانه مورد اندازه گیری و بررسی قرار گرفتند. جهت این بررسی دستگاه دوربین گاما اسکن و رادیوداروی 99mTc-DTPA استفاده شد.
در نتیجه این بررسی در اسکن با رادیوداروی 99mTc-DTPA مقادیر پارامتر های مذکور پس از تجویز زعفران بصورت ذیل حاصل گردید:
درصد پیک فعالیت: راست95/0±83/51، چپ 17/1±50/48 ؛ نیمه عمر تخلیه رادیودارو از کلیه: چپ26/2±43/3، راست 15/1±61/2 ؛ زمان رسیدن به پیک فعالیت: چپ 29/0±68/2 ، راست07/0±95/1 ؛ وGFR کلی09/18±46/173
در مقایسه میزان پارامتر های مذکور با مقادیر نرمال، افزایش میزان GFR و کاهش نیمه عمر تخلیه رادیو دارو،این مطلب را تایید کرد که زعفران در موش اثر افزایش دهندگی جریان خون کلیوی را اعمال می کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Quantitative and qualitative scintigraphic Measurement of normal Wistar rat kidney exposed to saffron administration

نویسنده [English]

  • Dariush Vosugh 1

1 Kerman University

چکیده [English]

Using the modern techniques is really necessary in accurate diagnosis of kidneys abnormalities in these days. This study was done to determine function of the kidneys after saffron administration by using dynamic scintigraphy.
In this study six White Rat underwent dynamic scintigraphic examination by gamma camera and 99mTc- DTPA was used as radio pharmaceutical. Peak activity percentage, time to peak activity (Tmax), Emptying half time (T 1/2), 3 min activity, total and
individual GFR are the parameters that were determined before and after saffron administration separately. We followed the shape of the time activity curves (TACs) for analyzing the function of kidney.
Peak activity percentage, Emptying half time (T 1/2), T max , 3 min activity, Total and individual GFR in left and right kidneys were determined as follow :
Peak activity percentage : left 51.83±0.095, Right 48.5±1.17, T 1/2 : left3.43±2.26, Right2.61±1.15, T max : left2.68±0.29, Right1.95±0.05, Total GFR :173.46±11.77
In this study blood flow increasing effect was shown by increasing GFR and decreasing Emptying half time (T 1/2 ).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rat
  • Scintigraphy
  • Kidney
  • Saffron

بررسی کمی و کیفی سینتی­گرافی کلیه موش صحرایی سالم نژاد ویستار پس­از تجویز زعفران

داریوش وثوق* و عادل میرجردوی 

کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده دامپزشکی، بخش رادیولوژی 

تاریخ دریافت: 8/9/95                  تاریخ پذیرش:22/12/95

چکیده

امروزه لزوم استفاده از تکنیک­های پیشرفته برای تشخیص دقیق بیماری­های کلیه احساس می­شود. این تحقیق جهت بررسی عملکرد کلیه در پی تجویز زعفران با استفاده از سینتی­گرافی دینامیک صورت پذیرفت. این مطالعه روی شش سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار انجام شد. زمان رسیدن به پیک فعالیت، درصد پیک فعالیت، نیمه­عمر تخلیه رادیو دارو از کلیه،GFR  کلی و اختصاصی هرکلیه، نمودار فعالیت بر پایه زمان (TACs) پیش و پس از تجویز زعفران به صورت جداگانه مورد اندازه­گیری و بررسی قرارگرفتند. در این مطالعه، دستگاه دوربین گاما اسکن و رادیوداروی99mTc-DTPA  استفاده شد. نتایج به دست آمده، به شرح زیر بود: درصد پیک فعالیت: چپ 17/1±50/48، راست 95/0±83/51، نیمه­عمر تخلیه رادیو دارو از کلیه­چپ 26/2±43/3، راست 15/1±61/2، زمان رسیدن به پیک فعالیت چپ 29/0±68/2، راست 07/0±95/1 وGFR  کلی 09/18±46/173. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف زعفران سبب افزایش GFR و کاهش نیمه­عمر رادیو دارو می­گردد.

