هچ تخمها و علائم تشخیص گونه از در مرحله لاروی و نورس: لاروهای هچ شده از ماهیان بعد از 72 تا 96 ساعت در میان لانه‌ها‌ی نشان کرده در محیط واقعی به تعداد محدود در میان برگهای گیاهان لانه‌ای جنس میروفیلیوم­ها به دام می‌افتادند (تصویر 2). در ماهیان گورخری بعد از 10 روز اندازه‌ی لاروها به حدود 0.7 سانتی‌متر می‌رسید. زمان مرحله رشد انبوه لاروها در مرحله‌ی دوم زادآوری با موسم کم آبی دریاچه همراه بود و با کنار هم قرار گرفتن دسته‌های لاروها و بچه ماهیان در زیستگاه مطالعه‌ی آنها مستلزم شناخت و تشخیص آنها می­شد. تشخیص این گونه در مرحله­ی لارو و بچه ماهی نورس از علائم مشاهده شونده از روی بدن آنها مانند کیسه‌ی شنای یک حبابی در ماهیان گورخری­­، و تزئینات روی بدن و نوع دم (­تصویر 2 ت و 4) امکان پذیر شد. بعد از سه هفته نرها و ماده­های ماهیان گورخری نیز قابل تفکیکند (تصویر 5 و 6­). این علامت تشخیصی به همراه دانستن مشخصات گونه‌های نزدیک دیگر می‌تواند به‌طور کامل باعث تفکیک گونه‌ها از هم شده و در تحقیقات اکوسیستم به‌کار رود. در نمونه­برداری‌ها ماهی آمورنما به عنوان گونه‌ی همراه و همزمان تخمریز بود که تشخیص و تفکیک این دو گونه از هم ضروری دانسته شد (تصویر 7­). ماهیان گورخری با حرکات تند دم شنا می کنند و پریود ضربه های دم آنها بسیار کوتاه است. ماهیان ماده‌ی گورخری بزرگتر و بالغ از بالا دارای نقاط سیاه در زمینه­ی نقره­ای بدن بوده و حتی در آب در دسته‌ی ماهیان آمورنما قابل تفکیکند. ماهیان مولد نر گورخری نیز با توجه به رنگ تیره خطهای بدن از بالا و علامت روی باله ی پشتی که به صورت یک فلاش نقطه ای گهگاه درخشان از بالا دیده می‌شود، قابل تشخیص هستند.

شکل 3 - دسته تخمکهای سیال و نیمه سیال با قطر متفاوت در داخل حفره‌ی شکمی ماهی ماده گورخری (A.vladykovi)

رخداد کم‌آبی تابستانه تالاب در فصل تولید مثل و واکنش گونه به این پدیده : کاهش سطح آب در مکانهای نمونه‌برداری از تاریخ 20 اردیبهشت تا اواخر خرداد به عنوان بسترهای اولیه‌ی مورد انتخاب ماهیان مولد گورخری برای لانه شامل گیاهان آبزی سراتوفیلوم و میرافیلوم تدریجا و به صورت کاملاً مشهود به ساحل چسبیده یا حتی از آب با فاصله ای به اندازه‌ی 50 سانتی­متر بیرون افتادند (­تصویر 2).

شکل 4- بچه ماهی 10 روزه ی ماهی گورخری (  A.vladykovi )

شکل 5 - تزئینات روی بدن بچه ماهیان گورخری ( A.vladykovi) و تفاوت دو جنس نر و ماده در هفته ی سوم

شکل 6- بچه ماهی های گورخری (A.vladykovi ) و امکان کامل تشخیص جنسیت از روی بدن

شکل 7 - لاروهای و بچه ماهیان نورس گونه های گورخری A.vladykovi  و ماهی آمورنما Pseudorasbora parva  ( تشخیص از روی کیسه شنا و تزئینات سر)

