نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه علوم دامی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
2 دانش آموخته دکتری فیزیولوژی دام گروه علوم دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
چکیده
این مطالعه برای بررسی اثر افزودن کریسین در رقیق کننده منی بر ویژگیهای کیفی اسپرم خروس در شرایط نگهداری برونتنی انجام شد. نمونههای منی از پنج قطعه خروس (سویه راس 308) در سن 44 هفتگی جمعآوری شدند. پس از ارزیابیهای اولیه (جنبایی بالای 60 درصد) با یکدیگر مخلوط و به پنج قسمت مساوی تقسیم شده و هر قسمت با یکی از رقیقکنندههای زیر رقیق شد: 1) رقیقکننده شاهد منفی (بدون افزودنی)، 2) رقیقکننده شاهد مثبت (حاوی 4 درصد دیمتیل سولفوکسید)، 3) رقیق-کننده حاوی 25 میکرومول کریسین (کریسین-25) ، 4) رقیقکننده حاوی 50 میکرومول کریسین (کریسین-50) و 5) رقیقکننده حاوی 75 میکرومول کریسین (کریسین-75). فراسنجههای مختلف اسپرم شامل جنبایی کل و پیشرونده، یکپارچگی و فعالیت غشای پلاسمایی در زمانهای صفر، 6، 12 و 24 ساعت پس از نگهداری در دمای 4 درجه سانتیگراد، ارزیابی شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، سطوح مختلف کریسین نتوانست جنبایی کل و پیشرونده، یکپارچگی و فعالیت غشاء اسپرمها طی نگهداری در دمای چهار درجه سانتیگراد را تغییر دهد (05/0p>). همچنین، اثر زمان برای همه فراسنجهها و اثر متقابل تیمار و زمان برای فعالیت غشاء پلاسمایی معنیدار بود. بنابراین، افزودن کریسین نتوانست اثرات منفی وابسته به زمان را طی نگهداری برونتنی اسپرم خروس تعدیل کند. بهرحال، به نظر میرسد برای تایید این نتایج به مطالعات بیشتری نیاز است.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The effect of Chrysin inclusion to Beltsville extender on cooling storage of rooster sperm
نویسندگان [English]
1 Department of Animal Science, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran
2 PhD graduated in Animal Physiology, College of agriculture and national resources, University of Tehran
چکیده [English]
This study was conducted to investigate the effect of Chrysin inclusion to semen extender on rooster sperm quality during in vitro storage. Semen samples were collected from five 44-week-old male broiler breeders (ROS 308). After primary evaluation (motility >60%), semen samples were pooled and divided into five equal part and each part was diluted with one of the following extenders: 1) control negative extender (without any additive), 2) control positive extender (with 4% DMSO), 3) extender containing 25 μg of Chrysin (Chrysin-25), 4) extender containing 50 μg of Chrysin (Chrysin-50) and 5) extender containing 75 μg of Chrysin (Chrysin-75). Semen quality parameters including total and forward motility, plasma membrane integrity and functionality were assessed in 0, 6, 12 and 24 hours after preservation at 4°C. Based on obtained results, different levels of Chrysin failed to alter total and forward motility, plasma membrane integrity and functionality of spermatozoa during preservation period at 4°C (p≥0.05). Also, the effect of time in all parameters and the effect of time and treatment interaction in sperm plasma membrane functionality were significant. Therefore, Chrysin inclusion failed to ameliorate the negative time-dependent detrimental effects on rooster sperm quality. However, further research is needed to confirm obtained results.