واژه­های کلیدی: موش صحرایی، سینتی­گرافی، کلیه، زعفران

* نویسنده مسئول، تلفن: 03431322921 ، پست الکترونیکی: dvosugh@yahoo.com

مقدمه 

 

سینتی­گرافی از روش­های تصویربرداری تشخیصی است که قادر است چگونگی گسترش مواد مختلف در یک ارگانیسم زنده را نشان دهد. باکمک این تکنیک، مقدار این گسترش را محاسبه و وضعیت طبیعی (فیزیولوژیکال) و غیرطبیعی (بیماری) بافت مورد نظر را مشخص می­کنند (5). سینتی­گرافی کلیه با تعابیری نظیر اسکن کلیوی (Renal scan) یا تصویربرداری کلیه (Renal imaging) نیز شناخته می­شود. در این روش با استفاده از رادیو ایزوتوپ­ها به بررسی عملکرد و آناتومی کلیه­ها پرداخته می­شود (28 و 29). از آنجایی که سینتی­گرافی، با ایجاد تصاویر فیزیولوژیکال، گسترش مواد مختلف در یک ارگانیسم زنده را نمودار و محاسبه مقداری می­نماید، به همین دلیل می­تواند به عنوان یک روش غیرتهاجمی، با حساسیت بالا و بطور اختصاصی سبب تایید و تشخیص دقیق گردد (5،16 و 32).

سینتی­گرافی در بسیاری از اندام های بدن از جمله کلیه، غده تیروئید، غده پاراتیروئید، استخوان­ها و مفاصل، ریه، میوکارد و سیستم لنفاوی مورد استفاده قرار می­گیرد. بسیاری از بیماری­های کلیه از جمله هیدرونفروز، نفرولیتیازیس، دژنراسیون پلی­کیستیک کلیه، هیپوپلازی و آپلازی کلیه، انسداد میزراه و ضرب دیدگی کلیه را می توان با این تکنیک تشخیص داد (6). ضمن این که فقدان یک کلیه، عدم تقارن آنها، تومورهای فضاگیر، اتساع حالب، احتباس کالیکس­ها و انسداد مجاری را نیز می­توان مشاهده نمود (26 و 28).

پرکاربردترین رادیوایزوتوپ در پزشکی هسته­ای،99mTc  (Tokenism) است که شمار زیادی از ترکیب­های شیمیایی کاربردی را به علت تابش کمتری که به بیمار می­دهد، بوسیله این مواد، نشان دار می کنند (15). ضمن این که از طریق یک ژنراتور می توان به راحتی آن را از مولیبدن (99m) تهیه نمود. این عنصر حدود 6 ساعت نیمه­عمر داشته و متعاقب زوال رادیواکتیوی آن، 140 کیلو ولت انرژی تولید می­شود. در رادیوداروهایی که توسط گلومرول فیلتره می­شوند جهت فیلتراسیون گلومرولی، ذره مورد نظر می­بایست فاقد اتصال پروتئینی و یا دارای حداقل اتصال پروتئینی باشد. حداکثر 20 درصد فعالیت کلیه­ها حاصل فیلتراسیون گلومرولی است. جهت بررسی فعالیت این بخش، مهمترین ماده­ای که می­توان بطور بالینی استفاده نمود 99mTc-DTPA است که تقریباً بطور کامل توسط گلومرول­ها فیلتر می­شوند. 80 درصد عملکرد کلیه نیز حاصل ترشح توبول­هاست. 99mTc-MAG  (Tc – mercapto acetyl triglycine)(کمپلکس Tc و مرکاپتواستیل تری گلیسین) ذره­ای جهت بررسی فعالیت توبول­ها می­باشد که مکانیسم تصفیه کلیوی آن بصورت ترشح توبولی است. دو رادیو داروی 99mTc-GH و 99mTc-DMSA نیز هریک جزء خانواده متصل شونده به پروتئین (Protein binding) بوده و به سلول­های توبول­های پروکسیمال در قشر کلیه متصل می­گردند (15).

زعفران، گیاهی است علفی که کلاله آن دارای ترکیبات شیمیایی متنوع از جمله لیکوپن می­باشد. لیکوپن که از معده جذب شده و توسط لیپوپروتئین­ها به خون انتقال می­یابد، از انواع سرطان ممانعت می­کند (12). همچنین مشخص شده که زعفران، رشد و بقای تومور را به تأخیر می­اندازد (1،23،24 و 25). درخشانفر و همکاران (2008) با بررسی خواص زعفران نشان دادند که زعفران علاوه بر اثرات مستقیم بر سلول­های پوششی، جریان خون عروقی را تحت تاثیر قرارداده و به طور غیرمستقیم بر دستگاه قلبی عروقی موثر واقع می­گردد.

