اثر عصاره دانه اسفند (Peganum harmala L,) بعنوان مکمل غذایی بر برخی پارامترهای ایمنی غیر اختصاصی در ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشکده زیست شناسی ، دانشگاه پیام نور اصفهان

3 2- واحد بهداشت و بیماریهای آبزیان، دانشکده دامپزشکی شیراز، دانشگاه شیراز

28101

چکیده

محرکهای ایمنی، ارتباط ویژه ای با مکانیسم احتمالی سیستم ایمنی در ماهیها دارد. هدف: ، هدف از این تحقیق، بررسی اثر محرک ایمنی عصاره دانه اسفند (Peganum harmala L) بر تغییرات لیزوزیم، فاگوسیتوز، انفجار تنفسی و گلبولهای خون ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) با میانگین (± انحراف معیار) 10 ± g100 می باشد. ماهیها به روش خوراکی با غلظت های mg/ kg100،150 ، 300 عصاره دانه اسفند (P.harmala) بمدت 14 روز متوالی مورد تغذیه قرار گرفتند.بمنظور مقایسه، یک گروه شاهد نیز بدون افزودن عصاره به جیره غذایی در نظر گرفته شد. شمارش گلبولهای سفید /قرمز و فعالیت لیزوزیم خون همچنین فعالیت فاگوسیتوز و انفجار تنفسی کلیه ماهیها پس از آخرین تجویز عصاره مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان داد که بیشترین میزان فعالیت لیزوزیم در گروه تغذیه شده با غلظت mg/kg 100و 150 مشاهده شد و نسبت به گروه شاهد اختلاف معنی داری داشته است.(05/0>P). بیشترین تعداد گلیول سفید وقرمز، در گروه تغذیه شده با غلظت mg/kg 100 مشاهده شد (05/0>P). فعالیت فاگوسیتوز و انفجار تنفسی در بین گروه شاهد و گروههای تیمار تفاوت معنی داری را نشان نداد(005/0

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of the seed extract of Peganum harmala L supplemented diet on several of non specific immunity parameters in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss Walbaum)

چکیده [English]

Immunostimulants have a special relationship with possible mechanism of immunity system of fish. The present study investigated Influence of dietary administration of Peganum harmal L, on phagocytosis, lysozyme, respiratory burst and blood cells of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) to determine stimulatory effect of methanol extract. Fish weighting 100±10 g were fed with different doses of 10, 50 and 40 mg/kg food for a period of 14 days. There was a control group fed only with commercial food. After 14 days, samples from kidney and blood of the fish were collected in order to determine phagocytosic , respiratory burst activity and lysozyme, total white and red blood cells( WBC/RBC) respectively. Results of present study indicated that the highest ratio of lysozyme activity was observed in 20 and 50 mg/kg extract concentration of P.harmala (P0.05). It can be concluded that 20 and 50 mg/ kg of the P.harmala extract have positive effects on lysozyme activity in O.mykiss.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peganum harmala
  • immunity system
  • phagocytosis activity
  • Oncorhynchus mykiss

اثر عصاره دانه اسپند(Peganum harmala L) بعنوان مکمل غذایی بر برخی پارامترهای ایمنی غیراختصاصی در ماهی قزل­آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) 

پریا اکبری1*، محبوبه قرقانی پور2 و محمد سعید فریدونی3

1 چابهار، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، دانشکده علوم دریایی، گروه شیلات 

