نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه ارومیه
چکیده
استرس تأثیرات نامطلوب زیادی بر فرآیند های زیستی موجودات زنده میگذارد. لذا جایگزین نمودن داروهای گیاهی با عوارض کمتر در درمان بیماری ها و بهبود سلامتی حائز اهمیت میباشد. در این مطالعه اثر عصاره آبی آویشن بر روی پارامتر های بیوشیمیایی خون و بافت کبدی در موش های صحرایی ماده تحت استرس بی حرکتی مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش 24 سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار در محدوده وزنی 12± 173 گرم به طور تصادفی به 4 گروه 6 تایی شامل: گروه اول، کنترل، گروه دوم، گروه تحت استرس بیحرکتی و گروههای سوم و چهارم، تحت استرس بیحرکتی با تجویز خوراکی عصاره آبی آویشن به ترتیب با دوزهای mg/kg 100 و 400 وزن بدن، تقسیم شدند. در پایان دوره تیمار میزان کلسترول، LDL و HDLسرم خون و مالون دیآلدئید( MDA) و ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) در هموژنات بافت کبدی توسط روشهای استاندارد تعیین شدند. نتایج نشان دهندهی کاهش معنیدار میزان کلسترول،LDL و MDA و افزایش معنیدار در میزان HDL و TACدرگروههای تحت تیمار با عصاره آبی آویشن بود. عصاره آبی آویشن به دلیل خواص آنتیاکسیدانی تا حدودی باعث کاهش میزان کلسترول و LDL سرم خون و حفاظت بافت کبدی در برابر اثرات مخرب ناشی از استرس بیحرکتی میشود.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Effects aqueous extract of thyme Thymus vulgaris L on blood biochemical parameters and liver tissue in rats under immobilization stress
نویسندگان [English]
urmia
چکیده [English]
Stress has different adverse effects on the biological processes of living organisms. Therefore, replacing herbal medicines with fewer side effects in the treatment of diseases and improving health is the most important. In this study the effect of aqueous extracts of thyme on blood biochemical parameters and liver tissue in female rats under immobilization stress were studied. In present experimental study, 24 adult female Wistar rats in weight range of 173±12 g were randomly divided into four groups of six rats in each: group1, Control, group2, the group immobilized stress, groups 3and 4, groups to immobilized stress by oral prescription extract of thyme the doses of 100 and 400 mg/kg respectively. At the end of the studies, serum cholesterol, LDL and HDL and MDA, TAC in liver tissue homogenates were estimated. The results indicated significant reduction in the level of cholesterol, LDL, MDA in treated groups with aqueous extract of thyme and a significant increase in HDL, TAC. The extract of Thymus vulgaris L be due their antioxidant can partly reduction the serum level of cholesterol, LDL and liver tissue protection against the damaging effects of immobilization stress.
کلیدواژهها [English]
تأثیر عصارهآبیگیاه آویشن (L.Thymus vulgaris) بر روی پارامترهای بیوشیمیایی خون و بافت کبدی در موشهای صحرایی ماده تحت استرس بیحرکتی
رقیه بینا*،رضا حیدری،مهدی محمد زاده ومینو ایلخانی پور
ایران، ارومیه، دانشگاه ارومیه، دانشکده علوم، گروه زیستشناسی، بخش فیزیولوژی جانوری
تاریخ دریافت: 14/11/95 تاریخ پذیرش: 16/2/97
چکیده
استرس تأثیرات نامطلوب زیادی بر فرایندهای زیستی موجودات زنده میگذارد. لذا جایگزین نمودن داروهای گیاهی با عوارض کمتر در درمان بیماریها و بهبود سلامتی حائز اهمیت میباشد. در این مطالعه اثر عصاره آبی آویشن بر روی پارامترهای بیوشیمیایی خون و بافت کبدی در موشهای صحرایی ماده تحت استرس بیحرکتی موردبررسی قرارگرفت. در این پژوهش 24 سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار در محدوده وزنی 12± 173 گرم بهطور تصادفی به 4 گروه 6 تایی شامل: گروه اول(کنترل)، گروه دوم(گروه تحت استرس بیحرکتی) و گروههای سوم و چهارم(تحت استرس بیحرکتی) با تجویز خوراکی عصاره آبی آویشن به ترتیب با دوزهای mg/kg 100 و 400 وزن بدن، تقسیم شدند. در پایان دوره تیمار میزان کلسترول، LDL و HDLسرم خون و مالون دیآلدئید (MDA) و ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) در هموژنات بافت کبدی توسط روشهای استاندارد تعیین شدند. نتایج نشاندهندهی کاهش معنیدار میزان کلسترول،LDL و MDA و افزایش معنیدار در میزان HDL و TACدر گروههای تحت تیمار با عصاره آبی آویشن بود. عصاره آبی آویشن به دلیل خواص آنتیاکسیدانی تا حدودی باعث کاهش میزان کلسترول و LDL سرم خون و حفاظت بافت کبدی در برابر اثرات مخرب ناشی از استرس بیحرکتی میشود.