از آنجا که اثر افزایش دهندگی جریان خون توسط زعفران به اثبات رسیده است (10)، هدف این تحقیق، بررسی کمی و کیفی سینتی­گرافی کلیه­ها با استفاده از رادیوداروی 99mTc -Dietheylne Triamine Penta-Acid و تعیین پارامترهای زمان رسیدن به پیک فعالیت، درصد پیک فعالیت، نیمه­عمر تخلیه رادیودارو از کلیه، GFR کلی و اختصاصی هرکلیه، نمودار فعالیت بر پایه زمان (TACs) پیش و پس از تجویز زعفران در کلیه­ی موش صحرایی ماده سالم بوده است.

مواد و روشها

کلیه مراحل انجام این مطالعه، مطابق دستورالعمل رعایت حقوق حیوانات دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان (07/1392) صورت پذیرفته است.

آماده سازی عصاره آبی زعفران: ابتدا مقداری زعفران ارگانیک که به روش سنتی خشکانیده شده بود از یکی از مزارع پرورش زعفران شهرستان تربت­جام تهیه گردید. سپس 5 گرم زعفران در 300 سی­سی آب­جوش ریخته و در بن ماری 70 درجه سانتی­گراد دم شد. ترکیب به دست آمده، توسط دیش بخنر صاف شد و دوباره این عمل انجام گرفت و در پایان در فریز درایر، خشک گردید تا پودر یک دست بدست آید.  

آماده سازی رادیو داروی99mTc-DTPA  : به منظور تهیه ماده رادیو­اکتیو 99mTc ابتدا ویال خلاء در داخل محفظه مخصوص ژنراتور قرارگرفت. سپس به مرور ماده رادیو اکتیو مولیبدین قرارداده شده در داخل ژنراتور طی زوال رادیواکتیوی دوشیده شده و به تکنیسم تبدیل گردید. تکنیسم حاصل در داخل ویال خلاء جمع­آوری شد. دوز رادیوداروی mTC-DTPA 99با توجه به مطالعات پایه، 4 میلی­کوری جهت تزریق به هریک از موش­ها در نظر گرفته شد.

اسکن کلیه­ها: به منظور بدست آوردن یافته­های طبیعی سینتی­گرافی کلیه، ابتدا شش موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار با میانگین وزن یکسان (10±250 گرم) که طی معاینات بالینی (ارزیابی BUN و (SC، رادیولوژی و نیز سونوگرافی، علایم خاصی از درگیری کلیه را نشان نمی­دادند انتخاب شده و اسکن سینتی­گرافی آنها در دو مرحله، ابتدا بدون تجویز داخل صفاقی زعفران و در مرحله بعد (پس از 48 ساعت از اسکن اولیه) با تجویز داخل صفاقی عصاره آبی زعفران انجام گرفت. قابل ذکر است در هر مرحله از اسکن، 12 ساعت پیش از انجام اسکن، حیوانات تحت پرهیز غذایی قرارگرفتند و آب آزادانه در اختیار آنها قرارداشت. حیوانات مورد مطالعه، توسط داروهای بیهوشی عمومی شامل کتامین10 درصد با دوز 90 میلی­گرم بر کیلوگرم و زایلازین 2 درصد با دوز 10 میلی­گرم بر کیلوگرم تحت بیهوشی عمومی قرارگرفتند. ضمن اینکه وزن هرکدام جهت اسکن با رادیوداروی 99mTc-DTPA  اندازه گیری شد.

همانطور که اشاره شد، دوز عصاره آبی زعفران در موش­ها، 90 میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در نظر گرفته شد. این میزان عصاره، 2 ساعت پیش از تزریق وریدی رادیو داروی99mTc-DTPA  (مرحله دوم اسکن) به داخل فضای صفاقی حیوانات تزریق گردید.

جهت اسکن با رادیوداروی99mTc-DTPA ، حیوان در وضعیت خوابیده به پشت روی تخت مخصوص اسکن، حالت گماری شد. در ادامه با قراردادن سرنگ حاوی رادیودارو در محل آناتومیکی کلیه­ها و مثانه و ثبت تشعشعات حاصل از آن توسط دوربین و مشاهده­ی آن روی صفحه مانیتور، به گونه­ای تخت جابجا شد که کلیه ها در وسط صفحه مانیتور و دوربین قرارگرفتند (شکل 1).

 

 

شکل 1- دستگاه دوربین گاما اسکن و نحوه حالت گماری رت روی آن.

 

از آنجا که بررسی وضعیت عملکرد کلیه مدنظر بود، برنامه اسکن به صورت دینامیک در نظر گرفته شد و به علت کوچکی جثه رت­ها، دوربین درحالتzoom  و با برنامهfunction time:20 min  و rotation:0 قرارگرفت.