2 اصفهان، دانشگاه پیام نور، دانشکده زیست شناسی 

3 شیراز، دانشگاه شیراز، دانشکده دامپزشکی، واحد بهداشت و بیماریهای آبزیان

تاریخ دریافت: 12/2/93               تاریخ پذیرش: 27/5/93 

چکیده

محرکهای ایمنی، ارتباط ویژه ای با مکانیسم احتمالی سیستم ایمنی در ماهیها دارد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر محرک ایمنی عصاره دانه اسپند (Peganum harmala L) بر تغییرات لیزوزیم، فاگوسیتوز، انفجار تنفسی و گلبولهای خون ماهی قزل آلای رنگین­کمان (Oncorhynchus mykiss) با میانگین (± انحراف معیار) 10 ± 100گرم می­باشد. ماهیها به روش خوراکی با غلظت­های 100،150 ، 300 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره  دانه اسپند (P.harmala) بمدت 14 روز متوالی مورد تغذیه قرارگرفتند. بمنظور مقایسه، یک گروه شاهد نیز بدون افزودن عصاره به جیره غذایی در نظر گرفته شد. شمارش گلبولهای سفید/ قرمز و فعالیت لیزوزیم خون همچنین فعالیت فاگوسیتوز و انفجار تنفسی کلیه ماهیها پس از آخرین تجویز عصاره مورد سنجش قرارگرفت. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان داد که بیشترین میزان فعالیت لیزوزیم در گروه تغذیه شده با غلظت 100و150 میلی­گرم بر کیلوگرم مشاهده شد و نسبت به گروه شاهد اختلاف معنی­داری داشته است (05/0>P). بیشترین تعداد گلبول سفید و قرمز، در گروه تغذیه شده با غلظت 100 مشاهده شد (05/0>P). فعالیت فاگوسیتوز و انفجار تنفسی در بین گروه شاهد و گروههای تیمار تفاوت معنی­داری را نشان نداد (005/0<P). براساس نتایج حاضر، غلظت 100 و 150 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P.harmala) تاثیر مثبتی بر فعالیت لیزوزیم خون در ماهی قزل­آلای رنگین کمان دارد.

واژه­های کلیدی:  Peganum harmala، سیستم ایمنی، فعالیت فاگوسیتوز، Oncorhynchus mykiss

* نویسنده مسئول، تلفن: 05431272340 ، پست الکترونیکی:  paria.akbary@gmail.com

مقدمه

 

نقش مهم سیستم ایمنی در حفظ سلامت آبزیان و تضمین بقاء و رشد مناسب آنها در طول دوره پرورش، سبب شده تا محققین با استفاده از انواع ترکیبات شیمیایی و طبیعی محرک و تقویت کننده سیستم ایمنی تمایل نشان دهند (1). ماهیها مانند سایر مهره­داران رده­های پایین­تر خود برای مبارزه با عوامل بیماری­زا عمد‌‌‌تاً به سیستم ایمنی غیراختصاصی متکی هستند. لذا محرکهای ایمنی در ماهیهای پرورشی جهت افزایش فعالیت مکانیسم­های دفاع غیراختصاصی و ایجاد مقاومت در مقابل بیماریها، مورد استفاده قرار می­گیرند. و بعنوان یک جایگزین مناسب برای آنتی بیوتیک­ها معرفی شده­اند. افزایش باکتریهای مقاوم نسبت به آنتی بیوتیک­ها، و عوارض جانبی این داروها بر بدن ماهی از جدی­ترین تهدیدهای استفاده از آنتی بیوتیک­ها می­باشد (2، 9،15). در بین محرکهای ایمنی، عصاره­های گیاهی بعلت در دسترس بودن، قیمت پایین، عدم ایجاد مقاومت در برابر عوامل بیماری­زا و آسیب کمتر به ماهی و محیط زیست مورد توجه قرارگرفته­اند (6،10،14).

اسپند (Zataria multiflora) از خانواده  Zygophyllaceae است و یکی از شناخته شده­ترین گیاهان دارویی در طب سنتی ایران و اروپا می­باشد. این گیاه حاوی مواد ضد میکروبی از نوع لانوئیدها و آلکالوئیدها می­باشد که این مواد در بخشهای مختلف آن زیاد یافت می­شود از جمله آلکالوئیدهای مهم آن می­توان به آلکالوئید هارمین، هارمالین، هارمالول و کینازولین اشاره کرد (13)، از خواص دارویی آن در دامپزشکی می­توان به اثرات ضد باکتریایی آن اشاره نمود (19،20).

پرورش ماهی قزل­آلای رنگین­کمان (Oncorhynchus mykiss) طی سالیان اخیر با شتاب زیادی توسعه یافته است. استخرهای پرورشی جدید ساخته شده­اند و میزان تولید در واحد سطح افزایش چشمگیری پیدا کرده است. همراه چنین توسعه­ای که افزایش تراکم ماهی را در واحد سطح طلب می­نماید، انواع بیماریهای عفونی با سرعت هرچه تمامتر در جمعیت ماهیان پرورشی گسترش می­یابند. لذا تلاش برای افزایش مقاومت در برابر بیماریها، از مهمترین اهداف تحقیقات مرتبط به این گونه در دنیاست (20).

