نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان
2 گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران
3 گروه زیست شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
4 گروه بیوشیمی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
چکیده
زمینه و هدف: هدف از این مطالعه، به ارزیابی اثرات حفاظتی عصاره میوه گیاه تمشک بر میزان فعالیت آنزیم های سوپراکسیددیسموتاز (SOD) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPx) و تغییرات سطح سرمی مالون دی آلدئید (MDA) و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام (TAC) در موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین می پردازد.
روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی، موش ها بوسیله تزریق داخل صفاقی STZ دیابتی شدند. میوه تمشک با روش معمول، عصاره گیری شد. موش ها به پنج گروه سالم (کنترل)، دیابتی (DM) و DM + دوزهای 50،100،200 میلی گرم بر کیلوگرم تقسیم شدند. پس از تزریق عصاره به صورت IP به مدت 4 هفته، میزان فعالیت آنزیم های سوپراکسیددیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز و سطح سرمی مالون دی آلدئید و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام تعیین شد و داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: فعالیت SOD و GPx و سطح سرمی TAC در گروه DM دچار کاهش معنا دار نسبت به دیگر گروه ها شد (P
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Study of protective effects of raspberry fruit extract (Rubus fruticosus L.) on the antioxidant function in male diabetic rats induced with STZ
نویسندگان [English]
1 Department of Biology, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran
2 Department of Biology, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran
3 Department of Biology, Faculty of Basic Sciences, Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran
4 Department of Clinical Biochemistry, School of Medicine, Hamedan University of Medical Sciences, Hamedan, Iran
چکیده [English]
Background and Aim: The aim of this study was to Evaluation of protective effects of raspberry fruit extract (Rubus fruticosus L.) on the activity of superoxide dismutase (SOD) and glutathione peroxidase (GPx) enzymes and serum level of malondialdehyde (MDA) and Total antioxidant capacity (TAC) in male diabetic rats induced with streptozotocin.
Methods: In this laboratory experimental study Diabetic rats were induced by diabetes induction by intra-peritoneal injection of STZ. Raspberry fruit was extracted with the usual method. Rats were randomly divided into five healthy (control), diabetic (DM) and DM + doses (50, 100, 200) mg / kg. After intraperitoneal injection of raspberry fruit extract for 4 weeks, the activity of superoxide dismutase enzymes (SOD) and glutathione peroxidase (GPx) and serum level of malondialdehyde (MDA) and Total antioxidant capacity (TAC) was determined and the data were statically analyzed using ANOVA.
Results: SOD and GPx activity and Serum levels of TAC was significantly decreased in DM group compared to other groups (P
کلیدواژهها [English]
اثرات حفاظتی عصاره میوه گیاه تمشک (Rubus fruticosusL.) بر عملکرد آنتی اکسیدانیدر موش های صحرایی نر دیابتیک القا شده با استرپتوزوتوسین
نوشین امینی1، عبدالحسین شیروی1، ناصر میرازی2*، ویدا حجتی1 و رقیه عباسعلی پورکبیرره3
1 ایران، دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، گروه زیست شناسی
2 ایران، همدان، دانشگاه بوعلیسینا، گروه زیست شناسی
3 ایران، همدان، دانشگاه علوم پزشکی همدان، گروه بیوشیمی بالینی
تاریخ دریافت: 13/4/98 تاریخ پذیرش: 4/8/98
چکیده
هدف از این مطالعه، به ارزیابی اثرات حفاظتی عصاره میوه گیاه تمشک بر میزان فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز (SOD) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPx) و تغییرات سطح سرمی مالون دی آلدئید (MDA) و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام (TAC) در موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین می پردازد. در این مطالعه آزمایشگاهی، موشها بوسیله تزریق داخل صفاقی STZ دیابتی شدند. میوه تمشک با روش معمول، عصارهگیری شد. موشها به پنج گروه سالم (کنترل)، دیابتی (DM) و DM + دوزهای 50،100،200 میلیگرم بر کیلوگرم تقسیم شدند. پس از تزریق عصاره به صورت IP به مدت 4 هفته، میزان فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز و سطح سرمی مالون دی آلدئید و ظرفیت آنتیاکسیدانی تام تعیین شد و دادهها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. فعالیت SOD و GPx و سطح سرمی TAC در گروه DM دچار کاهش معنادار نسبت به دیگر گروهها شد (05/0P <) پس از درمان، فعالیت آنزیم هایSOD و GPx و سطح سرمی TAC به شکل معناداری افزایش پیدا کرد (05/0P <). سطح سرمی MDA در گروه DM افزایش چشمگیری یافت (05/0P <). و پس از درمان با عصاره کاهش معنی داری پیدا کرد (05/0P <). عصاره میوه تمشک با افزایش فعالیت و ظرفیت آنتی اکسیدانی و مهار تولید MDA در سطح سرم موش های صحرایی مبتلا به دیابت با STZ، منجر به بهبود عملکرد فعالیت آنتی اکسیدانی میشود.