بعد از حالت گماری و ثابت­سازی هر حیوان، با استفاده از سرنگ انسولینی، رادیودارو به صورت داخل وریدی و ناگهانی به ورید وداج تزریق و هم­زمان تهیه اسکن انجام گرفت. برای ارزیابی اثر زعفران، تزریق داخل صفاقی زعفران 2 ساعت قبل از این مرحله صورت پذیرفت. در اسکن انجام شده تصاویر حرکت رادیودارو از آئورت شکمی به سمت کلیه­ها و در نهایت تخلیه آن به مثانه به صورت پشت سرهم بر روی صفحه مانیتور به صورت یک فیلم قابل مشاهده بود.

براساس برنامه کامپیوتری مربوط به اسکن دینامیک کلیه، شکل نمودارهای فعالیت رادیودارو در عروق تا رسیدن آن به کلیه و سپس در فعالیت کلیه، رسم و مقادیر پارامترهای نیمه­عمر تخلیه رادیودارو، زمان رسیدن به اوج فعالیت، درصد پیک فعالیت و GFR (Glomerular Filtration Rate) کلی و انفرادی برای هریک از کلیه­ها در هر مرحله اسکن محاسبه گردید.

قابل ذکر است که نگاره­های مربوط به رادیوداروی99mTc-DTPA  با فواصل 2 دقیقه­ای تهیه گردید. در اسکن توسط این رادیودارو، قبل از قراردادن حیوان روی تخت مربوط به اسکن، سرنگ حاوی رادیودارو روی تخت قرارداده شد تا رایانه میزان دوز رادیوداروی موجود در آن را به دست آورد. بعد از اتمام کار و برداشتن حیوان از روی تخت، دوز باقی مانده رادیودارو داخل سرنگ ثبت گردید. اختلاف این دو دوز، رادیودارویی بود که وارد بدن دام و کلیه­ها شده بود.

شایان ذکر است که در پایان اسکن، سرنگ­هایی که حاوی رادیودارو بودند، داخل سطل­های سربی حفاظتی قرارگرفتند. در حین اسکن، وضعیت حیوان از پشت دیوار حفاظتی که دارای لایه سربی است مانیتور می­شد.

ابتدا مقادیر پارامترهایGFR  کلی و اختصاصی، درصد GFR اختصاصی، درصد فعالیت، زمان رسیدن به پیک فعالیت و نیمه­عمر تخلیه رادیودارو از کلیه­ها به وسیله رادیوداروی 99m Tc-DTPA در هر موش اندازه­گیری و سپس متوسط آنها محاسبه شد.

تجزیه و تحلیل آماری: در این مطالعه جهت تجزیه و تحلیل آماری، از نرم افزار آماری SPSS و روش آماری Paired T-Test برای هر کلیه، قبل و بعد از تزریق زعفران و روش آماری Independent T-Test برای کلیه چپ و راست هر موش استفاده شد. همچنین از آزمون چند دامنه­ای توکی جهت تعیین معناداری اختلاف بین گروه­های آزمایشی با کنترل آنها و نیز کلیه چپ و راست هر موش استفاده شد (3). در این مطالعه، (0.05 P<) معنادار تعریف شد.

نتایج

نتایج بدست آمده نشان داد که متوسطGFR  کلی قبل و بعد از تجویز زعفران به ترتیب 11.77±150.01 و 18.09±173.46 بوده است (0.05

براساس نتایج به دست آمده، در اسکن دینامیک کلیه با رادیوداروی 99mTc-DTPA مقادیر به دست آمده GFR اختصاصی هریک از کلیه­ها و نیز کلیه­های چپ و راست هر شش موش قبل از تزریق زعفران، در محدوده نرمال (55-45 درصد) قرارداشت که یافته­های کلینیکی و پاراکلینیکی دال بر سلامت کلیه­ها را تصدیق می­کرد. ضمن اینکه مطابق نمونه گراف­های ارائه شده در شکلهای 2،3 و 4، هر رادیو دارو در فازهای 1 و 2 و 3 به صورت نرمال مسیر خود را طی کرده و در قسمتی از گراف که مربوط به فاز کلیرانس یا فاز سوم بود هیچ نشانه­ای از انسداد دیده نمی­شد. این در حالی است که با تجویز زعفران، سرعت عبور و تخلیه رادیودارو از کلیه­ها افزایش یافت.

 

 

شکل2-اسکن دینامیک کلیه قبل (A) و بعد (B) از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc- DTPA.