تحقیقات زیادی که در زمینه اثرات مثبت این گیاه، در کنترل بیماریهای میکروبی و تقویت سیستم ایمنی انسان و جانوران آزمایشگاهی شده است (19،20). اما هیچ تحقیقی در زمینه تاثیر این گیاه بر سیستم ایمنی ماهیها وجود ندارد.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر عصاره دانه اسپند ( P.harmala) بر فعالیت لیزوزیم، فاگوسیتوز، انفجار تنفسی و تعداد گلبولهای سفید و قرمز خون در ماهی قزل­آلای رنگین کمان (O. mykiss) بعنوان یکی از گونه­های مهم پرورشی می­باشد.

مواد و روشها

دانه گیاه عصاره اسپند (P. harmala) از عطاری شیراز تهیه و در مرکز هرباریوم دانشگاه شیراز هویت آن مورد تایید قرار گرفت (12). سپس سر شاخه­های آن در فضای آزاد خشک و توسط دستگاه آسیاب کاملاً به حالت پودر تبدیل شد.gr 50 از پودر حاصل با   400  میلی لیتر الکل متانول 96 درصد مخلوط و با دستگاه همزن کاملاً بهم زده شد. و با دستگاه سوکسله عصاره گیری انجام شد و عصاره­ها در دمای 4 درجه سانتی­گراد تا زمان مصرف نگهداری شد.

این بررسی در زمستان 1391، در دانشکده دامپزشکی شیراز انجام شد. 100 قطعه ماهی قزل­آلای رنگین­کمان (O.mykiss) با میانگین وزنی 10± 100 گرم از مزرعه پرورش شش پیر سپیدان شیراز خریداری و قبل از شروع آزمایش، 7 روز با شرایط محیط سازگار شدند.

بمنظور اجرای این تحقیق، 4 عدد وان فایبرگلاس 100 لیتری که با آب لوله­کشی شهری که قبلاً در مخزن 1000 لیتری کلرزدایی شده پر شدند. طی دوره آزمایش، میانگین دمای آب 5/0± 8/ 15درجه سانتی­گراد، اکسیژن محلول 1/0± 5/5 میلی­گرم بر لیتر و اسیدیته 18/0±8/7 برآورد شد. پس از پایان دوره سازش پذیری، ماهیها بصورت تصادفی شمارش شده و با تراکم 10 قطعه به ازای هر وان به وانها اضافه شدند. در این طرح از چهار رژیم غذایی استفاده شد. رژیم غذایی بکار رفته در این تحقیق شامل تیمار کنترل (شاهد) که تنها از غذای کنسانتره (شرکت تعاونی تولید 21 بیضاء شیراز) تغذیه کرده، (تیمار 1) که از غذای کنسانتره حاوی 100 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (19،20) P. harmala) (تیمار 2) از غذای کنسانتره حاوی 150 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P. harmala) و (تیمار 3) از غذای کنسانتره حاوی 300 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P. harmala) تغذیه شدند.

ماهیها با تیمارهای فوق بمدت 14 روز به میزان 5% وزن بدن خود 3 با در روز تغذیه شدند. در پایان دوره آزمایش، جمع آوری خون و جداسازی بافت کلیه از تمام ماهیها بمنظور اندازه­گیری فعالیت فاگوسیتوز، انفجار تنفسی، لیزوزیم و شمارش گلبولهای سفید و قرمز خون صورت گرفت.

شمارش گلبولهای قرمز و سفید خون بروش لام نئوبار صورت گرفت و تعداد گلبولهای قرمز و سفید در هر میلی­متر مکعب خون با استفاده از فرمولهای زیر محاسبه شد (4).

تعداد گلبولهای قرمز در یک میلی­متر مکعب خون نمونه= تعداد گلبولهای شمرده شده در 5 مربع کوچک (N)× 5 (مربع بزرگ)× 10 (ارتفاع لام و لامل)×200 (رقت خون)= 10000×N

تعداد گلبولهای سفید در هر میلی­متر مکعب خون= تعداد گلبولهای سفید شمارش شده در سطح میلی مترمکعب 1/0 (N) ×10 (ارتفاع لام و لامل)×20 (رقت خون)= 200×N