واژههای کلیدی: آویشن، استرس بیحرکتی، پارامترهای بیوشیمیایی خون، موش صحرایی.
* نویسنده مسئول، تلفن: 09147223472، پست الکترونیکی: rogayeh.bina@gmail.com
مقدمه
استرس مجموعه واکنشهایی است در پاسخ به محرکهای فیزیکی، روانی و یا هر عامل دیگری که باعث برهم خوردن تعادل درونی بدن (هومئوستاز) میشود به وجود میآید (11و 30). استرس بهعنوان یکی از مهمترین دلایل بیماریهای مختلف شناختهشده است (16). مطالعات تجربی نشان داده است میزان تأثیر استرس، به ماهیت عامل استرسزا، جنس، مدتزمان و شدت آن بستگی دارد که این عوامل الگوی پاسخهای عصبی و هورمونی را تعیین میکنند (30). محدودیت حرکتی یک روش تجربی مناسب و آسان برای مطالعه هردو نوع مدل استرس روانی (واکنش فرار) و استرس جسمی میباشد (27). استرس و اختلالات روانی با فعال کردن مسیر هیپوتالاموسی- هیپوفیزی- فوق کلیوی( Hypothalamic-pituitary-adrenal) و یا تحریک سیستم سمپاتیک اثر خود را اعمال میکند که نتیجه آن افزایش کورتیزول و میانجیهای عصبی (نوروترانسمیترها) میباشد (19،24و37) و باعث ایجاد اختلالات زیادی در متابولیسم لیپیدها، کربوهیدراتها و الکترولیتها و افزایش تولید اکسیدانها و آسیب اکسیداتیو در بافتهای مختلف بدن موجودات زنده میشود (8 و36). به دلیل عوارض جانبی داروهای شیمیایی موجود، استفاده از گیاهان دارویی دوباره موردتوجه محققان قرارگرفته است. گیاه آویشن بانام علمی L.Thymus vulgaris ، متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) از قدیمیترین گیاهان دارویی جهان بهحساب میآید که معمولاً در طب سنتی بهعنوان یک ضدعفونیکننده، برنشیال و عامل ضد اسپاسم میباشد. درواقع این گیاه بهصورت خوراکی و موضعی بترتیب در درمان اختلالات دستگاه تنفس فوقانی و بیمارهای پوستی مورداستفاده قرارمیگیرد (32). مطالعات متعددی نشان دادند این گیاه دارای ترکیباتی ازجمله پلیفنولها و فلاونوئیدها و همچنین فعالیتهای آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی است (9). همچنین تحقیقات نشان دادند عصاره گیاه آویشن برای تنظیم ترشح اسید معده مفید میباشد (34). کارواکرال (5-ایزوپروپیل-2-میتیل فنول) و تیمول (2-ایزوپروپیل-5-میتیل فنول) از ترکیبات اصلی آنتیاکسیدانی عصاره آویشن هستند. بااینحال، باتوجه به ساختار فنولی این ترکیبات، برخی از خواص مهم بیوشیمیایی آنها ازجمله خاصیت آنتیاکسیدانی بالا و مهار رادیکالهای آزاد، کاهشدهنده کلسترول و چربی بدخون، تقویتکننده سیستم ایمنی بدن، خلطآور و ضد سرماخوردگی، ضد دیابت میباشد (26). مطالعات متعددی برروی گیاهان حاوی ترکیبات فلاونوئیدی برروی مدل حیوانی کارشده است (1و2). هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر عصارهی آبی آویشن برروی پارامترهای بیوشیمیایی خون و بافت کبدی در موشهای صحرایی ماده تحت استرس بیحرکتی میباشد که تابهحال با توجه به مطالعات مروری، کار تجربی آزمایشگاهی در این زمینه صورت نگرفته است.