کلیدواژهها [English]
اثر افزودن کریسین به رقیقکننده بلتسویل بر نگهداری اسپرم خروس در شرایط برونتنی
افشین سیفی، مهدی انصاری و مهدی ژندی*
ایران، کرج، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، گروه علوم دامی
تاریخ دریافت: 28/5/96 تاریخ پذیرش: 16/11/96
چکیده
این مطالعه برای بررسی اثر افزودن کریسین در رقیقکننده منی بر ویژگیهای کیفی اسپرم خروس در شرایط نگهداری برونتنی انجام شد. نمونههای منی از پنج قطعه خروس (سویه رأس 308) در سن 44 هفتگی جمعآوری شدند. پس از ارزیابیهای اولیه (جنبایی بالای 60 درصد) با یکدیگر مخلوط و به پنج قسمت مساوی تقسیم شده و هر قسمت با یکی از رقیقکنندههای زیر رقیق شد: 1) رقیقکننده شاهد منفی (بدون افزودنی)، 2) رقیقکننده شاهد مثبت (حاوی 4 درصد دیمتیل سولفوکسید)، 3) رقیقکننده حاوی 25 میکرومول کریسین (کریسین-25) ، 4) رقیقکننده حاوی 50 میکرومول کریسین (کریسین-50) و 5) رقیقکننده حاوی 75 میکرومول کریسین (کریسین-75). فراسنجههای مختلف اسپرم شامل جنبایی کل و پیشرونده، یکپارچگی و فعالیت غشای پلاسمایی در زمانهای صفر، 6، 12 و 24 ساعت پس از نگهداری در دمای 4 درجه سانتیگراد، ارزیابی شدند. براساس نتایج بدست آمده، سطوح مختلف کریسین نتوانست جنبایی کل و پیشرونده، یکپارچگی و فعالیت غشاء اسپرمها طی نگهداری در دمای چهار درجه سانتیگراد را تغییر دهد (05/0P>). همچنین، اثر زمان برای همه فراسنجهها و اثر متقابل تیمار و زمان برای فعالیت غشاء پلاسمایی معنیدار بود. بنابراین، افزودن کریسین نتوانست اثرات منفی وابسته به زمان را طی نگهداری برونتنی اسپرم خروس تعدیل کند. بههرحال، به نظر میرسد برای تأیید این نتایج به مطالعات بیشتری نیاز است.
واژههای کلیدی: اسپرم، کریسین، خروس، سردسازی
* نویسنده مسئول، تلفن: 32248082-026، پست الکترونیکی:mzhandi@ut.ac.ir
مقدمه
در شرایط تلقیح مصنوعی، حفظ قابلیت زندهمانی و بارورسازی اسپرم در شرایط برونتنی بهطور کوتاه یا بلندمدت اهمیت زیادی دارد. تلقیح مصنوعی در برخی از کشورهای غربی برای کمک به برخی سازمانها برای حفظ نژادهای کمیاب و گونههای در حال انقراض توسعهیافته است (7).
بسته به گونه، اسپرم تازه ممکن است در شرایط برونتنی و در دمای محیط بدون کاهش معنیدار در قابلیت بارورسازی به مدت 5 تا 15 دقیقه قابل نگهداری باشد. بااینوجود، حساسیت اسپرم تازه در برخی گونهها بسیار بالا است. به همین دلیل از رقیقکنندههای منی برای حفظ زندهمانی و پتانسیل بارورسازی اسپرم برای مدت کوتاهی پس از انزال استفاده میشود. بااینحال، به دلیل مطالعه ناکافی ذخیره درونتنی اسپرم در دستگاه تناسلی ماده، استفاده از ترکیبات حاضر در آنجا برای ساخت رقیقکننده میسر نبوده است (16).
رقیقکنندههای منی با حفظ شرایط ایزواسموتیک و pH تقریباً خنثی سبب پایداری فیزیکو-شیمیایی اسپرم طی ذخیره برونتنی میشوند. سوبستراهای ساده انرژی و همچنین آنتیاکسیدانها و آنتیبیوتیکها نیز ممکن است به رقیقکننده افزوده شود. استفاده از رقیقکننده نهتنها سبب کاهش اثر عوامل مضر (برای مثال مدفوع، ادرار) موجود در پلاسمای منی میشود بلکه از حضور عناصر حفاظتی اطمینان حاصل میشود (16).