سنجش فعالیت لیزوزیم براساس روش درمیس و بوین در سال (1996) بر پایه تجزیه باکتریهای گرم مثبت حساس به لیزوزیم (میکروکوکوس لیزودکتیکوس (Micrococcus lysodeikticus) با تغییر جزیی صورت گرفت. بمنظور عمل رقیق سازی لیزوزیم، از سفیده تخم­مرغ (Sigma) رقت­های 0 تا 20 میکرولیتر در بافر سیترات- فسفات 1/0 مولار با اسیدیته 8/5 برای استاندارد سازی استفاده شد. سپس 25 میکرولیتر از نمونه سرم رقیق­سازی نشده را به هر یک از خانه­های میکروپلیت (96 خانه) اضافه کرده برای هر یک از نمونه سرم 3 خانه مورد استفاده قرارگرفت. سپس 175 میکرولیتر از سوسپانسیون باکتری میکروکوکوس لیزودکتیکوس (Micrococcus lysodeikticus) (Sigma) به خانه­ها اضافه شده و بعد از مخلوط شدن میزان کاهش جذب نور در نمونه­ها از30 ثانیه تا 15  دقیقه در طول موج 450 نانومتر با استفاده از میکروپلیت ریدر قرائت شد. در پایان میزان لیزوزیم موجود در هر نمونه با استفاده از منحنی استاندارد محاسبه گردید (8).

تعیین فعالیت فاگوسیتوزی ماکروفاژهای بافت کلیه توسط روش کیم و آستین در سال 2006 با اندکی تغییر صورت گرفت. 1 میلی لیتر از سوسپانسیون سلولی ماکروفاژها (106سلول بر میلی­لیتر) از هر ماهی روی یک لام شیشه­ای تمیز قرار داده شد و سپس به مدت 1 ساعت در دمای 18 درجه سانتی­گراد در یک اطاقک مرطوب بمنظور چسبیدن سلول­ها به لام شیشه­ای قرارگرفت. سپس لام دو بار توسط محیط 15- L شسته شده تا سلولهایی که به لام شیشه­ای چسبیده نشده جدا گردند. 1 میلی­لیتراز سوسپانسیون سلولی مخمر (108سلول بر میلی­لیتر) رنگ­آمیزی شده با رنگ قرمز کونگو را به لام شیشه­ای اضافه کرده و مجدداً به مدت 1 ساعت در اتوکلاو در دمای 18 درجه سانتی­گراد بمنظور عمل فاگوسیتوز شدن مخمر توسط ماکروفاژها قرار داده سپس لام دو بار توسط محیط 15- L شسته شده و در مجاورت هوا خشک گردید بمدت 3 دقیقه در متانول خالص (96 درصد) فیکس و بمدت 15 دقیقه در محلول رنگی گیمسا (Sigma) قرارداده تا رنگ­آمیزی گردد. و مجدداً شستشوی آنرا انجام داده. سپس اسلاید بدست آمده را در زیر میکروسکوپ (با عدسی100×) قرار داده و تعداد200 سلول را شمارش کرده تا ماکروفاژهایی که مخمر­ها را بلعیده­اند مشخص گردند. سپس فعالیت فاگوسیتوز طبق فرمول زیر محاسبه گردید (11).

100 ×  = PA(فعالیت فاگوسیتوزی)

 = شاخص فاگوسیتوزی

تعیین فعالیت انفجار تنفسی به روش سکومبر و چانگ در سال 1988با کمی تغییر صورت گرفت. 100 میکرولیتر از سوسپانسیون سلولی حاوی ماکروفاژ به هر خانه میکروپلیت (96 خانه ته صاف) اضافه شد. سپس پلیت را به مدت 2 ساعت در گرمخانه 20 درجه سانتی­گراد در تاریکی قرارگرفته تا ماکروفاژها به کف خانه­های پلیت بچسبند. آنگاه محلول رویی را تخلیه کرده و دوبار با محلول محیط 15ـ  Lشستشو داده سپس 60 میلی­لیتراز محلول نیتروبلوتترازولیوم (Nitro blue tetrazolium) (Merck, Germany) 1/0درصد را همراه با 20 میکرولیتر از آنزیم سوپراکسایددیسموتازو (Superoxide dismutase) (Sigma, Aldrich,USA) 20 میکرولیتر از محلول سوسپانسیون حاوی باکتری­های خرد شده را به هر کدام از خانه پلیت­های U شکل اضافه کرده و آنگاه پلیت را به مدت 45 دقیقه در گرمخانه 18 درجه سانتی­گراد قرارداده و سپس محلول رویی را تخلیه نموده و دوبار با نرمال سالین شستشو داده و 50 میکرولیتر متانول 70 درصد به هر خانه اضافه نموده تا روند انجام واکنش به طور کامل متوقف گردد. و ماکروفاژها فیکس شده و پس از گذشت 30 دقیقه متانول را خالی کرده و در هوای آزاد خشک شده، آنگاه به هر کدام از خانه­ها 120 میکرولیتر از محلول هیدروکسید پتاسیم و 140 میکرولیتر از محلول دی متیل سولفوکساید (Merck, Germany) اضافه نموده و جذب نوری پلیت را توسط دستگاه قرائت الیزا در طول موج 620 نانومتر قرائت گردید (18).