در ابتدای بروز این رخداد، رفتار ترک کامل لانه‌های انتخابی توسط ماهیان نر مشاهده نشد، ولی با بروز خزان و افت ارتفاع در گیاهان آبزی میروفیلوم و سراتوفیلوم منفرد در منطقه‌ی لانه‌ای لیتورال، جمعیت مولدین مراقب از تخمهای بارور بر روی گیاهان لانه و یا نرهای آماده‌ی هدایت‌ ماده‌های رسیده برای تخمریزی به لانه، با یک کاهش محسوس تراکم و ننکی فزاینده لانه و پناهگاه تخمریزی دچار شدند. درجه حرارت در این بخش زیستگاهی در روز بالای 20 و در شب بالای 18 درجه سانتی­گراد سنجش شد. سنجش موقعیت لانه‌ها در تاریخ 25 خرداد از 88 لانه‌ی مشاهده شده‌ی فعلی از ماهیان گورخری که در آنها نرهای مراقب مشاهده شدند، فاصله‌ای برابر 35 تا 525  سانتی‌متر از ساحل را نشان دادند ( متوسط 12.2 ± 190 سانتی‌متر) که فاصله‌ای بسیار معنی­دار (p<0.01) را با فاصله‌ی لانه از ساحل در اول فصل داشتند (جدول یک). متوسط اعماق لانه‌ها نیز با کاهش عمقی بسیار معنی­دار (p<0.01) با توجه به آنچه در جدول یک نشان داده شده است در میانه‌ی فصل زادآوری تحت تاثیر کم آبی قرار گرفت و برای ماهیان گورخری از 55 سانتی‌متر به عمق 1.2 ± 40 سانتی متر رسید. عمق کمینه برای بعضی از لانه‌ها به 15 سانتی‌متر هم رسید که البته در این لانه‌ها فعالیت زادآوری دعوت از جنس ماده کمتر دیده می‌شد و نرها از تخمهای ریخته شده محافظت می‌کردند. از اوایل تیر‌ماه در صیدهای انجام شده از لانه‌های گیاهی اولیه مولدین گورخری که تحت اثر خزان ناشی از کم آبی بودند حضور ماهیان آمورنمای امساله به جای مولدین در لانه­های گورخری مشاهده می‌شد. پدیده‌ی شیفت مکانی لانه‌ها برای ماهیان مولد لانه‌گذار گورخری با تغییر درجه حرارت در مناطقی انبوه‌تر از گیاهان تالاب رخ داد که این مناطق در اردیبهشت ماه و در اول فصل در عمق بالای مقیاس متر قرار داشتند و مورد ترجیح مولدین گونه ی گورخری قرار نمی گرفتند. حرارت این بخش از اواسط تیرماه به بالای 16 درجه و کاهش عمق آنها تا زیر 70 سانتی متر رسید و در نتیجه تغییر جهت زیستگاهی برای جمعیت ماهیان گورخری رخ داد ولی مولدین با رفتار لانه‌سازی و تخمریزی در آنها مشاهده نشدند. پدیده ی شیفت ماهیان همزمان تخمریز آمورنمای امساله نیز به این منطقه مشاهده شد که برای تغذیه به زیستگاههای انتخابی ماهیان گورخری وارد شدند.

در هنگام بروز پدیده‌ی کم آبی و نزدیک شدن لانه‌ها و مولدین به ساحل و کاهش عمق لانه‌ها، جمعیت های مولدین از ماهیان گورخری در فصل تخمریزی در هفته ی اول خرداد ماه شدیدا به انگل خارجی آرگولوس مبتلا گردیدند و این رفتار در فلاشینگ‌های فزاینده این جمعیت کاملا مشهود گشت . پدیده‌ی ابتلا تا اوایل تیرماه به شدت در زیستگاه ماهیان گورخری مشاهده گردید و تا هنگام شیفت جمعیتی اواسط تیر‌ماه به منطقه دورتر از ساحل از جمعیت محو گردید.