جدول 1- متوسط پارامترهای اندازه گیری شده اسکن دینامیک و متوسط پارامترهای کلیه های چپ و راست رت ها قبل و بعد از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc-DTPA

 

GFR کلی

 

GFR اختصاصی

درصد GFR

درصد اوج (پیک) فعالیت

زمان رسیدن به اوج (پیک) فعالیت

نیمه عمر تخلیه رادیو داروی 99mTc-DTPA

قبل از تزریق زعفران

11.77±150.01

کلیه چپ

5.30±73.35

1.02±48.33

17/1±50/48

0.64±3.99

a0.83±4.74

کلیه راست

4.83±76.66

1±53

1.12±51.73

1.15±5.11

*1.04±3.66

پس از تزریق زعفران

18.09±173.46

کلیه چپ

8.87±85.73

0.76±49.5

1.17±48.5

0.29±2.68

b2.26±3.43

کلیه راست

10.07±95.45

0.76±51.5

0.95±51.83

0.07±1.95

**1.15±2.61

a,b: بیانگر اختلاف معنی دار بین کلیه های چپ است.              *,**: بیانگر اختلاف معنادار بین کلیه های راست است.

 

شکل 3- اسکن دینامیک کلیه قبل (A) و بعد (B) از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc- DTPA. نگاره های دو دقیقه ای، عبور رادیو دارو را از کلیه ها و تخلیه آن به سمت مثانه را نشان می دهند.

 

 

مقایسه مقادیر بدست آمده قبل و بعد از تزریق زعفران نشان داد هرچند میزان GFR کلی و اختصاصی هر کلیه پس از تجویز زعفران بیشتر از پیش از تزریق زعفران بوده، اما تغییر معناداری نداشته است (0.05P).

 

 

شکل 4- اسکن دینامیک کلیه قبل (A) و بعد (B) از تزریق زعفران توسط رادیو داروی 99mTc- DTPA: مقادیر و درصد کلی و انحصاری GFR هر یک از کلیه ها نیز در تصویر، نمایش داده شده است.

 

بحث

کلیه، اندامی مهم در تنظیم فشار اسمزی بدن بوده و باعث تعادل یون­های بدن می­شود (2). در آبزیان، آبشش­ها نقش مهم­تری نسبت به کلیه­ها در این خصوص ایفا می­کنند (1).

سینتی­گرافی یکی از تکنیک­های تصویربرداری تشخیصی است که قابلیت بررسی فیزیولوژیکال عضو هدف را دارد. با بهره بردن از این روش می­توان میزان سرعت فیلتراسیون لوله­ای و گلومرولی کلیه­ها را محاسبه نمود (8 9،13 و 18). این تکنیک حتی قادر به تشخیص اسکار (28)، پیلونفریت حاد (13) و نیز پاسخ به درمان­هایی همچون پیوند کلیه (5) می­باشد.

فرسیک و همکاران (2007) طی مطالعه­ای روی گروه 70 نفری شامل 41 مرد و 29 زن مبتلا به دیابت تیپ یک و گروهی 35 نفری متشکل از 15 مرد و 20 زن سالم به بررسی و تشخیص زود هنگام ضایعات کلیوی دیابت پرداختند که در این تحقیق از رادیوداروی99mTc-EC  بهره بردند. دراین مطالعه، مدت زمان عبور رادیودارو در گروه دیابتی به­طور قابل ملاحظه­ای طولانی­تر از گروه کنترل گزارش شد. در مقابل، بررسی و آنالیز تصاویر تصفیه کلیه­ها حضور ضایعات پارانشیمی بیشتری در گروه دیابتی نسبت به گروه کنترل را ثابت نمود. براساس این مطالعه می­توان ادعا کرد که بررسی تصاویر رادیودارو از کلیه­ها ارزش بالقوه­ای در شناسایی زود هنگام ضایعات کلیوی در بیماران دیابتی و حتی در انواع دیگر بیماری­هایی که ممکن است کلیه را متاثر کند، دارد (11).

کاگلار و همکاران در سال 2008 فعالیت هرکلیه را توسط رادیوداروی Tc-DTPA و 99mTc-MAG3 اندازه گیری نمودند. دراین مطالعه، محققین به ارزیابی حضور انسداد در محل اتصال میزنای به لگنچه به همراه یا بدون وجود هیدرونفروز پرداخته­اند (7).