دیگر جنبه ذخیره اسپرم در مدتزمان محدود (دمای بالاتر از صفر درجه سانتیگراد) نیاز به حفاظت از لیپیدهای غشای پلاسمایی در مقابل رادیکالهای آزاد دارد. لیپیدها بهعنوان مهمترین اجزای غشای پلاسمایی اسپرم در فرایندهایی مانند بلوغ، ظرفیتپذیری و واکنش آکروزومی نقش دارند که سرانجام در باروری اسپرم تأثیر میگذارند (12). از دیدگاه بیوشیمیایی، ترکیب لیپیدی غشای پلاسمایی اسپرم تفاوت معنیداری با غشای پلاسمایی سلولهای سوماتیک دارد. فسفولیپیدهای غشای پلاسمایی اسپرم پرندگان از اسیدهای چرب غیراشباع 6 n-نظیر اسید آراشیدونیک و دوکوزاتتراانوئیک تشکیلشده است. سطح بالای اسید چرب در غشای پلاسمایی اسپرم، آنها را به پراکسیداسیون لیپیدی حساس میکند که این فرایند یکی از دلایل اصلی ناباروری در جنس نر میباشد. درنتیجه غشای پلاسمایی اسپرم باید توسط یک سامانه آنتیاکسیدانی بسیار کارآمد محافظت شود تا از آسیب اکسیداتیو طی ذخیره درون و برونتنی جلوگیری شود. گزارشهایی در ارتباط با پراکسیداسیون لیپیدی اسپرم طیور طی ذخیره برونتنی گزارششده است. در این راستا، بریک و همکاران (2003) نشان دادند که پراکسیداسیون لیپیدی غشای پلاسمایی اسپرم خروس و بوقلمون در ساعتهای اولیه ذخیره برونتنی در دمای صفر و دمای بدن روی میدهد (8). تشکیل پراکسیدها در نگهداری برونتنی اسپرم با تغییراتی در جنبایی، توانایی ادغام اسپرم-اووسیت و کاهش باروری همراه است (6). در پرندگان گزارششده است که تولید مالوندیآلدهید صرفنظر از تغییر در جنبایی، همبستگی بالایی با کاهش شدید باروری دارد (20). براین اساس یک سامانه دفاعی سه لایه شامل سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز و پروتئینهای متصل شونده به فلز، بهعنوان نخستین سطح مسئول جلوگیری از تشکیل رادیکالهای آزاد مطرح شده است. همچنین سطح دوم شامل آنتیاکسیدانهای طبیعی (ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E، اسید اوریک، گلوتاتیون و کارتنوئیدها) است که همراه با گلوتاتیون پراکسیداز مانع از تشکیل و گسترش پراکسیدازها میشوند. سطح سوم بر پایه مشارکت چندین آنزیم (فسفاتازها، پروتئازها، ترانسفرازها) مسئولترمیم و حذف مولکولهای آسیبدیده در غشاهای سلولی است (8). باوجود سازوکارهای دفاعی بسیار سازمانیافته علیه پراکسیداسیون چربیها، سامانه آنتیاکسیدانی حاضر در اسپرماتوزوای طیور قادر به جلوگیری کامل از اثرات منفی پراکسیداسیون لیپیدی طی نگهداری برونتنی نیست، بنابراین استفاده از یک ترکیب آنتیاکسیدانی در نگهداری برونتنی اسپرم طیور ضروری به نظر میرسد.
