مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)
بررسی ترتیب سلولی بافت شبکیه چشم ماهی ازون برون (Acipenser stellatus)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته کارشناس ارشد دانشگاه گیلان، دانشکده علوم، گروه زیستشناسی
2 هیأت علمی دانشگاه گیلان، دانشکده علوم، گروه زیستشناسی
3 هیأت علمی دانشگاه گیلان، پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر، گروه علوم دریایی
چکیده
ماهیان خاویاری با ارزش اقتصادی بالا به یکی از قدیمی ترین گروه های ماهیان غضروفی استخوانی تعلق دارند. به منظور مطالعه و مقایسه ساختمان شبکیه چشم و اهمیت آن در ماهیان، با فرض اینکه اوزون برون یک ماهی کف زی، فاقد تیز بینی و دید رنگی مناسب است انتخاب شده، سپس به مطالعه انطباق بین ترتیب سلولی شبکیه چشم این جانور با نحوه تغذیه و زیستگاه جانور، همچنین کسب اطلاعاتی در رابطه با نحوه رنگ بینی و تیز بینی جانور پرداخته شد. برای این منظور چشم های ماهی جدا و عدسی و قرنیه برداشته شد. شبکیه به مدت 24ساعت در فیکساتور بوئن و 24 ساعت در متانول70% قرار گرفت و به ترتیب آبگیری، شفاف سازی و پارافینه شد. سپس مقاطع طولی و عرضی با ضخامت 5 میکرون توسط دستگاه میکروتوم تهیه و با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شد. مشاهده بافت ها با میکروسکوپ نوری و الکترونی نشان داد که گیرنده های نوری در شبکیه اوزون برون همگی مخروطی بوده و فاقد سلول های استوانه ای است. سلول های مخروطی شامل سلول های منفرد بودند. شمارش سلول های مخروطی نیز مشخص نمود که تراکم این سلول ها در ربع پشتی گیجگاهی بیشتر از سایر ربع های شبکیه است. تنوع پایین و تعداد کم سلول های مخروطی نیز احتمال دید ضعیف و وابستگی کمتر به دید رنگی در این ماهی را تایید می کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The survey of cellular sequence of the retina structure of the Acipenser stellatus eye
نویسندگان [English]
- sahar khorshidi sedehi 1
- Nader Shabanipour 2 3
1 Guilan University
2 Biology Dept., Faculty of Science, University of Guilan, Rasht, I.R. of Iran|Marine Science Dept., Caspian Sea Basin Research Centre, University of Guilan, Rasht, I.R. of Iran
3 Biology Dept., Faculty of Science, University of Guilan, Rasht, I.R. of Iran|Marine Science Dept., Caspian Sea Basin Research Centre, University of Guilan, Rasht, I.R. of Iran
چکیده [English]
Sturgeon fish of extremely great commercial value belong to one of the most ancient groups of the osteichthyes. With the aim of studying and comparing retina structure and its importance in fishes, Acipenser stellatus, has been selected as a benthic fish without sufficient color vision and accuracy.it is assumed that fish eye can be well adapted to the environment and feeding behavior. For this purpose the eyes were dissected out and fixed in Boins fixative. Cornea and lens were remoted and Retina was refixed 70% methanol for 24 hours, dehydrated, cleared and paraffinized in blocks. 5µ microns section were cut and stained with hematoeyline and eosin. Observation whit light microscope and SEM showed that Acipenser stellatus retinal photoreceptors were all comprised of cone cells and without rod cells. The number of cone cells in dorso – temporal quadrant was more compared to others it. Single and double cones were found. Low Diversity and few number of cone cells approve weak vision and few dependence of color vision in this fish.