بررسی کیفی لوله­ی گوارشی نمونه­های بالای 3 سانتی­متر از 35 ماهی آمورنما به عنوان یک شکار کننده احتمالی تخم گونه‌ی گورخری و نیز فرض عکس آن با 21 ماهی گورخری صورت گرفت. نتایج نشان می­دهد با توجه به غنای زیستگاه از بی مهرگان روتیفرا و روتاتوریا، کرمها، کلادوسرا، آمفی پودای ریز، لارو اودوناتا، و سایر بند پایان کوچک در لوله­ی گوارش هر دو گونه و کوپه پودا برای آمورنما ها قابل مشاهده است و تخمها و لاروهای سایر ماهیان مورد تغذیه این دو ماهی در فصل زادآوری قرار نمی­گیرند.

بحث

بلوغ ماهیان گورخری در سال اول زندگی صورت می­پذیرد (12، 13، 22) و دو گونه‌ی گیاهی میروفیلوم (8 ،12، 13) و سراتوفیلوم محل ترجیحی تخمریزی ماهیان گورخری در تالاب هستند. به دلیل نزدیک شدن لانه ها به ساحل و فاصله داشتن از توده های گیاهی یکپارچه و عمیق‌تر بخش‌های داخلی‌تر تالاب‌، باید ملاک نیمه انبوهی نوار گیاهی و منفرد شدن گیاهان و عمق کمتر این بخش از تالاب و فاصله گرفتن از اعماق زیادتر و وجود بستر سنگی برای تخمریزی را از موارد ترجیح مولدین دانست. این گرایش تخمریزی مولدین در نزدیک ساحل در بسیاری از ماهیان و سخت پوستان دیده می شود. از سوی دیگر عمق کم منطقه‌ی تخمریزی در تالاب در فصل کم آبی باعث رویدادهای کاملاً تاثیر گذار در اکوسیستم و زیستگاه ماهیان گورخری بوده و این تاثیر در زادآوری آنها نیز جلوه‌گر خواهد بود. در اول دوره زادآوری از اواخر فروردین تا اواخر خرداد و پر آب ترین وقت بهاره - تابستانه تالاب با درجه حرارت لیتورال 16 تا 20 سانتی‌گراد، پر شدت­ترین مراحل لانه گزینی را نرها انجام می­دهند و بخش­های مورد اشغال آنها به صورت نوار فرضی فاصله‌ای مشخص با ساحل دارد. در ادامه‌ی فرآیند تخمریزی در چرخه زندگی ماهیان گورخری در تالاب چغاخور و رخداد پدیده‌ی کاهش آب در دوره دوم زادآوری، ماهیان گورخری برای انتخاب لانه نمی­توانند به لانه‌هایی جز لانه‌های گیاهی اولیه‌ی خود توجه داشته باشند و این به معنای باقی ماندن ماهیان‌نر لانه­گذار گورخری تا حد امکان در مکان قبلی علی رغم کاهش اب تالاب زیستگاه است و این عدم جابجایی لانه منشا بروز آثار به وجود آمده در منطقه‌ی حساس زادآوری آنها خواهد بود. بر اثر خشک شدن لانه‌های ماهیان همزمان تخمریز آمورنما (5)، آنها برای یافتن لانه‌های مسقف سنگی خود به سمت داخل‌تر دریاچه و مجاورت گیاهان بستر که در اشغال ماهیان گورخری هستند تغییر مکان می‌دهند و چون ماهیان گورخری لانه‌های خود را ترک نمی­کنند، مجاورت این دو گونه در کنار هم دیده می­شود. برای ماهیان گورخری باقی مانده در لانه‌ها در زمان پدیده‌ی کاهش آب تالاب، هم فاصله از ساحل و هم عمق لانه ها به طور معنی‌داری کاهش می‌یابد (جدول 1)­. تغییر مکان ماهیان آمورنما اشغال لانه‌ی گونه گورخری نیست و آنها تنها به مجاورت لانه‌های ماهیان گورخری انتقال لانه می‌دهند و در نتیجه این نوع کنش نمی توانند رقابت فضایی تلقی گردد و فضای مورد اشغال هر یک مطلوب لانه‌سازی افراد گونه‌ی دیگر نمی‌باشد و تنها کنش متقابل گونه‌ها را باید رقابتهایی غذایی ناشی از مجاورت آنها دانست. به طور کلی با گذشت زمان، استقرار ماهیان و ارزیابی افراد از هم به دلیل انتخاب قبلی لانه‌ها و نیز بروز انتخاب افراد غالب در جمعیت و درک غالبیت از سوی افراد رقیب در ماهیان (16) رخداد رفتارهای پرخاشگرانه‌ی دفاع از لانه‌ها در ماهیان گورخری و آمور نما نیز کمتر مشاهده می‌گردد. ولی از گزارش‌های سایر کشورها مساله‌ی انتقال بیماری از این گونه‌ی مهاجم خارجی جدی تلقی شده است (18، 24) به طوریکه بیماری لکه صورتی ناشی از یوکاریوت Sphaerothecum destruens از بیماریهای کشنده ماهیان قزل آلا از طریق این ماهی توانسته است تا اروپا انتقال یابد و سپس دوباره به آمریکا نیز حمل شود (17).