فلاونوئیدها ساختار کلی 15 کربنی دارند که دارای دو حلقه فنیل (A و B) و یک حلقه هتروسیکلیک (C) ترکیبات پلیفنلی هستند که در عسل، میوهها و بسیاری از گیاهان یافت میشوند (17). کریسین، با اسم شیمیایی 5 و 7-دیهیدروکسی فلاون عضوی از این ابر خانواده است. اثرات حفاظتی در مقابل آسیبهای اکسیداتیو و آپوپتوز همراه با فعالیتهای استروئیدوژنیک و مهار آروماتاز (14)، کریسین را به گزینه مناسبی برای مطالعه اثر آن برسلولهای جنسی تبدیل کرده است. گزارششده است که تیمار با کریسین خوراکی سبب افزایش شمار اسپرم موشهای صحرایی شده و هنگامیکه این موشها با مادههای فحل آمیزش کردند، نرخ باروری و بچهزایی بالاتری نشان دادند (10). در پژوهشی دیگر سطح آنزیمهای آنتیاکسیدانی پلاسمای منی نظیر سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون پس از تجویز کریسین بهبود یافت (9).
باتوجه به اثرات گسترده فارماکولوژیکی کریسین و نبود مطالعهای برای بررسی اثر آن بر اسپرم خروس طی فرایند سردسازی، هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر کریسین بر برخی فراسنجههای کیفی اسپرم خروس طی نگهداری در شرایط سردسازی میباشد.
مواد و روشها
اختصاص تیمارها: این آزمایش برروی پنج قطعه خروس مادر گوشتی سویه رأس 308 با میانگین وزنی 83/69±25/4906 گرم و سن 40 هفته انجام شد. خروسها در داخل قفسهای انفرادی (با ابعاد 1×2/1×2/1 متر) با برنامه نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی و دمای 21 تا 23 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. جیره پایه براساس توصیه مغایر مواد مغذی در کتابچه راهنمای شرکت "رأس 308" (2013) تنظیم شد و آنالیز مواد خوراکی براساس جدول آنالیز مواد خوراکی NRC (1994) و با استفاده از نرمافزار جیره نویسی UFFDA انجام گرفت (12 درصد پروتئین خام، 2750 کیلوکالری در کیلوگرم جیره انرژی قابل متابولیسم، کلسیم 7/0 درصد و فسفر 35/0 درصد). باتوجه به اینکه کریسین در آب نامحلول است بنابراین از DMSO بهعنوان حلال کریسین استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد منفی (رقیقکننده بلتسویل)، شاهد مثبت (رقیقکننده بلتسویل + 4 درصد حجمی DMSO)، کریسین-25 (رقیقکننده بلتسویل + 25 میکرومول کریسین)، کریسین-50 (رقیقکننده بلتسویل + 50 میکرومول کریسین) و کریسین-75 (رقیقکننده بلتسویل + 75 میکرومول کریسین) بود. فراسنجههای اسپرم شامل جنبایی کل و پیشرونده، فعالیت و یکپارگی غشای پلاسمایی در زمانهای صفر، 6، 12 و 24 ساعت پس از نگهداری در دمای 4 درجه سانتیگراد ارزیابی شد.
ارزیابی فراسنجههای اسپرم
جنبایی کل و پیشرونده: برای تعیین فراسنجههای جنبایی و جنبایی پیشرونده، یک قطره از منی رقیقسازی شده با سدیم سیترات 9/2 درصد (نسبت 1 به 100) روی لام گذاشته شد. برای جلوگیری از شوک سرمایی به اسپرم، محلول سیترات سدیم در حمام آب گرم در دمای 37 درجه سانتیگراد قرار دادهشده بود. جنبایی و جنبایی پیشرونده با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست (Labomed Inc., USA) با بزرگنمایی 400× و به شیوه چشمی تعیین گردید (4).
یکپارچگی غشای پلاسمایی: برای شناسایی اسپرمهای زنده از مرده، از رنگآمیزی حیاتی استفاده شد. برای این منظور یک قطره از مایع منی رقیقشده را روی لام قرارداده و سپس با یک قطره کوچک ائوزین- نیگروزین مخلوط گردید. پسازآن گسترش تهیهشده با میکروسکوپ فازکنتراست (Labomed Inc., USA) و بزرگنمایی 400× بررسی شد. در این روش اسپرمهای مرده به دلیل نقص در غشاء، رنگ را جذب کرده و قرمز میشوند درحالیکه اسپرمهای زنده، رنگ را به خود نمیگیرند. برای هر تیمار تعداد 200 اسپرم شمارششده و درصد اسپرمهای زنده و مرده مشخص شد (13).