در انسان، مطالعات دیگری نیز به منظور اندازه­گیری اختلال عملکرد کلیه در موارد هیدرونفروز (32)، ارتباط بیماری­های مزمن کلیوی با سایر ارگان­ها از جمله پاراتیروئید (16) و نیز مطالعاتی با هدف دستیابی به بهترین رادیوایزوتوپ برای ارزیابی کلیه (29) صورت گرفته است.

مطالعات دیگری نیز از تکنیک سینتی­گرافی برای ارزیابی اثر نوع رادیودارو (18) و تعیین اسکن قشری کلیه جهت شناسایی و تشخیص پایلونفریت حاد در حیوانات استفاده کرده­اند. جهت اطمینان از تشخیص نیز از بررسی­های هیستوپاتولوژی به­عنوان منبع تاییدکننده استفاده شده است. این گروه، تحقیق خود را در خوکچه­هایی که پایلونفریت حاد به صورت القایی در آن ایجاد شده بود به انجام رساندند (22).

وستوف و همکاران (1996) در مطالعه­ای توسط رادیوداروی 99mTc-MAG3 بر روی 11 حیوان شامل 5 گربه و 6 سگ سالم و 8 حیوان شامل 7 سگ و 1 گربه حضور ضایعات کلیوی همچون هیدرونفروز، دژنراسیون پلی کیستیک کلیه، آپلازی و هایپوپلازی کلیه­ها و ضربه­دیدگی را مورد بررسی قراردادند (33). مطالعات دیگری نیز در راستای تعیین بیماری­های کلیوی بر روی گربه به عنوان مدل حیوانی صورت پذیرفته است (5، 14 و 31).

با توجه به اسکن دینامیک کلیه موش­های مورد مطالعه توسط رادیوداروی 99mTc-DTPA، مشخص شد میزان GFR کلی در اسکن پس از تزریق زعفران در مقایسه با اسکن قبل از تزریق زعفران افزایش یافته است (جدول 1 و شکلهای 2، 3 و 4). باتوجه به اینکه فوروزماید اثر فارماکوکینتیک دیورتیکی خود را از طریق مهار بازجذب سدیم و کلر در لوله­های پروکسیمال و قوس صعودی هنله اعمال می­کند چنین به نظر می­رسد که زعفران نیز از طریق همین مکانیسم اثر مدری اعمال کند (14). بنابراین چنین به نظر می­رسد که تزریق زعفران می­تواند میزانGFR  کلی و انحصاری را افزایش دهد. نیمه­عمر تخلیه رادیودارو نیز پس از تزریق زعفران کاهش نشان داد. به بیان دیگر پس از تزریق زعفران، سرعت تخلیه رادیودارو از کلیه­ها افزایش یافته است.

در مطالعه حاضر، از 99mTc-DTPA استفاده شد. اتصال 99mTc-DTPA به پروتئین، مانع فیلتراسیون گلومرولی آن می­شود که اگر این اتفاق بیفتد، GFR کاهش می­یابد (27). هرچند که در خرگوش مقدار کمی (10-5 درصد) از 99mTc-DTPAبا پروتئین باند می­شود که البته تاثیر چندانی در نتیجه آزمایش و سنجش میزان GFR نخواهد داشت (30)، در مطالعه حاضر، باتوجه به استفاده از رت، این میزان خطای ناچیز نیز حذف شد.

از دیگر عواملی که می­تواند روی GFR اثر بگذارد می­توان به وضعیت دریافت آب و جیره حیوان اشاره کرد (4 و 15). همه موش­ها در این مطالعه، جیره یکسان دریافت نموده و 12 ساعت قبل از تهیه اسکن تحت پرهیز غذایی قرارگرفتند ولی دسترسی آنها به آب بطور آزادانه و تا زمان تهیه اسکن بود. به هرحال دهیدره بودن را نمی­توان به عنوان عاملی در کاهش GFR در نظر نگرفت هرچند ممکن است حیوان هیچ یک از علائم بازگشت آهسته پوست، مخاطات خشک، CRT طولانی، چشم­های گودافتاده، تاکی کاردی یا انتهاهای سرد بدن را نشان ندهد. به هرحال در مقایسه با سایر روش­های اندازه­گیری GFR که وقت­گیر هستند، اندازه­گیری GFR به کمک سینتی گرافی در زمان بسیار کوتاهی امکان پذیر است (14، 17، 19، 20 و 21).

براساس یافته­های این مطالعه، زعفران به عنوان دارویی گیاهی جهت افزایش جریان خون کلیوی می­تواند در تشخیص و درمان بیماری­های کلیوی به کار رود. هرچند تعیین تاثیر این ماده در ارگان­های دیگر بدن، جهت تعیین بی­خطری این ماده الزامی است.