ابتدا نرمال بوده داده­ها با آزمون کالموگروف- اسمیرنوف و همگنی واریانس­ها با آزمون لون ((Leven بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش آنالیز واریانس یکطرفه ((One-Way ANOVA و جهت مقایسه میانگین­ها از آزمون دانکن در سطح اعتماد 5 درصد (05/0p=) استفاده شد. تجزیه داده­ها با استفاده از نرم افزار SPSS (منبعVersion16) انجام گرفت. 

نتایج

نمودار1 تغییرات میانگین فعالیت لیزوزیم را در غلظت­های  مختلف  عصاره دانه اسپند (P.harmala) نشان می­دهد. بیشترین میزان فعالیت لیزوزیم در تیمار تغذیه شده با غذای کنسانتره بهمراه  00 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P.harmala) (تیمار1) مشاهده شد و اختلاف معنی­داری را با تیمارهای دیگر نشان داد (05/0>P). همچنین بین (تیمار 3) تغذیه شده با غذای کنسانتره بهمراه  300 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P.harmala) و تیمار شاهد اختلاف معنی­داری مشاهده نشد (05/0<P).

 

 

 

نمودار 1- تغییرات  میانگین فعالیت  لیزوزیم در بین تیمارهای مختلف

 

جدول 1 تغییرات میانگین فعالیت انفجار تنفسی و گلبولهای سفید و قرمز خون را در تیمارهای مختلف نشان می­دهد. بیشترین میزان گلبولهای سفید و قرمز خون در (تیمار 1) (تغذیه شده با غذای کنسانتره بهمراه  میلی­گرم بر کیلوگرم 100 عصاره اسپند (P.harmala)) مشاهده شد و اختلاف معنی­داری را با تیمار شاهد نشان داد (05/0>P). و در بین سایر تیمارها با تیمار شاهد اختلاف معنی­داری مشاهده نشد (05/0<P). از نظر عددی بیشترین میزان فعالیت انفجار تنفسی در (تیمار 1) مشاهده شد اما اختلاف معنی­داری را با تیمار شاهد و 2 (تغذیه شده با غذای کنسانتره بهمراه 150 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P.harmala))  نشان نداد (05/0<P).

 

 

جدول 1- تغییرات میانگین فعالیت انفجار تنفسی و گلبولهای سفید و قرمز خون را در تیمارهای مختلف

تیمار

فعالیت انفجار تنفسی (O.D) جذب نوری

گلبولهای سفید(103×)

گلبولهای قرمز (104×)

شاهد (کنترل)

a 005/0±12/0

a 55/2±62/44

a 28/1±62/63

1

a 007/0±12/0

b 02/1±55/57

b 09/4±33/71

2

a 008/0±11/0

a 64/2±66/48

a 50/1±33/63

3

b 006/0±07/0

a 87/4±0/46

a 28/4±11/59

حروف نامشابه درهر ستون نشان دهنده اختلاف معنی­دار بین تیمارها است (05/0>P). تیمار 1) غذای کنسانتره بهمراه mg/kg 100، تیمار2) غذای کنسانتره بهمراه 150 mg/kg و تیمار 3) غذای کنسانتره بهمراه mg/kg 300 عصاره دانه اسپند ((P. harmala.

 

 

تغییرات میانگین شاخص فاگوسیتوزی در بین تیمارهای مختلف در نمودار 2 نشان داده شده است. بیشترین میزان آن در تیمار تغذیه شده با غذای کنسانتره بهمراه  100 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره  دانه اسپند (P.harmala) (تیمار1) مشاهده شد و تفاوت معنی داری را نسبت به  تیمارهای دیگر نشان داد (05/0>P).