مواد و روشها
تهیه گیاه و روش تهیه عصاره آبی: نمونه گیاه آویشن بانام علمی Thymus vulgaris L. از جنوب استان آذربایجان غربی تهیه گردید و سپس توسط دکتر رجامند کارشناس هرباریم و استاد سیستماتیک گروه زیستشناسی دانشگاه ارومیه مورد شناسی قرارگرفت. سپس در مرحله بعدی جهت عصارهگیری گیاه آویشن از روش خیساندن استفاده گردید. به این منظور، 500 گرم برگ و سرشاخههای جوان خشکشده گیاه آویشن بهوسیله آسیاب برقی بهصورت پودر درآمده، سپس پودر با آب مقطر که سطح آب مقطر چند سانتیمتر بالاتر از سطح پودر باشد مخلوط و بعد از 24 ساعت فاز بالای عصاره اولیه گیاه آویشن را برداشته شد و روی باقیمانده دوباره آب مقطر ریخته و بطور مناسب مخلوط شد، این کار به مدت 2 روز تکرار شد تا عصاره اولیه گیاه بهطور کامل و تا حد امکان خالص استخراج شود. سپس عصاره اولیه بعد از عبور از صافی، بااستفاده از دستگاه تقطیر با دمای 40 درجه سانتیگراد قرار داده شد تا آب آن بهتدریج تبخیر و درنهایت 13 گرم عصاره خشک آویشن برای انجام کارهای آزمایشگاهی بدست آید. عصاره خشک حاصله درون ظروف کاملاً دربسته در شرایط دور از نور و رطوبت در دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شد. سپس در مراحل بعدی، جهت تهیه محلولهای با دوزهای مختلف از عصاره با افزودن آب مقطر 2 بار تقطیر به میزان موردنیاز استفاده شد.
حیوانات آزمایشگاهی: دراین آزمایش، از 24 سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار با محدوده وزنی 12± 173 گرم استفاده شد. حیوانات از خانهی حیوانات دانشکده علوم دانشگاه ارومیه تهیه شدند و سپس در شرایط استاندارد (12 ساعت نور- 12 ساعت تاریکی و دمای 2±23 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 3±27 درصد) نگهداری شدند. بمنظور حصول حالت سازش با محیط، تمامی آزمایشها پس از گذشت حداقل دو هفته پس از استقرار حیوانات در قفسهای مخصوص، به انجام رسید. لازم به ذکر است در برخورد با حیوانات، کلیه موازین اخلاقی براساس راهنمای مراقبت و استفاده از حیوانات آزمایشگاهی (Guide for the Car and Useof Laboratory Animals) رعایت شدند.
نحوه گروهبندی: دراین پژوهش موشهای صحرایی بهصورت تصادفی به 4 گروه 6 تایی تقسیم شدند. گروه اول، گروه کنترل که آب و غذای معمولی دریافت میکردند و تحت هیچ استرس و تیماری قرارنگرفتند. گروه دوم استرس بیحرکتی که علاوه بر آب و غذای معمولی، به مدت 21 روز و روزانه 2 ساعت تحت استرس بیحرکتی قرار گرفتند (7). گروههای سوم و چهارم گروههای تیمار شده با عصاره آبی آویشن، که علاوه بر آب و غذای معمولی و استرس بیحرکتی روزانه، به مدت 21 روز عصاره آبی آویشن را به ترتیب در دوزهای 100 و 400 میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن موش به صورت خوراکی دریافت نمودند. باتوجه به مطالعات انجامشده روی دوزهای مختلف عصاره آبی آویشن، مشخص گردیده است که دوزهای پایین و بالای عصاره آویشن دارای اثرات مثبت کمی هستند و حتی دوزهای بسیار بالا به دلیل اینکه ترکیبات تیمول و کارواکرال در دوزهای بالا دارای اثرات سمی و مخرب میباشند، ولی زمانی که دوزهای متوسط عصاره آویشن استفاده میشود، این دوز دارای بیشترین اثرات مثبت است. بنابراین دراین مطالعه دو دوز مختلف استفاده شد تا مشخص شود که مؤثرترین دوز کدام است (21).