در پایان از همکاری بخش نگهداری از حیوانات دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان و نیز معاونت پژوهشی این دانشگاه در تأمین هزینه­های این مطالعه در قالب بودجه پژوهشی شماره 07/1392 تشکر به عمل می آید.

  1. خوشنود، ز.، جمیلی، ش.، خدابنده، ص.، ماشینچیان مرادی، ع.، و مطلبی، ع. ع.، 1393. بررسی ساختار و فراساختار بافت آبششی و مکان­یابی سلول­های کلراید آبششی به روش ایمونوهیستوشیمی در بچه­ماهی سفید دریای خزر (Kamensky, 1901)Rutilus frisii kutum ، مجله پژوهش­های جانوری­ 27(4)، صفحات 498-508.
  2. قهرمان زاده، ز.، بانی، ع.، ایمانپور نمین، ج.، و حلاجیان، ع.، 1393. مقایسه بافت­شناسی لوله­های کلیوی مولدین ماهی سفید Rutilus frisiikutum در دو محیط لب­شور (دریای­خزر) و آب شیرین (رودخانه خشکرود). مجله پژوهش­های جانوری، 27(1)،صفحات 134-132.

 3.    Abdullaev, F. I., 2002. Cancer chemorpreventive and tumoricial properties of saffron. Exp Biol Med, PP: 227: 20-25.##

4.    Andren-Sandbergو A., 1983. Permanent impairment of renal function demonstrated by renographic follow up in ureterolithiasis, Scand J Urol Nephrol, 17, PP: 81-84.##

5.    Balogh, L., Andocs, A., Tharoczy, J., Nemeth, T., Lang, J., Bodo, K., and Janoki, G. A., 1999. Veterinary nuclear medicine. Scintigraphical examinations - a review. Acta Vet Brno, 68, PP: 231-239.##

6.    Bostrom, I., Nyman, G., and Kampa, N., 2003. Effects of acepromazine on renal function in anesthetized dogs, Am J Vet Res, 64, PP: 590- 598.##

7.    Caglar, M., Gedik, G. k., and karabulut, E., 2008. Differential renal function estimation by dynamic renal scintigraphy: influence of background definition and radiopharmaceutical. Nucl Med commun, 29, PP: 1002-1005.##

8.    Chung, S., Majd, M., and Rushton, H. G., 1993. Diuretic renography in the evaluation of neonatal hydronephrosis: is it reliable. J Urol, 150, PP: 765-768.##

9.    Daniel, G. B., and Berry, C. R., 2006. Text book of Veterinary Nuclear Medicine. 1st edition. Twardock, A. R, Bahr A., PP: 329-337.##

10. Derakhshanfar, A., Vosough, D., and Bidadkosh, A., 2008. Pathological and Doppler Ultrasonographic Study of Kidney Hemodynamic Response in Saffron (Crocus Sativua) Pretreated Rats. IJVS, 3(1), PP: 37-43.##

11. Frieske, L., Surma, M. J., Rugorzinka-zawislak, A., Szadkowska, A., Gadzicki, M., Bodalski, J., and Kusmierek, J., 2007. Parameteric clearance kidney scintigrams, diagnostic potential in diabetes. Nucl Med Rev Cent East Eur. 10(1), PP: 16-20.##

12. Gao, H., Zhu, H., Shao, Y., Chen, A., Lu, C., Zhu, B., and Luo, Y., 2008. Lycopene accumulation affects the biosynthesis of ethylene in tomato. J Integr plant Biol, 50(8), PP: 991-6.##

13. Halling, K. B., Graham, J. P., Newell, S. P., 2003. Sonographic and scintigraphic evaluation of acute renal allograft rejection in cats. Vet Radiol Ultrasound, 44(6), PP: 707- 713.##

14.  Hecht, S., Lane, I. F., Daniel, G. B., Morandi, F., and Sharp, D. E., 2008. Diuretic renal scintigraphy in normal cats. Vet Radiol Ultrasound, 49 (6), PP: 589-594.##

15. James, H., and Harvey, A., 2006. Nuclear medicine. 2nd edition. American College of Veterinary Radiology: Elsevier, PP: 325-350.##

16. Hindié, E., Zanotti-Fregonara, P., Just, P. A., Sarfati, E., Mellière, D., Toubert, M. E., Moretti, J. L., Jeanguillaume, C., Keller, I., and Urena-Torres, P., 2010. Parathyroid scintigraphy findings in chronic kidney disease patients with recurrent hyperparathyroidism, Euro J Nucl Med Mol Imag, 37(3), PP: 623-634.##