کلیدواژه‌ها [English]
- "retina"
- "cone cells"
- "color vision"
- "accuracy"
- "Acipenser stellatus"
بررسی ترتیب سلولی بافت شبکیه چشم ماهی ازون برون(Acipenser stellatus)
سحر خورشیدی سدهی1 و نادر شعبانی پور1،2*
1 رشت، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم، گروه زیستشناسی
2 رشت، دانشگاه گیلان، پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر، گروه علوم دریایی
تاریخ دریافت: 3/10/95 تاریخ پذیرش: 26/2/96
چکیده
ماهیان خاویاری باارزش اقتصادی بالا به یکی از قدیمی‌ترین گروه‌های ماهیان غضروفی استخوانی تعلق دارند. به‌منظور مطالعه و مقایسه ساختمان شبکیه چشم و اهمیت آن در ماهیان، با فرض براینکه ازون برون یک ماهی کف زی، فاقد تیزبینی و دید رنگی مناسب است انتخاب گردید. سپس به مطالعه انطباق بین ترتیب سلولی شبکیه چشم این جانور با نحوه تغذیه و زیستگاه جانور، همچنین کسب اطلاعاتی در رابطه با نحوه رنگ بینی و تیزبینی جانور پرداخته‌شده است. برای این منظور مقاطع بافتی از نمونه‌های چشم براساس روش پارافینه تهیه و توسط هماتوکسیلین و ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. مشاهده مقاطع بافتی با میکروسکوپ نوری و الکترونی نشان داد که گیرنده‌های نوری در شبکیه ازون برون همگی مخروطی بوده و فاقد سلولهای استوانه‌ای است. سلولهای مخروطی شامل سلولهای منفرد بودند. شمارش سلولهای مخروطی نیز مشخص نمود که تراکم این سلولها در ربع پشتی گیجگاهی بیشتر از سایر ربع‌های شبکیه است. تنوع پایین و تعداد کم سلولهای مخروطی نیز احتمال دید ضعیف و وابستگی کمتر به دید رنگی در این ماهی را تأیید میکند.
واژه‌های کلیدی: شبکیه، سلولهای مخروطی، رنگ بینی، تیزبینی، Acipenser stellatus.
* نویسنده مسئول، تلفن: 09113369819، پست الکترونیکی:shabani@guilan.ac.ir
مقدمه
تنوع زیستگاه‌ها مثل دریاچه، رودخانه و محیط‌های دریایی باعث بوجود آمدن تنوع سلولهای شبکیه در ماهیان شده است (5). به همین دلیل محققین بر این باور هستند که بهترین راه پیش‌بینی الگوی مورفولوژیکی شبکیه بررسی ویژگی‌های رفتاری و اکولوژیکی ماهی است و از تنوع و گوناگونی سلولهای شبکیه‌ای می‌توان محیط زندگی و عادات ماهی را تا حدی درک کرد (1 و 16). ساختمان شبکیه یک ماهی در طول دوران تکاملی، تحت تأثیر نور محیط شکل می‌گیرد. در این میان ضخامت شبکیه و تنوع سلولهای شبکیه‌ای بویژه گیرنده‌های نوری بیشترین تأثیر را از محیط می‌گیرند (24 و13). سلولهای مخروطی نوع اصلی و بنیادی گیرنده‌های نوری هستند که در سراسر مهره‌داران یافت میشوند. تراکم سلولهای گیرنده نور سهم مهمی در تیزبینی ایفا میکند. برای مثال تراکم سلولهای مخروطی در ماهیان استخوانی بسیار فعال مثل ماهی گوپی (guppy) و ماهیان بادکنکی (Tetrodontidae) به بالاتر از50 هزار در هر میلیمتر مربع میرسد (6). همچنین در ماهیان استخوانی، سلولهای مخروطی با فعالیتهای روزانه در ارتباط هستند و بیشتر در ماهیان سطح زی که فعالیت روزانه بیشتری دارند یافت میشوند و بیشتر مسئول دید رنگی هستند (14).
در ماهیان استخوانی سلولهای مخروطی به‌صورت الگوهای موزائیک آرایش پیداکرده‌اند که این آرایش در میان گونه‌ها بر اساس مکان و آنتوژنی می‌تواند متفاوت باشد (5). الگوی موزائیک مربعی در بسیاری از ماهیان استخوانی روز فعال و الگوی موزائیک ردیفی در ماهیان ساکن مناطق کم‌نور مشاهده می‌شود (8، 15 و 17). در ماهیانی با زیستگاه‌های دارای شدت نور کم، سازمان‌یافتگی موزائیک سلولهای مخروطی کمتر می‌شود. پراکنش سلولهای مخروطی در همه نواحی شبکیه یکسان نیست (18). به‌طور مثال در ماهیان کفزی معمولاً تراکم سلولهای مخروطی در ناحیه پشتی (برای دید بستر دریا) و در ماهیان مهاجر در ستون آب تراکم آنها در ناحیه شکمی میباشد (دید فوقانی)(19).