واژههای کلیدی: عصاره تمشک، آنتی اکسیدان، دیابت، موش صحرایی
* نویسنده مسئول، تلفن: 08138381058 ، پست الکترونیکی: mirazi@basu.ac.ir
مقدمه
بیماری قند یا دیابت ملیتوس (DM) یک اختلال متابولیک است که با سطح بالای قند خون همراه است و به علت نقص ترشح و یا نقص در عملکرد انسولین و یا هر دوی آنها ایجاد می شود (16). اثرات زیان آور تنش اکسیداتیو، حاصل از تولید و افزایش گونههای اکسیژن واکنشی، یا کاهش ظرفیت آنتیاکسیدانی سلولهای طبیعی یک ارگان (22) میباشد. افزایش استرس اکسیداتیو در افراد مبتلا به دیابت منجر به بروز طیف گستردهای از بیماریها مانند رتینوپاتی، نفروپاتی، نوروپاتی، بیماری های قلبی- عروقی و اختلالات جنسی و هورمونی می شود (33).
خانواده سیستم جذب اکسیژن از آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز تشکیل شده است (31). آنزیم سوپراکسید دیسموتاز با سرعت بخشیدن به واکنش تبدیل دو رادیکال آنیون سوپراکسید به پراکسید هیدروژن و اکسیژن مولکولی، باعث جمعآوری رادیکالهای مضر مذکور میشود (5). آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در طی روند خنثی کردن رادیکالهای آزاد اکسیژن منجر به تبدیل پراکسیدهیدروژن به آب و اکسیژن میشوند (30). تقویت این سیستم باعث بهبود عملکرد اعصاب محیطی، تصحیح عملکرد آندوتلیال در افراد دیابتی و اثرات مفیدی بر تجمع پلاکتی میگردد (6). مالون دیآلدئید(MDA)، یک گروه کربونیل تولید شده در طی پراکسیداسیون لیپید است (37). شدت آسیب پراکسیداتیو را میتوان با تخمین محصولات آلدئیدی پایدار انتهایی پراکسیداسیون لیپید از قبیل مالون دیآلدئید سنجید (35).
با این وجود، استفاده از غذاهای غنی از ترکیبات شیمیایی طبیعی گیاهی (phytochemicals) و دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می تواند اثرات مضر ناشی از آسیب اکسیداتیو در چندین بافت از جمله کبد، روده و کلیه را کاهش دهد (22). گیاه Rubus fruticosus L. یا تمشک حاوی ترکیبات متعددی است که شامل ویتامینهایی مانند A، C، E و اسید فولیک (39)، کلرید معدنی و Zn، Cu، Al، Mn، Co، Fe می باشد (38). همچنین انواع استرولها و کاروتنوئیدها از میوه و روغن دانه R. fruticosus استخراج شده است (44و 43). تمشک سیاه یک منبع غنی از آنتیاکسیدان های طبیعی است زیرا حاوی مقادیر زیاد فنلها، فلاونولها و آنتوسیانینها است و به همین علت مهار کننده های رادیکال های آزاد هستند. مهمترین اثرات تمشک سیاه، خاصیت ضدمیکروبی، آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و ضدسرطانی است (43). باتوجه به اینکه در حال حاضر مطالعات کافی در مورد اثرات کاهشی میوه تمشک بر عوارض دیابت در عملکرد آنتی اکسیدانی انجام نشده است، هدف از این مطالعه بررسی اثرات حفاظتی عصاره میوه گیاه تمشک بر عملکرد آنتی اکسیدانی در موش های صحرایی نر دیابتیک القا شده با استرپتوزوتوسین میباشد.
