نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پوریا سپهوند ¹
• لعبت زبردست ²
• احمدرضا یاوری ³

¹ کارشناس و حفاکتگر حیات وحش

² دانشکده محیط زیست، پردیس فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³ دانشکده محیط زیست- پردیس فنی- دانشگاه تهران- تهران- ایران

چکیده

روند طبیعی و تکاملی اکوسیستم‌ها و یا فشارهای ناشی از فعالیت‌های انسانی ممکن است تغییراتی در اکوسیستم‌ها و رویشگاه‌های طبیعی به وجود آورد. این تغییرات بر پراکندگی و جمعیت حیات وحش مؤثر است. در این مطالعه به عنوان یکی از چالش‌های پیش روی مناطق حفاظت شده، تغییرات رویشگاه‌های پارک ملی گلستان و تغییرات جمعیت پستانداران شاخص آن در طول 44 سال مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌های مربوط به تغییرات رویشگاه‌ها از تصاویر ماهواره لندست استخراج و در سه کلاس جنگل، درختزار و مرتع با روش نظارت شده و استفاده از نمونه تعلیمی و نرم افزارهای ENVI 5.3k و Arc GIS طبقه‌بندی شده است. داده‌های مربوط به سرشماری جمعیت گونه‌های شاخص حیات وحش از سال 1351 تا 1396 خورشیدی جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد که رویشگاه جنگلی 4689 هکتار و رویشگاه درختزار 2377 هکتار کاهش مساحت داشته‌اند. همچنین تحلیل فضایی با استفاده از متریک های بوم شناسی سیمای سرزمین نشان می‌دهد زیستگاه‌های جنگل و درختزار در حال تکه‌تکه شدن و از هم گسیختگی هستند. اما رویشگاه استپی دارای افزایش مساحت 6821 هکتار بوده‌است. استپ در حال پیشروی و گسترش در مناطق جنگلی است. جمعیت حیات وحش در دو نوع رویشگاه جنگل و درختزار با کاهش جمعیت مواجه بوده‌اند. جمعیت مرال از 2100 فرد به 260 فرد و قوچ و میش از 10500 فرد به 3782 فرد کاهش یافته است. این نتایج نشان می‌دهد که تغییرات در رویشگاه‌های پارک ملی گلستان باید به عنوان یک عامل اصلی در کنار سایر عوامل، موجب تغییرات در جمعیت حیات وحش شده باشد.

کلیدواژه‌ها

• بوم شناسی سیمای سرزمین
• پارک ملی گلستان
• تصویر ماهواره ای
• سنجش از راه دور
• حیات وحش

موضوعات

• اکولوژی

عنوان مقاله [English]

Wildlife population trends and Investigating land cover changes using landscape ecological approach in Golestan National Park, Iran

نویسندگان [English]

• Pooriya Sepahvand ¹
• Lobat Zebardast ²
• Ahmadreza Yavari ³

¹ Wildlife Conservationist

² School of Environment, College of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran.

³ 1- School of Environment, College of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Natural and evolutional changes in ecosystems and pressures of human activities might cause changes in natural ecosystems. These changes affect the population and distribution of wildlife. Facing the current environmental challenges for protected areas, we asked how land cover changes affect distribution and population of large mammals in almost four decades in Golestan National Park. We extracted land cover data from the Landsat satellite for the past 44 years and classified them into three main habitat types including forest, scrubland and steppe areas using post-classification analysis approach in Arc-GIS and Envi 5.3k. The population data of Caspian red deer (Cervus elaphus), bezoar goat (Capra aegagrus), urial (Ovis vignei), goitered gazelle (Gazella subgutturosa), Persian leopard (Panthera pardus) from 1972 to 2017 was also collected. Our results showed that forests and scrublands have been shrinking 13.54% (4689 ha), 7.26% (2377 ha), respectively; however, In addition spatial analysis using the metric of remote sensing showed that the forest and scrubland habitats are under fragmentation. steppe area has increased 34% (6821ha). In addition, other results demonstrated that population of mammals have faced a severe decline: Caspian red deer (2100 vs. 260 individuals between 1974-2014), bezoar goat (4250 vs. 519 individuals between 1978-2014), Urial (4000 vs. 3800 between 1967-2017). We concluded that understanding the trends of land cover changes need to be taken into account to manage wildlife population trends.

کلیدواژه‌ها [English]

• Landscape ecological approach
• Golestan National Park
• Satellite images
• Remote sensing
• wildlife