دریای خزر زیستگاه طبیعی پنج گونه از تاسماهیان مهاجر(رود کوچ) ازجمله ازون برون بانام علمی Acipenser stellatus میباشد. این ماهی در دریای سیاه و آزوف نیز مشاهده می‌شود اما زیستگاه اصلی آن دریای خزر است و در تمامی قسمتهای ساحلی این دریا پراکنده است. نوزادان و بچه ماهیان ازون برون از پرتاران (کرم نرئیس)، گاماروس و لارو شیرونومید تغذیه می‌کنند و نمونه‌های بزرگتر و بالغین از خرچنگ، نرمتنان و ماهیانی مانند گاو ماهی و شگ ماهی تغذیه می‌کنند. به هنگام مهاجرت وارد رودخانه‌هایی چون کورا، بابل رود، سرخ‌رود، گرگان رود و تجن میشوند. بلوغ جنسی دیر هنگام است و حداقل زمان وقوع آن در 6 سالگی است. طول این ماهی تا 170 سانتیمتر و وزن آن بین 30 تا 33 کیلوگرم است. اما ماهیانی با طول 196سانتیمتر و 60 کیلوگرم نیز گزارش‌شده است (4). تحقیق حاضر باهدف بررسی و تعیین ساختار شبکیه چشم ازون برون انجام می‌شود و به ارتباط یافته‌های بدست آمده با اکولوژی و بیولوژی این ماهی می‌پردازد.
مواد و روشها
12عدد چشم ماهی ازون برون با متوسط وزن و طول 20 کیلوگرم و 158سانتیمتر از مرکز تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید بهشتی سنگر درطی فصول فروردین و اردیبهشت دریافت گردید. سپس نمونه‌ها در محلول بوئن قرارگرفته و به آزمایشگاه تحقیقاتی زیست دریا در دانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان انتقال داده شد. نمونه‌ها در محلول بوئن به مدت 24 ساعت تثبیت شدند. در ادامه پس از خارج نمودن نمونه‌ها از بوئن، قرنیه و عدسی آن برداشته شد و شبکیه در متانول70 درصد به‌عنوان فیکساتور دوم قرارگرفت و پس از تثبیت شدن به چهار قسمت بانام گذاری پشتی- گیجگاهی، پشتی- بینی، شکمی-گیجگاهی و شکمی- بینی تقسیم شد و سپس مراحل آبگیری به ترتیب توسط متانول 90 و100 درصد انجام گردید. پس از آبگیری، مراحل شفاف‌سازی در دو مرحله توسط گزیلن انجام شد و نمونه‌ها جهت پارافینگیری در دو مرحله به انکوباتور با دمای 60-58 درجه منتقل شدند. پس از پارافینگیری، نمونه‌ها در جهت موردنظر در داخل پارافین، قالب‌گیری شدند. درنهایت برشگیری از بافت شبکیه با ضخامت 5 میکرون توسط میکروتوم چرخان انجام شد و برش‌های طولی برای شناسایی انواع سلولهای مخروطی، بررسی لایه‌های مختلف شبکیه و ارتباطات سلولی و برش‌های عرضی برای تشخیص نوع الگوی سلولهای مخروطی تهیه گردید. پس از چسباندن نوارهای پارافینی توسط چسب آلبومن بر روی لام، لامها به روش رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین رنگ‌آمیزی و بوسیله چسب انتیلن چسبانده شدند. نمونه های بافت بوسیله دوربین TSView بر روی میکروسکوپ نوری عکسبرداری و توسط نرم افزار آن مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی جزئیات لامهای رنگ‌آمیزی شده، از میان نوارهای پارافینی موجود همان لام، تعدادی برش انتخاب شد، بافتها در حمام آب 45 درجه گسترده شدند و بر روی لاملهایی به ابعاد 1×1 سانتیمتر مربع قرارداده شدند. بعد از خشک شدن، نمونه‌ها با چند قطره گزیلن پارافین زدایی شده، با الکل 90 درصد شستشو داده شدند. پس از پوشش نمونه‌ها با طلا، از نمونه‌ها توسط میکروسکوپ الکترونی نگاره مدل Philips-XL30 در دانشکده فنی دانشگاه گیلان تصویربرداری شد.
نتایج
باتوجه به مشاهدات انجام‌شده توسط میکروسکوپ نوری همانند دیگر مهره‌داران 10 لایه در شبکیه چشمماهی ازون برون تشخیص داده شد (شکل1).