مواد و روشها
دراین پژوهش تجربی 50 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با وزن 250-200 گرم از مؤسسه انسیتو پاستور ایران خریداری شدند. این موشها در قفسهای ویژهای نگاهداری شده و دمای اتاق حیوانات حدود 222 درجه سانتی گراد بود. برنامه نوری مورد استفاده 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی با شروع روشنایی صبحگاهی در ساعت 8 تعیین و حیوانات آزادانه به آب تازه و غذا به صورت نامحدود دسترسی داشتند. غذای موشها از کارخانه خوراک دام پارس تهیه شد. علاوه براین، بررسیهای بالینی نیز به منظور یافتن علائم عام آسیبشناسی، به طور متناوب انجام میگرفت. در برنامه مطالعاتی، در ابتدا وزنگیری انجام شد و طبق وزنهای به دست آمده، موشها در قفسها قرار گرفتند. با این عمل میانگین وزن هر قفس در یک رنج قرارگرفت و عامل وزن حذف شد.
جهت تهیه عصاره، در ابتدا میوه تمشک از باغات شمال ایران تهیه و توسط مرکز تحقیقات کشاورزی مورد شناسایی قرارگرفت. سپس میوه گیاه در شرایط مناسب در سایه خشک، نگهداری و توسط دستگاه میکسر به صورت پودر درآمد. سپس مقدار 500 گرم پودر خشک میوه گیاه به نسبت 80 درصد الکل اتیلیک و 20 درصد آب مقطر مخلوط شد و به مدت 72 ساعت در بن ماری 50 تا 55 درجه سانتیگراد نگهداری شد تا عصاره هیدروالکلی گیاه تهیه گردد. پس از صاف کردن مایع رویی توسط کاغذ صافی، محلول صاف شده با روش تبخیر در خلاء توسط دستگاه روتاری عصارهگیری شد. عصاره بدست آمده بعد از مراحل عصارهگیری در زیر هود به مدت 24 ساعت تغلیظ شد و در نهایت باتوجه به دوزهای مورد نظر، عصاره تهیه شده را با حل کردن در آب مقطر (دو بار تقطیر) (10)، آماده تزریق شد (24).
داروی مورد استفاده برای القاء دیابت، استرپتوزوتوسین (STZ) خریداری شده از شرکت سیگما-آلدریچ آمریکا (Sigma-Aldrich, USA) بود که با دوز 55 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (1)، پس از حل کردن در بافر سیترات به صورت داخل صفاقی (IP) به موشها تزریق شد. بعد از گذشت 72 ساعت از تزریق STZ، غلظت گلوکز خون با خونگیری از سیاهرگ دمی و با استفاده از دستگاه گلوکومتر اندازهگیری و قند خون بالاتر از 250 میلیگرم بر دسی لیتر به عنوان ارزیابی ایجاد بیماری در نظر گرفته شد (11و 8). حیوانات به 5 گروه 10 تایی تقسیم شدند و هر گروه نیز تحت آزمایشات خاص به شرح زیر قرارگرفتند: گروه کنترل (هیچ گونه دارویی دریافت نکردند) (2و 3)، گروه دیابتی دریافت کننده داروی STZ (mg/kg 55)، گروه دریافت کننده STZ + دوز پایین عصاره میوه تمشک (mg/kg50). گروه دریافت کننده STZ + دوز متوسط عصاره میوه تمشک (mg/kg100) و گروه دریافت کننده STZ + دوز بالای عصاره میوه تمشک (mg/kg200) (13).
تزریق عصاره در همه گروهها به صورت درون صفاقی روزی یک بار طبق زمان بندی مشخص بین ساعت 12 الی 13 ظهر به مدت 4 هفته انجام شد .پس از گذشت زمان ذکر شده تزریق عصاره میوه گیاه تمشک، به منظور انجام سنجش فاکتورهای مورد نظر اقدام به انجام خونگیری کردیم، خونگیری از حیوانات در ساعت 9 صبح الی 3 بعدازظهر به عمل آمد. روش خونگیری از قلب باز به صورت مستقیم انجام گرفت. برای بیهوش کردن، ابتدا حیوان مورد نظر را در درون بشر حاوی پنبه آغشته به اتر جای داده و بدین وسیله حیوان تحت بیهوشی خفیف قرارگرفت.30 دقیقه پس از خونگیری، نمونهها را به مدت 10 دقیقه درون دستگاه سانتریفوژ با دور 3000 قرار داده و سرم خون تهیه و برای سنجش فاکتورها بکار گرفته شد. نمونههای جمعآوری شده جهت انجام فعالیتهای آنزیمی به آزمایشگاه ارسال گردیدند. بررسیهای به عمل آمده در خصوص فعالیت آنزیمهای SOD و GPx و سطوح سرمی MDA و TAC توسط کیتهای سنجش آنزیمی و سنجش غلظت ZellBio GmbH (Germany) آلمان صورت گرفت. تمامی مراحل آزمایشات طبق قوانین کمیته بین المللی اخلاق کار با حیوانات آزمایشگاهی و براساس پروتکل اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی دامغان صورت پذیرفت.