اندازه‌ی کوچک­، شباهت رنگ بدن و نزدیکی محل زیست گونه‌ها در تالاب به خصوص ماهیان آمورنما P.parva که همزمان با این گونه به لانه‌گزینی وتخم‌ریزی می‌پردازند (5)­، عامل مهم در دشواری تشخیص گونه‌ها بود. با استفاده از علائم لازم روی بدن لاروها و بچه ماهیان، تشخیص گونه‌های شبیه هم زیستگاه تالاب ممکن شد ( کیسه‌ی شنا در مراحل لاروی­، تزئینات روی سر و علائم روی تنه در مراحل بچه ماهی نورس و درحال رشد). به دلیل وجود لانه‌های نزدیک با گونه‌ی ماهی آمورنما انجام و نتیجه­گیری کامل این بخش در همه‌ی تحقیقات آتی نیز اجتناب ناپذیر است (تصاویر 4 تا 7). با توجه به اینکه دوره دوم زادآوری، و کاهش میزان آب تالاب مرحله‌ی رشد­و­نمو لاروهای به دنیا آمده می‌باشد، تغییر مکانی لانه‌های گفته شده در بالا در مکان لانه‌ها باعث می گردد تا دو گروه ماهیان گورخری و آمورنما با هم در میان گیاهان غنی از بی­مهرگان و سخت پوستان­، روتیفرا، حشرات و کرمها به رقابت غذایی بپردازند. بچه‌ماهیان گورخری تالاب بر عکس ماهی آمورنما به صورت دسته‌ای حرکت نکرده و بیشتر در میان بوته‌ها بسر برده و به عبارتی کمتر از بوته خارج می شوند. این نوع پراکندگی خود یک نوع استراتژی حفاظتی مختص گونه است (15).