طریقه القای استرس بیحرکتی: برای القای استرس بیحرکتی از محفظه بیحرکت کننده استفاده شد (یک جعبه مستطیلی شکل فلزی به پهنای 7 سانتیمتر و ارتفاع 5 سانتیمتر و چهار منفذ در سطح و کف که از طریق این منافذ اکسیژن دریافت میکردند). بهطوری که موشها درون آن قابلیت حرکت را تا حد ممکن از دست بدهند. موشهای صحرایی روزانه 2 ساعت (در زمان مشخص روز، بین 9 تا 11 صبح) در درون این مهارکنندهها قرار داده و تا حد امکان از تأثیر عوامل استرسزای دیگر مانند صدا و تغییرات نوری و دمایی بر آنها جلوگیری به عمل آمد.
خونگیری و آزمایشهای بیوشیمیایی: در پایان دروه تیمار موشها، تمامی حیوانات در داخل دسیکاتور بیهوش شدند و پس از خونگیری از قلب، همهی تستهای بیوشیمیایی شامل سنجش میزان کلسترول، HDL، LDL سرم خون بااستفاده از کیت آنزیمی (شرکت زیستشیمی) و بهوسیله دستگاه اتوآنالیزور HITACHI/ ROCHE مدل917 تعیین گردید. برای سنجش مالون دی آلدئید و ظرفیت آنتیاکسیدانی تام پلاسما از بافت کبدی موشهای صحرایی استفاده شد. ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) پلاسما با استفاده از روش FRAP (Ferric reducing ability of plasma) و بااستفاده از اسپکتروفتومتر در طولموج 593 نانومتر اندازهگیری شد (6). میزان مالون دیآلدیید (MDA) پلاسما نیز جهت بررسی استرس اکسیداتیو بر پایهی واکنش با تیوباربیتوریک اسید (Thiobarbituric acid) به نام روش TBA با استفاده از اسپکتروفتومتری در طولموج 532 نانومتر مورد ارزیابی قرار گرفت (17).
آنالیز آماری دادهها: تمامی دادهها با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) و تست تعقیبی توکی (Tukey) به کمک نرمافزارSPSS 20 (نسخه 20) مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفت. در این بررسی، اختلاف آماری 05/0 P< بهعنوان تفاوت معنیدار در نظر گرفته شد. نمودارها بااستفاده از نرمافزارExcel 2010 (نسخه 2010) رسم شدند.
نتایج
نتایج آزمایشهای بیوشیمیایی نشان داد که استرس بیحرکتی باعث افزایش معنیداری در میزان کلسترول، LDL و کاهش معنیداری در میزان HDL سرم خون در گروه استرس نسبت به گروه کنترل شد. درحالیکه در گروههای تحت تیمار با عصاره آبی آویشن این مقدار نسبت به گروه استرس کاهش نشان داد (جدول 1).
میزان کلسترول در گروههای تحتتیمار با دوز
mg/kg100و400 عصاره آبی آویشن نسبت به گروه استرس کاهش معنیداری نشان داد )0001/0 (P<(نمودار
1).
جدول1- مقایسهی میانگین میزان کلسترول،HDL ،LDL سرم خون و فعالیت آنتیاکسیدانی بافت کبدی در گروههای موردمطالعه.