به منظور تجزیه و تحلیل آماری، پس از حصول اطمینان از توزیع طبیعی دادههای جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS21 و آزمونهای آماری کولموگروف - اسمیرنوف و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شد. سپس از آزمون تعقیبی Tukey جهت بررسی اختلافات بین گروهها استفاده گردید.
نتایج
باتوجه به نتایج مندرج در جدول 1، قند خون در تمام موشهای دریافت کننده استرپتوزوتوسین بعد از گذشت 72 ساعت، بالاتر از 250 میلی گرم بر دسی لیتر شد و از ایجاد بیماری دیابت اطمینان حاصل شد.
باتوجه به نتایج مندرج در جدول 2، فعالیت آنزیم های SOD و GPx سطح سرمی TAC در گروه دیابتی دچار کاهش معناداری نسبت به گروه کنترل شد (001/0P <). در بررسی فعالیت آنزیم SOD و GPx در گروه های دریافت کننده STZ + دوزهای 50 ، 100 و 200 میلیگرم بر کیلوگرم عصاره میوه تمشک افزایش معناداری مشاهده شد (001/0P <). این افزایش معنادار در سطح سرمی TAC در گروههای دریافت کننده STZ + دوزهای 100 و 200 میلیگرم بر کیلوگرم عصاره میوه تمشک نسبت به گروه دیابتی نیز، مشاهده شد (001/0P <). در حالیکه فعالیت آنزیم SOD، در گروه های دریافت کننده STZ + دوزهای 50 ، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره میوه گیاه تمشک نسبت به گروه کنترل دچار کاهش معناداری شد (001/0P < ،01/0P < ،05/0P <)، که این کاهش معنادار در فعالیت آنزیم GPx (001/0P < ،05/0P <) و همچنین سطح سرمی TAC (001/0P < ،01/0P <) نیز مشاهده شد. از طرفی در بررسی سطح سرمی MDA، دریافت STZ در گروه دیابتی منجر به افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل شد (001/0P <). سطح سرمی MDA در گروههای دریافت کنندهی STZ + دوزهای 50 ، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره میوه تمشک نسبت به گروه دیابتی دچار کاهش معناداری شد (05/0P < ،001/0P <). همچنین در سطح سرمی MDA در گروههای دریافت کننده STZ + دوزهای 50 ، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره میوه تمشک نیز افزایش معناداری نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (001/0P < ،05/0P <).
جدول 1- میانگین و خطای استاندارد میانگین میزان قند خون در موش های صحرایی نر سالم و دریافت کننده استرپتوزوتوسین قبل و بعد از گذشت 72 ساعت
گروه/ فاکتور |
قند خون قبل از دریافت استرپتوزوتوسین (میلیگرم بر دسی لیتر) |
قند خون 72 ساعت بعد از از دریافت استرپتوزوتوسین (میلی گرم بر دسی لیتر) |
موش های سالم (کنترل) |
96±02/13 |
101±49/11 |
موش های دریافت کننده استرپتوزوتوسین |
106±14/14 |
422±48/45 |
جدول 2- مقایسه میانگین و خطای استاندارد میانگین فاکتورهای SOD، GPx، TAC و MDA در گروه های کنترل و دریافت کننده STZ و STZ + دوزهای مختلف عصاره میوه گیاه تمشک
گروه/ فاکتور |
سوپراکسیددیسموتاز (واحد بین المللی بر میلی لیتر) |
گلوتاتیونپراکسیداز (واحد بین المللی بر میلی لیتر) |
ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (میلی مول) |
مالوندیآلدئید (میکرومول) |
کنترل |
73/29±483/0 |
45/491±40/1 |
38/1±069/0 |
18/6±850/0 |
دیابتی |
67/18±363/0 *** |
48/239±48/1 *** |
31/0±063/0 *** |
43/27±872/1 *** |
دیابتی+عصاره تمشک 50 میلی گرم بر کیلوگرم |
75/22±355/0 *** ### |
63/448±89/0 *** ### |
47/0±060/0 *** |
97/20±833/0 *** # |
دیابتی+عصاره تمشک 100 میلی گرم بر کیلوگرم |
22/23±620/0 *** ### |
53/423±79/1 *** ### |
68/0±043/0 *** ### |
39/18±209/1 *** ### |
دیابتی+عصاره تمشک 200 میلی گرم بر کیلوگرم |
55/26±236/0 *** ### |
32/482±17/3 * ### |
01/1±032/0 ** ### |
04/13±374/1 * ### |
* اختلاف معنی دار با گروه کنترل و # اختلاف معنی دار با گروه دیابتی. (05/0>P)
بحث
در مطالعه حاضر اثرات حفاظتی عصاره میوه گیاه تمشک (Rubus fruticosus L.) بر عملکرد آنتی اکسیدانی در موش های صحرایی نر دیابتیک القا شده با استرپتوزوتوسین مورد بررسی قرارگرفت و نتایج این مطالعه نشان داد که در طول انجام پژوهش فوق، تزریق STZ باعث کاهش میزان فعالیت آنزیمهای SOD و GPx و سطح سرمی TAC شده و افزایش سطح سرمی MDA را به دنبال داشته است و این نتیجه با نتایج مطالعات گذشته مبنی بر اینکه دیابت منجر به کاهش معنیداری در میزان آنتی اکسیدانهای سرم (TAC، SOD و GPx) و افزایش معنیداری در MDA شده است (28) همخوانی دارد. همچنین مطالعات متعددی نشان می دهند که تجویز STZ موجب افزایش تولید پراکسیداسیون لیپیدی (MDA) و کاهش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی از جمله SOD و GPx در موشهای آزمایشگاهی می شود (9). در همین راستا در مطالعه ای دیگر، در مدل حیوانی دیابتی ناشی از استرپتوزوتوسین، کاهش شدید فعالیتهای SOD و GPx در کبد موشهای صحرایی دیابتی مشاهده شد (14).
باتوجه به نتایج به دست آمده از پژوهشهای پیشین و مطالعه حاضر، در بررسی تغییرات فعالیت آنتیاکسیدانی در رت های دیابتی، احتمالاً هایپرگلیسمی سبب افزایش از دست دهی یون Cu+2 می شود. در واقع گلیکوزیلاسیونCu/Zn SOD، نهایتاً منجر به غیرفعال شدن این آنزیم خواهد شد (25). احتمال میرود که فعالیت پایین GPx در موشهای دیابتی به طور مستقیم میتواند با محتوای کم GSH موجود در بیماران مبتلا به دیابت نیز ارتباط داشته باشد (29). از آنجا که GSH یک سوبسترای GPx است، غیرفعال کردن این آنزیم میتواند فعالیت GPx را کم کند (32). از طرفی می توان احتمال داد که ابتلا به دیابت باعث افزایش هموسیستئین می شود (26و 27) و از آنجایی که هموسیستئین تام ارتباط معنیداری با MDA و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام دارد، افزایش هموسیستئین منجر به اکسیداسیون LDL و تولید گونههای فعال اکسیژن شده و نهایتاً فعالیت آنتی اکسیدانی تام بدن را مهار میکند و منجر به افزایش در تولید MDA می شود (36 و 41).