فعالیت غشای پلاسمایی: برای تعیین فعالیت غشای پلاسمایی از آزمون تورم هایپواسموتیک (Hypo-Osmotic Swelling Test) استفاده گردید (11). برای انجام این تست، 10 میکرولیتر از منی با 400 میکرولیتر محلول هایپواسموتیک (mOsm/kg 100) مخلوط گردید. سپس نمونه حاصل به مدت 30 دقیقه در دمای 37 درجه سانتیگراد انکوبه شد. درصد اسپرمهای بادم و ناحیه میانی پیچخورده با شمارش 200 اسپرم در بزرگنمایی 400× تعیین گردید (19).
آنالیز آماری: آزمایش حاضر در پنج تیمار و پنج تکرار (در ساعات مختلف) انجام شد. دادهها بااستفاده از طرح اندازهگیریهای تکرارشونده و با رویه MIXED تجزیه تحلیل شدند (SAS, 2003). مقایسه میانگین با LSmeans برای آزمون توکی و در سطح آماری 5 % انجام گرفت. معادله مدل آماری بهقرار زیر بود:
Yijk = µ+Ti+Wj+tk+(T*t)ik+eijkl
(T*t)ik=اثرات متقابل تیمار×زمان
Yijklm= صفت موردمطالعه
Ti= تیمار Wj=اثر تصادفی تکرار آزمایش
tk= زمان eijk=اثر باقیمانده
نتایج
اثرات تیمار، زمان و برهمکنش آنها بر فراسنجههای کیفی اسپرم شامل جنبایی کل و پیشرونده، یکپارچگی و فعالیت غشای پلاسمایی در جدول 1 آورده شده است. نتایج نشان میدهند که صفات مورد بررسی بهطور معنیداری تحت تأثیر زمان قرارگرفتند (05/0P<). اما تیمارهای آزمایشی هیچ تفاوت معنیداری ازنظر جنبایی کل، جنبایی پیشرونده، یکپارچگی و فعالیت غشای پلاسمایی نداشتند (05/0P>).
جدول 1- فراسنجههای کیفی اسپرم خروس طی نگهداری برون تنی در رقیقکننده بلتسویل همراه با غلظتهای متفاوت کریسین (Lsmeans ±SE).
صفات (درصد) |
تیمارهای آزمایشی■ |
P value |
||||||
شاهد منفی |
شاهد مثبت |
کریسین-25 |
کریسین-50 |
کریسین-75 |
تیمار |
زمان |
تیمار×زمان |
|
جنبایی کل |
53/4±21/54 |
63/4±01/52 |
19/4±01/59 |
69/3±43/57 |
62/3±28/57 |
32/0 |
001/0< |
99/0 |
جنبایی پیشرونده |
29/3±97/35 |
08/4±18/32 |
29/3±2/43 |
18/4±18/40 |
91/2±41/34 |
61/0 |
001/0< |
43/0 |
یکپارچگی غشای پلاسمایی |
09/5±23/61 |
58/4±48/62 |
89/3±71/59 |
68/3±82/63 |
03/4±41/61 |
43/0 |
001/0< |
96/0 |
فعالیت غشای پلاسمایی |
76/3±07/58 |
45/5±78/50 |
76/3±38/58 |
77/3±15/58 |
38/3±45/57 |
22/0 |
001/0< |
003/0< |
■تیمارها شامل کنترل منفی (رقیقکننده بلتسویل)، کنترل مثبت (رقیقکننده بلتسویل + 4 درصد حجمی دیمتیلسولفواکسید)، کریسین-25، کریسین-50، کریسین-75 (رقیقکننده بلتسویل + 25، 50 و 75 میکرومول کریسین، به ترتیب).
a و b: در هر ردیف میانگینهای با حروف غیرمشترک در سطح 05/0 اختلاف معنیدار دارند.