گروهها |
کلسترول (mg/dl) |
HDL (mg/dl) |
LDL (mg/dl) |
MDA (nmol/gr tissue) |
TAC (mmol Ions of Fe2+/gr tissue) |
کنترل |
21/1±6/36 |
13/1±9/18 |
2/2± 7/6 |
81/0±33/19 |
28/1±88/44 |
استرس |
*7/1±4/64 |
*7/0±3/13 |
*68/0± 8/14 |
*35/1±07/29 |
*44/0±76/30 |
استرس + mg/kg 100 |
#08/2±07/49 |
#03/1±4/15 |
#58/1 ± 1/11 |
#17/1±09/22 |
#3/1±28/45 |
استرس+ mg/kg 400 |
#39/1±1/38 |
#6/1±5/17 |
#39/0± 3/7 |
#62/1±72/18 |
#14/1±55/49 |
اختلاف معنیدار در سطح بین گروههای تجربی و کنترل براساس میانگین ± خطای معیار میانگین (mean ± SEM) آورده شده است.اختلاف معنیدار نسبت به گروه کنترل با علامت * و اختلاف معنیدارگروه های تحت تیمار عصاره آبی آویشن نسبت به گروه استرس با علامت # نشان دادهشده است.
نمودار 1- مقایسه میزان کلسترول سرم خون در بین گروهای مورد آزمایش. دادهها براساس میانگین mean±SEMدر هر گروه آورده شده است. با علامت* در مقایسه با گروه کنترل )0001/0(P<. با علامت # در مقایسه با گروه تحت استرس بدون تیمار)0001/0(P<.
میزان سرمی LDL در گروه mg/kg100 و 400 عصاره آبی آویشن، نسبت به گروه استرس، دارای کاهش معنی داری بود. همچنین میزان سرمی HDL در گروه mg/kg400 و100 عصاره آبی آویشن، افزایش معنیداری نسبت به گروه استرس نشان داد )001/0(P< (نمودارهای 2 و3). میزان مالون دیآلدئید ( MDA) گروه استرس افزایش معنیدار نشان داد، و در گروههای تیمار شده با دوز mg/kg 100 و 400 عصاره آبی آویشن دارای کاهش معنیدار در میزان MDA نسبت به گروه استرس بود )0005/0(P<.
استرس همچنین باعث کاهش ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) نسبت به گروه کنترل شد و در گروههای تحت تیمار با دوز mg/kg 100 و 400 عصاره آبی آویشن ظرفیت آنتیاکسیدانی تام افزایش معنیداری نسبت به گروه استرس نشان داد (0001/0P<) (نمودارهای 4و 5 ).
بحث و نتیجهگیری
نتایج بهدستآمده از این پژوهش نشانگر آن است که، در گروه تحت استرس بیحرکتی بدون تجویز عصاره آبی آویشن، افزایش معنیداری در میزان کلسترول، LDL سرم خون و مالون دیآلدئید (MDA) بافت کبدی و کاهش معنیداری در میزان HDL سرم خون و ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) بافت کبدی در مقایسه با گروه کنترل داشته است که در راستای یافتههای Nayanatara و همکاران میباشد (27). اعتقاد براین است که استرس بیحرکتی شدیدترین مدل استرس در جوندگان و دارای اثر تطبیقی با انسان میباشد (20). همچنین تحقیقات نشان دادند که استرس در جنس ماده نسبت به جنس نر اثرات تخریبی بیشتری دارد.
نمودار 2 - مقایسه میزان HDL سرم خون در بین گرو های مورد آزمایش. داده ها بر اساس میانگین mean±SEM در هر گروه آورده شده است. با علامت * در مقایسه با گروه کنترل )001/0(P< . با علامت # در مقایسه با گروه تحت استرس بدون تیمار )001/0(P<.
نمودار 3 - مقایسه میزان LDL سرم خون در بین گروه های مورد آزمایش.داده ها بر اساس میانگینmean±SEM در هر گروه آورده شده است. با علامت * در مقایسه با گروه کنترل )001/0(P< . با علامت # در مقایسه با گروه تحت استرس بدون تیمار )001/0(P<.