شکل 1- تصویر میکروسکوپ نوری از لایه‌بندی شبکیه ازون برون(A لایه پوششی رنگدانه ای (PEL)Pigment epithelial layer ، لایه فتورسپتور (PL)Photoreceptor layer ، لایه محدود کننده خارجی (OLM) Outer limiting membrane، لایه هسته دار خارجی (ONL) Outer nuclear layer، لایه مشبک خارجی (OPL) Outer plexiform layer، لایه هسته دار داخلی (INL) Inner nuclear layer، لایه مشبک داخلی (IPL) Inner plexiform layer، لایه سلولهای گانگلیونی (GCL) Ganglion cell layer، لایه رشته‌های عصبی (NFL) Nerve fibre layer، غشاء محدود کننده داخلی (ILM) Inner limiting membrane.
این ماهی در لایه گیرنده نوری خود فاقد سلولهای استوانه‌ای و دارای دو نوع سلولهای مخروطی میباشد که شامل سلولهای مخروطی منفرد بزرگ (LSC) و منفرد کوچک (SSC) است (شکل2 و 3).
شکل2- تصویر میکروسکوپ نوری از سلول های مخروطی بزرگ (LSC)Long single Cone Cells و سلول های مخروطی کوچک (SSC) Short single Cone Cells.
شکل3- تصویر میکروسکوپ الکترونی از سلول های مخروطی بزرگ (LSC) و کوچک (SSC).
همانطور که در تصاویر مشخص است این سلولها دارای یک بخش داخلی با مقطع گرد میباشد که به یک بخش خارجی مخروطی شکل منتهی میشوند. در بخش داخلی این سلولهای قطرات روغنی بیرنگ مشاهده شد (شکل3 و 4). قطر متوسط بخش داخلی سلولهای مخروطی منفرد بزرگ و کوچک در پهنترین محل به ترتیب برابر است با 33/8 و78/5 و قطر بخش خارجی آنها به ترتیب 22/4 و51/2 میکرومتر در پایه است.
شکل4- تصویر میکروسکوپ الکترونی از برش کرونال سلولهای مخروطی ازون برون. شکل A) بخش خارجی سلولهای مخروطی (OS) Outer Segment و بخش داخلی (IS) Inner Segment. شکل B) سلول های مخروطی حاوی قطره روغنی .Oil Droplet (OD)
نتایج حاصل از شمارش سلولهای مخروطی دربرش مورب از شبکیه چشم ازون برون با استفاده از نرم‌افزار TSView در 4 ربع پشتی گیجگاهی، پشتیبینی، شکمیبینی، شکمی گیجگاهی مشخص کرده است که میانگین تراکم سلولهای مخروطی در ربع پشتی گیجگاهی بیشتر از سایر ربع‌های شبکیه است. همچنین بررسی قطر انواع سلولهای مخروطی در مناطق مختلف شبکیه نشان داد که متوسط قطر سلولهای مخروطی در ربع‌های مختلف شبکیه یکسان نیست. و در ربع‌های پشتی شبکیه این سلولها دارای ضخامت بیشتری نسبت به ربع‌های شکمی است (جدول 1). در تمامی بخشهای شبکیه سلولهای مخروطی منفرد بزرگ بیشتر از سلولهای مخروطی منفرد کوچک مشاهده‌شده است.
لازم به ذکر است که از لحاظ نوع آرایش سلولهای مخروطی، در ازون برون آرایش موزائیکی مشخصی مشاهده نشد است ( آرایش نامنظم) (شکل5).
جدول 1- متوسط قطر و تراکم سلول های مخروطی در ربع‌های مختلف شبکیه چشم ازون برون.
|
موقعیت شاخص‌ها |
ربع پشتی گیجگاهی |
ربع پشتی بینی |
ربع شکمی بینی |
ربع شکمی گیجگاهی |
|
متوسط قطر سلول های مخروطی منفرد کوچک |
μm 26/6 |
μm 88/5 |
μm 26/4 |
μm 34/5 |
|
متوسط قطر سلول های مخروطی منفرد بزرگ |
μm 046/8 |
μm87 /7 |
μm30 /6 |
μm 61/6 |
|
تعداد سلول های مخروطی در1mm² |
47600 |
42000 |
38700 |
39800 |
شکل 5- برش مورب شبکیه ازون برون، تصویر میکروسکوپ نوری از آرایش نامنظم سلول های مخروطی، سلول های مخروطی منفرد کوچک (SSC)، سلول های مخروطی منفرد بزرگ (LSC).