یافته دیگر این مطالعه نشان می دهد که تزریق دوزهای مختلف عصاره میوه تمشک به موشهای دیابتی باعث افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی آنزیمهای SOD و GPx و سطح سرمی TAC نسبت به گروه دیابتی شد و کاهش قابل توجهی در سطح سرمی MDA نسبت به موشهای دیابتی گردید. در راستای نتایج مطالعه حاضر، یافتههای پژوهش دیگری نشان داد که عصاره ریشه گیاه C. borviliviumum توانست سطح استرس اکسیداتیو اسپرم، میزان تولید پراکسیداسیون لیپید، MDA و رادیکالهای آزاد اکسید نیتروژن را کاهش و مقدار ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) و سطوح آنزیم های آنتیاکسیدان اندوژن (SOD و GPx) موشهای دیابتی را افزایش دهد (23). مطالعات انجام شده بر روی اثر عصاره دانه گیاه Securigera Securidaca بر روی موشهای دیابتی شده با STZ نشان داد که عصاره دانه این گیاه غنی از فلاوونوئیدها است که باعث افزایش دفاع آنتی اکسیدانی می شود (6). در پژوهشی که بر روی تأثیرات آنتی اکسیدان های گیاهی انجام شد، محقق برای تیمار رتهای دیابتی شده با STZ، روزانه 75 میلی گرم بر کیلوگرم دارچین و 100 میلیگرم بر کیلوگرم زنجبیل استفاده کرد و در نهایت مشاهده شد که سطح سرمی آنتی اکسیدانها شامل TAC و SOD افزایش و همچنین سطح MDA پس از درمان با زنجبیل و دارچین کاهش یافت (28). گیاه خربزهی تلخ نیز سرشار از فلاونوئیدها و ترکیبات فنولیک است که تجویز طولانی مدت عصاره میوه نارس آن در موشهای دیابتی، میزان مالون دی آلدئید سرم را در رتهای دیابتی کاهش داد (7). همچنین عصاره آبی هسته انگور سیاه دارای نقش محافظتی بر ضد آسیب اکسیداتیو در رتهای دیابتی شده توسط استرپتوزوتوسین است، که منجر به افزایش ظرفیت آنتیاکسیدان توتال می شود (4). باتوجه به نتایج به دست آمده از مطالعات پیشین و پژوهش حاضر، می توان احتمال داد که فلاونوئیدهای موجود در میوه گیاه تمشک (34)، سطح گلوتاتیون را در سلول افزایش می دهد (19و 40). از آنجایی که گلوتاتیون برای فعالیت GPx ضروری است، افزایش گلوتاتیون سلولی، منجر به افزایش فعالیت GPx می شود (18). همچنین باتوجه به ترکیبات پلی فنولیک موجود در میوه گیاه تمشک (44)، احتمالاً با افزایش دادن ترشح آدیپونکتین (42)، باعث القای تولید سایتوکین ضدالتهابی اینترلوکین 10 و فعالیت TNF-α می گردد (21). بنابراین IL-10 به طور مستقیم موجب افزایش سطح SOD و فعالیت TNF-α منجر به افزایش مقاومت انسولین و در نهایت افزایش در سطح آنتیاکسیدانی تام بدن میشود (20، 12و 15). از طرفی احتمال دارد که گیاه تمشک با اثر هایپوگلایسمیک (28)، از طریق کاهش دادن سطح محصولات گلیکوزیلاسیون (AGE) منجر به کاهش استرس اکسیداتیو شده و در نهایت محصولات آن را از جمله مالون دی آلدئید، کاهش دهد (17). همچنین ترکیبات فنولی موجود در میوهی تمشک (24) می توانند یک اتم هیدروژن را از گروه OH آروماتیک به رادیکال آزاد داده و آن را خنثی کنند (10). با این روش کاهش محصولات استرس اکسیداتیو از جمله مالون دی آلدئید را به دنبال خواهد داشت. از آنجایی که در انجام این پژوهش محدودیتهای اعتباری و زمانی وجود داشت، مانع گردید تا به صورت جامع و کامل به بررسی برخی دیگر از پارامترهای موثر در بیماری دیابت پرداخته شود. همچنین به دلیل پارهای مشکلات از جمله عدم در دسترس قرارگرفتن به موقع کیتهای تشخیصی و افزایش هزینه های مربوطه، سنجش تعدادی از سایتوکینهای موثر در روند فعالیت های آنزیمی و بهبود بافتی صورت نپذیرفت. در آینده امیدواریم که با برطرف شدن مشکلات بتوان به بررسی موارد دیگری از اهداف این پژوهش دست یابیم.
نتیجهگیری
ترکیبات موجود در عصاره میوه تمشک منجر به بهبود فعالیت آنتیاکسیدانی بدن میشود و عوارض استرس اکسیداتیو ناشی از بیماری دیابت را کاهش میدهد. کنترل عوارض دیابت در پی استفاده از این میوه مورد انتظار میباشد.
تقدیر و تشکر
این پژوهش، حاصل پایان نامه مقطع دکترای تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان بود و با حمایت های معنوی و مالی حوزه معاونت محترم پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان به انجام رسیده است. بدین وسیله از کمک و مساعدت این عزیزان تقدیر و تشکر به عمل میآید.