17. Kampa, N., Lord, P., and Maripuu, E., 2006. Effect of observer variability on glomerular filtration rate measurement by renal scintigraphy in dogs. Vet Radiol Ultrasound. 47, PP: 212-221.##

18. Karl, M. E., and Cook, C. R., 2005. Glomerular filtration rate and renal scintigraphy. Clin Tech Small Anim Pract, 20 (1), PP: 31- 38.##

19. Kibar, M.Y., Noyan, A., and Anarat, A. 2003. Technetium -99m- N, N- ethylene dicysteine and Tc- 99m DMSA scintigraphy in the evaluation of renal parenchymal abnormalities in children. Ann Nucl Med, 17(3), PP: 219-225.##

20. King, M. D., Waldron, D. R., and Barber, D. L., 2006. Effect of nephrotomy on renal function and morphology in normal cats. Vet Surg, 35, PP: 749- 758.##

21. Krawiec, D. R., Badertscher, R. R., and Twardock, A. R., 1986. Evaluation of99m Tc- DTPA nuclear imaging for quantitative determination of the glomerular fillration rate of dogs. Am J Vet Res, 47, PP: 2175- 2179.##

22. Majd, M., 1992. Rushton GH: Renal cortical scintigraphy in the diagnosis of acute pgelonephritis. Semin Nucl Med, 22(2), PP: 98-111.##

23. Nair, S. C., Kurumboor, S. K., and Hasegawa, J. H., 1995. Saffron chemoprevention in biology medicine. Cancer Biother, 10(4), PP: 257-264.##

24.  Nair, S. C., Pannikar, B., and Pannikar, K. R., 1991. Antitumor activity of saffron. Cancer Lett, 57(2), PP: 109-114.##

25. Nair, S. C., Varghese, C. D., Paniker, K. R., Kurumboor, S. K., and Parathod, R. K., 1994. Effect of saffron on vitamin A levels and its antitumour activity on the growth of solid tumours in mice. Int J Pharm, 32(2), PP: 105-114.##

26. Rushton, H. G., and Majd, M., 1992. Dimercaptosuccinic acid renal scintigraphy for the evaluation of pyelonephritis and scaring. J Urol, 148, PP: 1726- 1732.##

27. Russek, C. D., Vuscgiff, P. G., and Rowell, K. L., 1983. Quality control of Tc- 99m DTPA for measurement of glomerular filtration: concise communication. J Nucl Med, 24, PP: 722- 727.##

28. Seyrek, D., and Kramer, M., 2008. Renal imaging in cats. Am J Vet Res, 18, PP: 232-238.##

29. Trimarchi, H., Muryan, A., Martino, D., Toscano, A., Iriarte, R., Campolo-Girard V., Forrester, M., Pomeranz, V., Fitzsimons, C., Lombi, F., Young, P., Raña, M. S., and Alonso, M., 2012. Creatinine- vs. cystatin C-based equations compared with TcDTPA scintigraphy to assess glomerular filtration rate in chronic kidney disease, J Nephrol, 25(6), PP: 1003-1015.##

30. Vosough,D., Hosseini Hooshyar, S., and Moini, E., 2014. Effect of Saffron (Crocus Sativus) Administration on Kidney Function in Normal Cats as Determined by Use of 99mTc-DTPA Renal Scintigraphy, IJVS, 9(2): 45-50.##

31. Uribe, D., Krawiec, D. R., Twardock, A. R., 1992. Quantitative renal scintigraphic determination of the glomerular filtration rate in cats with pentaacetic acid. Am J Vet Res, 53, PP: 1101 -1107.##

32. Wehbi, E., Salle, A., Kanaroglou, N., Lorenzo, A., Bagli, D., Koyle, M., Billimek, J., Vali, R., Charron, M., and Salle, J. L. P., 2016. Measurement of differential renal function by scintigraphy in hydronephrotic kidneys: importance of conjugate views for accurate evaluation. J Urol,195(2), PP: 471-475.##

33. Westhoff, A., Meyer, I., Meyer Lindenberg, A., Nolte, I., 1996. Kidney scintigraphy in dogs and cats using 99m Tc- MAG3. DTW, 103 (5), PP: 137- 192.##

دوره 30، شماره 4
بهمن 1396
صفحه 508-518
  • تاریخ دریافت: 08 آذر 1395
  • تاریخ بازنگری: 22 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 22 اسفند 1395