با وجود بیش از یک نر و تا 5 نر در هر لانه برای ماهیان گورخری, حرکت چند نر در مقابل مهاجمان دیگر مانند ماهیان آمورنما و گونه­های دیگر و نیز سنجاقک‌های شناگر در محدوده و روی لانه رفتاری عادی است که در تالاب مذکور بروز می کند. نمایش پرخاش بدون استراتژی دفاع جمعی مانند محاصره یا ضربات پیاپی از سوی نرهای متعدد لانه­ها در صورت نزدیک شدن مهاجم، نه یک دفاع جمعی در مقابل یک مهاجم بلکه یک دفاع توسط چند فرد از یک لانه­ی مشترکی است که هر یک از نرها در بخشی از آن جای گرفته­اند.­ مساله مهاجمان آبزی به لانه‌های مولدین ماهیان گورخری با مهاجمان موقت آبزی مانند حشرات بزرگ چثه‌ای همچون اودوناتا ها یا سنجاقک‌ها همراه است. با کاهش کلی عمق لانه‌ها نسبت به اول فصل مشکلات دست یافتنی شدن لانه‌ها از سوی مهاجمان راسته‌ی اودوناتا از سمت ساحل مشهود است. با توجه به اینکه خطرناک‌ترین و شکارگرترین سنجاقکها یعنی خانواده‌ی آشنیده یا آسیابک‌ها (11، 14) که جثه­های نمف آنها از مولدین گورخری هم بزرگتر است­، عادت به تخمریزی در کنار ساحل دارند (11، 14، 21، 26)­، موقیت انتخابی لانه‌ها در اول فصل آشنیده‌ها را از لانه‌های ماهیان گورخری دور نگه می‌دارد و نمف­های این خانواده که بیشتر عادت به رفتن به زیر سنگهای مسقف را دارند (­11، 14) تا رسیدن به ساقه‌های لانه‌های ماهیان گورخری خطری برای ماهیان گورخری و لاروهای داخل گیاهان آنها محسوب نمی‌گردند. اما خانواده‌های دیگر از راسته‌ی اودوناتا به علت نوع چرخه زندگی (11، 14،26­) تمایل بسیار زیادی برای ورود به داخل توده‌های لانه ماهیان گورخری دارند که تعداد آنها در روی ساقه­های لانه­ها شمارش شد. در ابتدای فصل و به دلیل انتخاب مناسب عمق و دورتر برای لانه­های ماهیان گورخری، تهاجم کلی سنجاقکها امکان کمتری داشته و یا مهاجم با حرکت به سوی لانه‌ها به دلیل دیده شدن در این فاصله‌ی بلند مورد تهاجم و دفع قرار افراد نر گورخری می‌گیرند و از لانه دور نگه داشته می‌شوند. در میانه‌ی راه ساحل تا کمربند لانه‌های ماهیان گورخری که کمربند لانه‌ای ماهیان آمورنما قرار دارد (5)، از سوی ماهیان آمورنما نیز این تهاجم به طور غریزی و قبل از رسیدن به لانه های مولدین گورخری دفع می­گردد. با رخداد کم آبی در میانه‌ی فصل زادآوری، در اواخر خرداد، شرایط دست‌یابی و حرکت راحت‌تر سنجاقکها از راسته‌ی اودوناتا از سمت ساحل قبل از دیده شدن و حمله‌ی ماهیان نر به آنها اتفاق می‌افتد. در صورت تخمگذاری سنجاقک‌ها در داخل بوته‌های لانه قبل از نمو، خود ماهیان آمورنما و گورخری آنها را به عنوان طعمه شکار می‌نمایند ولی بسیاری از سنجاقکها در مکانهای غیر از لانه از تخم خارج شده بعد از نمو و رشد قابل ملاحظه و غیر قابل شکار بودن برای ماهیان مولد گورخری­، به سوی بوته­های زیر آب حرکت می­نمایند. سنجاقکها تا مدتها می­توانند زندگی آبزی داشته باشند (14، 21، 26) و در دوره زندگی آبزی خود شکارگرانی شدید هستند و همه‌ی جنبنده­های کوچکتر از خود را شکار می­کنند (21، 26).