اثر زمان سردسازی بر فراسنجههای کیفی اسپرم خروس در جدول 2 آورده شده است. نتایج نشان میدهد که با افزایش زمان نگهداری میزان همه فراسنجههای کیفی اسپرم کاهش مییابد (01/0P<). یکپارچگی غشای پلاسمایی در زمان صفر بازمان 12 ساعت تفاوت آماری معنیداری نشان نداد (05/0P>).
جدول 2- تأثیر مستقل زمانهای مختلف سردسازی بر فراسنجههای کیفی اسپرم خروس طی نگهداری برون تنی در رقیقکننده بلتسویل (Lsmeans±SE).
صفات (درصد) |
زمان■ (ساعت) |
|
P value |
|||
صفر |
6 |
12 |
24 |
|
||
جنبایی کل |
a86/3±06/71 |
b43/2±06/57 |
b67/1±17/53 |
c92/2±59/41 |
|
001/0 |
جنبایی پیشرونده |
a11/3±20/52 |
b21/2±80/40 |
c78/1±33/30 |
d36/1±47/25 |
|
001/0 |
یکپارچگی غشای پلاسمایی |
a06/4±47/74 |
a02/2±36/71 |
b57/1±86/56 |
c80/1±23/44 |
|
001/0 |
فعالیت غشای پلاسمایی |
a72/0±8/69 |
b23/1±75/59 |
c55/1±18/48 |
d36/1±66/37 |
|
001/0 |
■a، b، c و d: در هر ردیف میانگینهای با حروف غیرمشترک در سطح 05/0 اختلاف معنیدار دارند.
اثر سطوح مختلف کریسین در زمانهای مختلف برفعالیت غشای پلاسمایی اسپرم در نمودار1 آورده شده است. براساس این نتایج، کاهشی در درصد اسپرمهای با غشای فعال در طول زمان در گروههای تیماری مشاهده شد. این کاهش در گروه کنترل مثبت نسبت به سایر گروهها شدیدتر و اختلاف آن با دیگر گروهها معنیدار بود (01/0P<).
نمودار 1- درصد اسپرمهای دارای غشای پلاسمایی فعال طی زمانهای مختلف انکوباسیون در محیط پایه رقیقکننده بلتسویل بهاضافه غلظتهای مختلف کریسین. تیمارهای آزمایشی شامل کنترل منفی (رقیقکننده بلتسویل)، کنترل مثبت (رقیقکننده بلتسویل + 4 درصد حجمی دیمتیلسولفواکسید)، کریسین-25، کریسین-50، کریسین-75 (رقیقکننده بلتسویل + 25، 50 و 75 میکرومول کریسین، به ترتیب).