بحث و نتیجه‌گیری
بامطالعه شبکیه چشم ازون برون مشخص شد که شبکیه این ماهی تماماً از سلولهای مخروطی تشکیل‌شده و فاقد سلولهای استوانه‌ای است. سلولهای مخروطی شبکیه شامل سلولهای مخروطی منفرد کوچک (SSC) و سلولهای مخروطی منفرد بزرگ (LSC) همراه با قطره روغنی بیرنگ در بخش داخلی میباشد. با توجه به اینکه ازون برون‌بر خلاف سایر ماهیان خاویاری که معمولاً بطور ثابت بستر زی هستند، اغلب در روز به لایه‌های میانی یا بالایی آب که نور بیشتری در آنجا وجود دارد شنا میکند، لذا داشتن سلولهای مخروطی برای این جانور مفیدتر خواهد بود (23). با توجه به پژوهشهای انجام‌شده وجود سلولهای مخروطی کوتاه در شبکیه ماهی بیانگر قابلیت تشخیص طول‌موج‌های کوتاه طیف نور (آبی و سبز) (17)، افزایش تمایز و تشخیص شکار (21)، ایجاد حساسیت به نور UV است (9). بنابراین سلولهای مخروطی کوچک در شبکیه این ماهی زمانی که این ماهی در عمق‌های کم قرار می‌گیرد برای تشخیص طول‌موج‌های کوتاه کاربرد پیدا میکند و همچنین می‌تواند تا حدی در افزایش تمایز و تشخیص شکار به این ماهی کمک کند. چشم اکثر خزندگان و پرندگان روز فعال شامل فیلترهایی رنگ است که در شبکیه وجود دارد. این فیلترها درواقع همان ریزقطرات روغنی هستند (24). ریزقطره روغنی از زمان ماهیان اولیه مانند ماهیان خاویاری بوجود آمده و در طی تکامل باقی‌مانده است. ریزقطرهای روغنی در سه نوع رنگی، شفاف و بیرنگ دیده میشوند و همچنین موقعیت و تراکم آنها در بخشهای مختلف شبکیه متفاوت است (12). شایان ذکر است که نظریههای مختلفی در مورد نقش ریزقطره روغنی وجود دارد که این نظریهها شامل، جذب اشعه ماورای بنفش و دید سه رنگی در پرندگان، افزایش کنتراست (11)، جذب طول‌موج‌های کمتر از nm350 و انتقال طول‌موج‌های nm UV 750- 350 (شامل نزدیک و کل طیف مرئی) در چشم ماهیان خاویاری(22) و جلوگیری از آسیب‌دیدگی بخش خارجی سلولهای مخروطی از اشعه ماورای بنفش (11) میباشد. ازآنجاکه این ماهی در محیط‌های کمعمق و رودخانه‌ها نیز حضور پیدا میکند بنابراین قطرات روغنی از آسیب‌دیدگی بخش خارجی سلولهای مخروطی از اشعه ماورای بنفش جلوگیری میکند و همچنین باعث جذب طول‌موج‌های کمتر از nm350 و انتقال طول موجهای nm 750- 350 (شامل UV نزدیک و کل طیف مرئی) در چشم این ماهی می‌شود. با توجه به اینکه دریای خزر دارای کدورت بالایی است و فاقد محیطی رنگی است، سلول های مخروطی با قطرات روغنی در بیشتر مواقع به دید غیررنگی این ماهی کمک می‌کنند تا تمایز بیشتری بین نقاط تصویر ایجاد کند.