با افزایش دمای آب و کاهش عمق آب شرایط برای ابتلای ماهیان مولد گورخری در تالاب به اکتوپارازیتها افزایش یافته و برای اولین بار مشخص شده است که انگل خارجی آرگولوس در جمعیت ماهیان گورخری به همراه عفونتهای ثانویه این ماهی را در فصل تخمریزی تهدید می‌کند (4). علت این همه‌گیری و حساسیت، تخمریزی مولدین ماهی اندمیک گورخری در مناطق کم عمق نزدیک کف بستر و در میان گیاهانی است که از تراکم زیاد انگل آرگولوس برخوردارند (4، 20) که این کاهش عمق با رخداد کم آبی تالاب تشدید می‌گردد. این آلودگی انگلی تلفاتی شدید در جمعیت ماهیان مولد گورخری به ویژه جنس ماده ایجاد می­کند (4). دوره ی سوم زادآوری از ماه مرداد تا موسم سرما فصل اولین رفتارهای تولید مثلی کوهورتهای امساله تعیین شد. این دوره برای لانه‌های ماهیان گورخری با تخریب تقریباً کامل یعنی خزان گونه­های گیاهی سراتوفیلوم و سپس میرافیلوم همراه و این به معنای اجبار برای ترک لانه­های باقی مانده توسط ماهیان گورخری است و نوار انبوه داخلی‌تر تالاب که از انبوه گیاهان میروفیلوم و سراتوفیلوم با دمای مناسب رشد (بالای 16 درجه) و عمق از مقیاس متر به حدود 70 سانتی­متر برخوردار می­شود، شرایط را برای استقرار جدید ماهیان گورخری و شرایط تغذیه‌ای و رشد کوهورتهای امساله نیز مهیا می‌کند. در مطالعات پیشین اوج تخمریزی در منطقه گندمان در چشمه­ی مادر و دختر برای  ماهی گوخری به نیمه­ی اول ماه آپریل اشاره شده است (22) حال اینکه در تالاب چغاخور قطع رفتارهای مراقبت از لانه و هدایت ماده­ها در نرها در اواخر خرداد با شروع تخریب لانه­های گیاهی مشاهده شد و علت مشاهده نشدن لانه در اواخر مرداد لانه یا به علت بیرون افتادن آنها از آب یا به دلیل خزان کامل به دلیل کاهش آب زیستگاه تالاب بوده است. در این مرحله با توجه به غنای تالاب چغاخور و وجود بی مهرگان فراوان و با توجه به مشاهدات که در بچه ماهیان یک ماهه تفاوت دو جنس مشخص می­گردد، می توان نه تنها آن را فصل رشد کوهورتهای امساله بلکه فصل نمو جنسی کوهورتهای امساله نیز دانست. علت ضرورت انتخاب لانه‌ها با کیفیت گفته‌ شده به نوع بارور کردن و تخمریزی مولدین گورخری بستگی دارد. تخمهای بزرگ ماهیان گورخری که باید در لابلای شاخه‌های گیاهان برگ چنگالی سراتوفیلوم و میروفیلوم گیر کنند، به صورت جداگانه به ساقه­های گیاهان می­چسبند (تصویر2 الف). ماهیان گورخری ماده بعد از مراجعه به داخل بسترهای تخمریزی از آن خارج نمی‌شوند که علت این شیوه­ی رفتار آنان در مشاهدات ما قابل پاسخ نبود. هدایت ماهی ماده به داخل لانه‌ها می تواند همزمان با حضور چند نر اتفاق بیفتد . اینکه حضور ماهی ماده در لانه به صورت مدت­دار و تا کامل شدن مراحل بعدی و نوبت دیگر تخمریزی است یا اینکه ماهی قطعا با اولین تخریزی از آنجا خارج می­گردد تنها با علامت زدن ماهیان و رد­یابی آنها در میان انبوه گیاهی لانه امکان پذیر بود که راه حلی برای این مساله در تحقیق جاری فراهم نشد ولی مشاهدات نشان داد که خروج ماهی ماده و راندن مولد ماده توسط نر بعد از تخمریزی از سوی نر پرخاشگر ماهی گورخری رخ نمی دهد. مشاهده‌ی ریختن تخم و بارور کردن آنها به طور مستقیم در