بحث
بهبود روشهای ذخیره کوتاهمدت اسپرم طیور برای حفظ باروری به مدت 6 تا 24 ساعت در شرایط مزرعه برای توسعه تلقیح مصنوعی در طیور موردنیاز است. یکی از مهمترین دلایل کاهش کیفیت اسپرم در نگهداری برونتنی، تنش اکسیداتیو است (6). تنش اکسیداتیو شرایط مربوط به افزایش آسیب سلولی براثر اکسیدانهای مشتق از اکسیژن (ROS) است. زمانی که تولید ROS از ظرفیت آنتیاکسیدانی پلاسمای منی فراتر رود، منجر به تنش اکسیداتیو میشود. گزارششده است که همه اجزای سلولی شامل لیپیدها، پروتئینها، اسیدهای نوکلوئیک و قندها از اهداف احتمالی تنش اکسیداتیو هستند (3). از طرفی دیگر، یکی از اصلیترین پیامدهای رایج تنش اکسیداتیو، پراکسیداسیون لیپیدها است. باتوجه به اینکه غشای پلاسمایی اسپرم سرشار از لیپیدهای اشباع و غیراشباع میباشد، پراکسیداسیون لیپیدی باعث از بین رفتن ساختار غشای پلاسمایی شده و درنتیجه میزان زندهمانی و جنبایی اسپرم را کاهش میدهد. مطالعات مختلفی بااستفاده از افزودن آنتیاکسیدانهای مختلف در رقیقکننده منی برای کاهش اثرات منفی پراکسیداسیون لیپیدی انجامشده است (1و 2). ازجمله ترکیباتی که خاصیت آنتیاکسیدانی دارند، فلاوونوئیدها میباشند. آنها ترکیباتی هستند که از طریق سازوکارهای مختلف از لیپیدها در برابر آسیب اکسیداتیو حفاظت میکنند (18) که شامل 1) مهار تشکیل ROS با مهار آنزیمها یا از طریق به دام انداختن ریز عناصر درگیر در تشکیل رادیکالهای آزاد. 2) حذف ROS و 3) حفاظت از سیستم دفاع آنتیاکسیدانی با افزایش میزان آنها. در پژوهش حاضر، اثر افزودن کریسین بهعنوان عضوی شناختهشده از خانواده فلاونوئیدها، به رقیقکننده بلتسویل بر فراسنجههای کیفی اسپرم خروس طی نگهداری در شرایط سردسازی بررسی شد. کریسین، اثر معنیداری بر فراسنجههای کیفی موردبررسی دراین آزمایش نداشت. سازوکار اصلی این نتایج را بهسختی میتوان پاسخ داد ولی به نظر میرسد کریسین از طریق سازوکارهای متفاوتی در شرایط درونتنی و برونتنی عمل مینماید. اثر محرک آن در بهبود فراسنجههای اسپرم (8و 9) و کاهش تنش اکسیداتیو و آپوپتوز در تجویز خوراکی آن مشاهدهشده است (14). برخلاف نتایج پژوهش حاضر، الطواش و همکاران (2017) گزارش کردند که تجویز خوراکی کریسین باعث بهبود جنبایی کل و پیشرونده، زندهمانی و یکپارچگی غشای پلاسمایی اسپرم و باروری خروسها شد (5). اما، مطابق بااین نتایج در پژوهشی دیگر افزودن کریسین به محیط کشت لاین سلولی آستروگلیا سبب کاهش بیش از 50 درصدی زندهمانی شده است (15). کاهش فعالیت غشای پلاسمایی تیمار شاهد مثبت در پژوهش پیشرو احتمالاً به اثرات منفی دیمتیل سولفوکسید که بهعنوان حلالی برای کریسین استفادهشده است برمیگردد. اثری که در مورد سایر فراسنجهها دیده نشد. دیمتیلسولفوکسید بهعنوان سرما محافظ و نیز در نقش حلال برای برخی مواد شیمیایی کاربرد دارد و توانایی نفوذ آن از غشای پلاسمایی بهخوبی در پژوهشهای قبلی گزارششده است. بررسی اثر افزودن آن بر محیط برون تنی اسپرم خوک نشان داده است که باوجود افزایش دو برابری ناپایداری کروماتین در غلظتهای پایین دیمتیلسولفوکسید، جنبایی اسپرم تغییر معنیداری نداشت (13).
نتیجه گیری
در این مطالعه افزودن کریسین به رقیقکننده بلتسویل نتوانست مانع از کاهش کیفیت اسپرم خروس طی نگهداری در دمای پایین شود. از دلایل احتمالی برای عدم مشاهده اثر معنیدار سازوکار متفاوت اثر در شرایط درونتنی و برونتنی است، اما برای تأیید نتایج این آزمایش نیاز به پژوهشهای بیشتری است.