نتایج حاصل از شمارش سلولهای گیرنده نور در نواحی فرضی چهارگانه شبکیه ازون برون نشان داد که تعداد سلولهای مخروطی در ربع پشتی گیجگاهی شبکیه بیشتر از سایر قسمتهای شبکیه است که با مسیر اصلی برای شناسایی طعمه (بیشتر جانوران کفزی) مطابقت دارد. این موضوع حاکی از آن است که این ماهی برای تغذیه بیشتر به قسمت جلو و پایین نگاه میکند. بنابراین تراکم بالای سلولهای مخروطی در این بخش نشان‌دهنده اهمیت بیشتر این بخش از شبکیه و تمرکز بینایی در محدوده بستر است. همچنین مشخص شد که متوسط قطر سلولهای مخروطی در ناحیه پشتی گیجگاهی از سایر بخشهای شبکیه بیشتر است. ازآنجاکه ماهی به کمک این بخش به سمت نواحی پایین‌تر آب که شدت نور کمتری دارد نگاه میکند از این طریق با افزایش سطح سلول باعث به دام انداختن فوتون‌هایی نوری بیشتری می‌گردد و قابلیت دید ماهی در نور اندک را افزایش می‌دهد. در مطالعه حاضر با توجه به بررسی‌های صورت گرفته آرایش مشخصی در سلولهای مخروطی شبکیه این ماهی مشاهده نشد. الگوی سلولهای مخروطی با افزایش عمق و قرارگرفتن جانور در محیط‌های کم‌نور، نظم خود را از دست می‌دهد (20). ازآنجاکه این جانور در محیط‌های پرنور زندگی نمی‌کند و فقط ساعاتی از روز در بخشهای میانی و بالایی آب با نور کمتر مشاهده می‌شود و سپس به عمق و بستر دریا که فاقد نور است می‌رود لذا این مشاهدات قابل توجیه است. همچنین بخاطر ویژگیها و استراتژیهای ضعیف رفتاری، وابستگی این ماهی به سیستم بینایی پایین است. درنتیجه توسعه الگوهای مخروطی همانند اکثر ماهیان آبهای کمعمق در آن صورت نگرفته است. با توجه به اینکه سلولهای مخروطی در تیزبینی و رنگ بینی نقش مهمی دارند (20)، بنابراین تراکم کم و تنوع پایین این سلولها در شبکیه احتمال دید ضعیف و وابستگی کمتر به دید رنگی را در این ماهی تأیید میکند. همچنین نتایج حاصل از مطالعه مغز ماهی ازون برون و قره برون گویای آن است که منطقه تکمیلی (مخچه، مغز پیشین) و بصل النخاع آنها توسعه‌یافته‌تر از لوب بویایی و بینایی است که شاید به دلیل وجود سیبیلک و آمپول لورنزینی در این ماهیان باشد (3). و نیز نتایج مطالعات شبکیه چشم چندین گونه از ماهیان خاویاری مانند تاسماهی چینی ((Acipenser sinensi، تاسماهی سفیدAcipenser) transmontanus)، تاسماهی رنگ پریده ((Scaphirhynchus albus، فیل ماهی (Huso huso) واسترلیادAcipenser ruthenus) ) نشان‌دهنده بینایی ضعیف این ماهیان است (1،2، 7،10 و 16). این یافته‌ها در راستای نتایج بدست آمده در این مطالعه است و دلیلی بر اهمیت کمتر بینایی در این ماهی میباشد. بنابراین می‌توان گفت که در ازون برون نیز همانند سایر ماهیان خاویاری دید در تغذیه نقشی کلیدی را بازی نمی‌کند. به‌عبارت‌دیگر اگرچه این جانور در محیط‌های میانی و بالایی آب دید دارد، اما بعلت داشتن سلولهای مخروطی بزرگ، چشم این ماهی توانایی تشکیل تصویر واضح و روشن را ندارد و همچنین هنگامی‌که در کف قرار می‌گیرد بعلت نورکم اعماق و نداشتن سلولهای استوانه‌ای سازگار با نورکم این ماهی نمی‌بیند. بنابراین نیاز به استفاده ویژه از حواس (گیرنده‌های الکتریکی و سبیلکهای توسعه‌یافته) جهت انجام فعالیتهای زیستی و رفتارهای اکولوژیکی نظیر فرار از شکارچی، یافتن غذا و جفت را دارند. بااین‌حال اگرچه به نظر نمی‌رسد که چشم عامل عمده در رفتار تغذیه‌ای این ماهی باشد، اما تا حدی می‌تواند برای اولین تغذیه از لارو موجودات مفید باشد و به ماهی در تشخیص تغییرات در شدت نور بالای سرش و تشخیص طعمه در ستون آب کمک کند. همچنین نمیتوان اهمیت و نقش بینایی را در سایر رفتارهای ماهی نیز نادیده گرفت.
تشکر و قدردانی
از همکاری بی‌دریغ مسئولان و کارشناسان محترم مرکز تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری شهید بهشتی سنگر خصوصاً جناب آقای خادمی کمال تشکر و قدردانی رادارم.
(Acipenserruthenus)در مراحل اولیه تکوین، دومین کنفرانس ملی ماهی‌شناسی ایران، تهران، چکیده مقالات دومین کنفرانس ملی ماهی شناسی ایران، صفحه 275.
(علمی)', './data/animal/coversheet/981530719745.jpg'))
دوره 31، شماره 2
شهریور 1397صفحه 145-152
- تاریخ دریافت: 03 دی 1395
- تاریخ بازنگری: 29 فروردین 1396
- تاریخ پذیرش: 26 اردیبهشت 1396