نمودار 4- مقایسه میزان MDA بافت کبدی در بین گروه های مورد آزمایش داده ها بر اساس میانگین mean±SEM در هر گروه آورده شده است. با علامت * در مقایسه با گروه کنترل)0005/0(P< . با علامت # در مقایسه با گروه تحت استرس بدون تیمار )0005/0(P< .
نمودار 5 - مقایسه میزان ظرفیت آنتیاکسیدانی تام (TAC) بافت کبدی در بین گروه های مورد آزمایش داده ها بر اساس میانگین mean±SEM در هر گروه آورده شده است. با علامت* در مقایسه با گروه کنترل )0001/0(P<. با علامت # در مقایسه با گروه تحت استرس بدون تیمار )0001/0(P<.
استرس به روشهای مختلفی از طریق اختلال در سرعت سنتز و دفع، میزان کلسترول سرم خون را افزایش میدهد (12). همچنین نتایج بررسیها در این راستا نشان دادهاند، این تغییرات به علت اثر اپینفرین بر روی لیپوپروتئین لیپاز، هورمون حساس به لیپاز، و لیپاز کبدی میباشد (23و25). پترسون و همکاران پیشنهاد کردند، استرس فیزیولوژیکی سبب کاهش حجم و شکلگیری تجمعات خونی میشود که ممکن است علت ثانویه افزایش میزان کلسترول سرم خون باشد (25). نتایج آزمایشات تجربی نشان داده است که کاتکول آمینها با فعال کردن لیپولیز در بافت چربی و افزایش جریان ورود اسیدهای چرب به کبد، باعث افزایش سنتز و ترشحتری گلیسیریدها میشوند. محققان دیگر، افزایش میزان MDA و آسیبهای اکسیداتیو ناشی از پراکسیداسیون لیپیدی در بافتهای مختلف، ناشی از استرس را اثبات کردند (18و23). استرس همچنین باعث اختلال در عملکرد آنزیمهای کبدی میشود (4). از سویی دیگر، در جنس ماده، استرس مزمن باعث آسیب بافت تخمدان و اختلال در عملکرد تخمکگذاری و ترشح هورمونهای گنادوتروپینی میشود (22). کارن و همکاران نتیجه گرفتند که استرس روزانه شدید باعث کاهش میزان سرمی هورمونهای (استرادیول) E2آزاد، LH و لوتئال پروژسترون و افزایش میزان FSH و همچنین افزایش تخمکگذاری نامنظم در مقایسه با استرس کم میشود (20). تحقیقات اخیر نشان میدهند استرس شدید در شرایط آزمایشگاهی و یا در میان افرادی که استرسهای خاصی در بین آنها مشترک است، میتواند بر عملکرد چرخه قاعدگی زنان تأثیرگذار باشد (33). ازآنجاییکه میزان سرمی E2، پروژسترون، LH، FSH، در طی چرخه قاعدگی در واکنش به مکانیسمهای فیدبک پیچیده با هورمونهای دیگر تغییر میکند و چون نوسانات در این هورمونهای جنسی ممکن است آسیبپذیری استرس را تغییر دهد (28). شرایط استرس یکسان بر روی زنان بیشتر از مردان تأثیر میگذارد. مکانیسمهایی که کمبود میزان هورمون استروژن منجر به تجمع چربیها در کبد میشود، احتمالاً مربوط به اعمال مستقیم استروژن برروی متابولیسم چربیها است (13و14). استروژن برای فعال کردن ژنهای موردنیاز برای جذب و بتا اکسیداسیون اسیدهای چرب با فعال کردن پروتئین گیرنده (PPAR-a) و برای کاهش بیان ژنهای آنزیمهای موردنیاز برای سنتز لیپید، ازجمله استیل – کوآ- کربوکسیلاز1 (ACC-1) و اسید چرب سنتتاز (FAS)، بهوسیلهی کنترل منفی پاسخ استرول به عناصر پروتئین متصل شونده (SREBP-1) عمل میکند (29).
نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از کاهش میزان کلسترول، LDL و MDA در گروههای تیمار شده با عصاره آبی آویشن در مقایسه با گروه استرس بود. سونگ و همکاران در سال 2005 به نتایج ارزندهای در رابطه با خاصیت بسیار بالای آنتیاکسیدانی عصاره گیاه آویشن رسیدند که علاوه بر کاهش چربی بد خون میتواند در مهار اکسیداسیون LDL هم نقش داشته باشد (35). اکو و همکاران، با بررسی بر روی موشها بهعنوان یک مدل حیوانی بیان کردند که عصاره آویشن باعث کنترل دیابت و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و عوارض ناشی از بیماریهای متابولیک میشود (15). همچنین رامچون و همکاران نشان دادند که عصاره آبی آویشن دارای ترکیبات پلی فنول و فعالیتهای آنتیاکسیدانی بالاتر و بهتری میباشد (32). همچنین عصاره گیاهان حاوی ترکیبات فلاونوئیدی مانند گیاه آویشن بدون هیچ آسیب گاستریک باعث کاهش میزان کلسترول، تری گلیسیرید و LDL سرم خون میشود (4). بهاینترتیب عصاره گیاهان دارویی حاوی فلاونوئیدها مانند گل گلرنگ از طریق تأثیر برگیرنده LDL باعث افزایش تعداد این گیرندهها در سطح سلولهای کبدی میشوند. گیرنده LDL با شناسایی آپوپروتئین موجود، به آن متصل شده و LDL به داخل هپاتوسیتها کشیده میشود و از جریان خون خارج میگردد. گزارششده است که، ترکیبات فلاونوئیدی و اسیدهای فنلی گیرندههای LDL را در سلولهای هپاتوسیت کبد افزایش میدهند (3). همچنین ترکیبات فلاونوئیدی عصاره گیاه آویشن باعث محدود کردن سرعت آنزیم هیدروکسی متیل گلوتاریل- کوآنزیم آ ردوکتاز(HMGCoA reductase) در مرحله بیوسنتز کلسترول، کاهش بیوسنتز کلسترول و کلسترول پلاسما میشود (10). نتایج کوهی حسینآبادی و همکاران نشان دادند که عصاره گیاه T. vulgarisدارای فعالیت محافظتی در برابر آسیبهای هیستوپاتولوژیک ناشی از دیابت و چربی خون بالا در بافتهای کبد و مغز میباشد (21). مطالعات رادوان و همکاران نشان دادند که عصاره آویشن ترکیبات مالون دی آلدهید (MDA) را نسبت به گروه کنترل کاهش میدهد. آنها این نتایج را به ترکیبات آنتیاکسیدانی عصاره گیاه آویشن نسبت دادند (31). همچنین بهرامی و همکاران در سال 2011 نشان دادند که ترکیبات فلاونوئیدی آویشن منجر به افزایش آنزیمهای کبد شامل آنتیاکسیدانهای سیستم دفاعی، سلولهای ایمنی بدن میشوند (5). برطبق نتایج تحقیق حاضر عصاره آبی آویشن تا حدودی باعث کاهش میزان کلسترول،LDL . سرم خون و حفاظت بافت کبدی در برابر اثرات مخرب ناشی از استرس بیحرکتی میشود که باتوجه به مطالب فوق و اینکه عصاره آویشن شامل چندین ترکیب درمانی حیاتی در جلوگیری از بیمارییها و آسیبهای ناشی از آنها می باشد، مطالب فوق را تأیید میکند. با توجه به نتایج بهدستآمده از مطالعه حاضر از بین دوزهای استفادهشده در این پژوهش، مؤثرترین دوز برای محافظت از اثرات مخرب ناشی از استرس بیحرکتی مزمن برروی میزان فاکتورهای بیوشیمیایی خون و بافت کبد دوز 400 میلیگرم بر کیلوگرم عصاره آبی آویشن میباشد و این دوز بیشترین تأثیر مثبت را داشته است. هرچند تحقیقهای بیوشیمیایی و بررسی مکانیسم مولکولی بیشتری را باید جهت استفاده از آن را مدنظر قرارداد.
سپاسگزاری: بدینوسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه ارومیه، برای اجرای این تحقیق قدردانی میشود.