میان انبوه لانه­ی گیاهی آنها به دلیل استتار مولدین در زیر لانه ها ممکن نبود و تنها با مشاهده­ی محل چسبیدن تخمها و یا عدم مشاهده یا کشف آنها در روی سطح گیاهان لانه نتیجه‌گیری شد ( تصویر2الف). نتایج و مشاهدات نشان داد که ماهیان نر مهمترین بخش رویداد زادآوری یعنی انتخاب و حفاظت و عدم تعویض لانه‌ی انتخابی را بدون تغییر مکانی به مدت بیش از دو ماه انجام می­دهند. با توجه به مشاهدات می‌توان پذیرفت که هر لانه می‌تواند پذیرای بیش از یک ماده تخمریز و نیز واجد چند نر باشد. با استناد به شمارش تخمها و چیدمان تخمها در داخل شکم ماهیان ماده ( تصویر 4 و جدول 2) باقی ماندن بیشتر ماهی ماده گورخری در لانه و خارج نشدن فوری آن بعد از ورود و تخمریزی یک نوع انتظار به آماده شدن تخمهای بعدی در ماهیان چندبار تخمریز است و علت آن رسیدگی چند مرحله‌ای تخمهاست که از روی اندازه‌ی متفاوت آنها (25) که در بخش نتایج آورده شده می‌توان به توجیه آن پرداخت . لانه‌های ماهیان گورخری از حجم بزرگی برخوردار است و به طور کلی یک مامن طبیعی مورد ترجیح برای این گونه در همه‌ی مراحل زندگی است (12،13، 22) .با توجه به آسیب پذیری بسیار بالا از نظر جثه و قدرت کم شنا، گریختن و باقی ماندن طولانی در بسترهای گیاهی به عنوان استتار و فرار آنها و نیز برای تولیدمثل در چرخه زندگی استراتژی موثری برای بقای آنها فراهم می­گردد. ماهیان گورخری در صورت تعقیب از سوی دشمن به صورت چند جهش کوتاه در اولین توده گیاهی داخل شده و یا در اولین مکان مورد نظر برای استتار بر روی سنگها بی‌حرکت می­مانند. از این‌رو می‌توان اذعان کرد هرگونه تخریب و تغییر در گیاهان زیستگاه زادآوری و بقای گونه‌ی آنها را تحت تاثیر قرار می­دهد که این امر در اثر کاهش آب زیستگاه و بهره‌برداری از آب تالاب در حال رخ دادن است. با توجه به فراوانی غذا در اشکوبهای گیاهی مشاهده شده در تالاب و محتویات لوله‌ی گوارشی ماهی گورخری و ماهی پرجمعیت آمورنما از همان ابتدای شروع رشد اولیه‌ی لاروها بچه‌ماهیان گونه‌های مختلف به میان این بسترهای مناسب گیاهی فرستاده می­شوند که از غنای بی مهرگان داخل گیاهان بهره­مند گردند و از این رو خطر خوردن تخمها و لاروهای یکدیگر توسط این دو گونه که در منابع به این مساله از سوی آنها اشاره شده است (12، 13)، مشاهده نشد.

با توجه به بررسی انجام شده، وابستگی جمعیت ماهیان گورخری به زادآوری در نوار باریک ساحلی از نظر نوع انتخاب لانه‌های تخمریزی، دفاع از مهاجمان به لانه‌ها، ودر ماندن از پارازیتهای اعماق کم، غنای غذایی برای نسل به دنیا آمده و حفاظت آنها کاملاً محرز و پدیده‌ی کم آبی حاصل از خشکسالی‌های اقلیم منطقه و برداشت بی‌رویه‌ی آب از تالاب خطری بسیار بزرگ برای این مرحله از چرخه‌ی زیستی و بقا و حفظ جمعیت ماهیان اندمیک گورخری چهار محال و بختیاری در کشور است و نجات آین گونه‌ی اندمیک کشور از خطر انقراض کامل در گرو تعیین درست میزان برداشت آب در حال حاضر و تعیین حقابه‌ی مناسب برای تالاب است.

سپاسگزاری 

از معاونت پژوهشی دانشگاه شهرکرد جهت فراهم کردن زمینه برای تحقیقات جاری در قالب طرح مصوب مربوطه در دانشگاه شهرکرد تشکر می گردد.