 

 

 

 

نمودار2- تغییرات میانگین شاخص فاگوسیتوزی در بین تیمارهای مختلف


بحث

در صنعت آبزی پروری، ماهیها در طول دوره پرورش با استرسهای مختلفی روبرو هستند همچنین کاهش درجه حرارت در طول فصل زمستان منجر به کاهش فعالیت سیستم ایمنی غیراختصاصی در ماهیها می­گردد. استفاده از محرکهای ایمنی می تواند منجر به افزایش پاسخ سیستم ایمنی و بهبود وضعیت سلامت ماهی در برابر میکروارگانیسمهای بیماری­زا گردد  (4،22). لذا در این تحقیق، برخی از پاسخهای ایمنی غیراختصاصی ماهی قزل­آلای رنگین کمان (O. mykiss) بعد از مصرف خوراکی عصاره دانه اسپند (P.harmala)، بعنوان محرک ایمنی، با غلظت­های مختلف (100، 150، 300 میلی­گرم بر کیلوگرم) بهمراه غذای کنسانتره مورد بررسی قرارگرفته است.

لیزوزیم یکی از ترکیبات همورال سیستم ایمنی غیراختصاصی است که منجر به شکسته شدن پیوند بتا 4-1 بین ان- استیل مورامیک اسید و ان- استیل گلوکز آمین در دیواره سلولی (لایه پپتیدوگلیکان) باکتریهای گرم مثبت می­گردد و بدین صورت از تهاجم این باکتریها جلوگیری بعمل می­آورد (7، 21). تحقیقات متعدد نشان داد که میزان لیزوزیم سرم خون ماهی کپور هندی روهو (Labeo rohira) پس از تغذیه از دانه گیاه Achyrathes aspera (14) در مارماهی ژاپنی (Anguilla japonica) (7) بعد از تغذیه با Korean mistletoe افزایش یافت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که میزان فعالیت لیزوزیم در تیمارهای تغذیه شده با غلظتهای 100 و 150 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P.harmala) تفاوت معنی­داری را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند (05/0>P) و بیشترین میزان لیزوزیم در تیمار 1 (تغذیه شده با 100 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره) مشاهده شد (نمودار 1). بررسی­ها نشان می­دهد که با افزایش تعداد سلولهای بیگانه خوار، میزان لیزوزیم نیز افزایش می­یابد (16)، که با نتایج بدست آمده از این تحقیق همخوانی دارد. می­توان گفت که ترکیبات عصاره دانه اسپند (P.harmala) تعداد فاگوسیتهای ترشح کننده لیزوزیم را تغییر داده است (21).

همچنین نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بیشترین تعداد گلبولهای سفید و قرمز خون در ماهی قزل­آلای رنگین کمان تغذیه شده با دوز 100 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره دانه اسپند (P.harmala) مشاهده شد و اختلاف معنی­داری را نسبت به تیمار شاهد نشان داد (05/0>P). که با نتایج بدست آمده از تحقیق بچه­ماهی کپور هندی روهو (Lebeo rohita) بعد از تغذیه با Magnifera indica (17) و کپور معمولی (Cyprinus carpio) تغذیه شده با اسانس آویشن شیرازی (Zataria multiflora) (21)

فعالیت فاگوسیتوزی توسط سلولهای فاگوسیتیک یکی از مکانیسمهای دفاعی مهم در مقابل باکتریهای بیماری­زا می­باشد. سلولهای فاگوسیتوز در جریان فعالیت انفجار تنفسی خود توانایی تولید آنیون­های سوپر اکسید را دارند که این اشکال اکسیژن سمی و منجر به از بین بردن باکتریها می­گردند (17،5) در مطالعه حاضر، اضافه نمودن عصاره دانه اسپند (P.harmala) به جیره غذایی با دوز 100،150 میلی­گرم بر کیلوگرم منجر به تفاوت معنی­داری در میزان فعالیت انفجار تنفسی سلولهای فاگوسیتوزی در مقایسه با تیمار شاهد در ماهی قزل­آلای رنگین کمان نشده (05/0<P)، که با نتایج بدست آمده از تحقیق بر روی کپور هندی روهو (Lebeo rohita) تغذیه شده با  Magnifera indica(17) و تیلاپیای نیل (Oreochromis niloticus) تغذیه شده با دو عصاره گیاه Astragalus membranaceus و Lonicera japonica (3) مغایرت دارد. همچنین نتایج حاصل از فعالیت فاگوسیتوزی در این تحقیق نشان داد که بیشترین میزان فعالیت فاگوسیتوزی در تیمار 2 ( تغذیه شده با 100 میلی­گرم بر کیلوگرم عصاره) مشاهده شد که با نتایج بدست آمده از تحقیق­های مشابه همخوانی داشت (3،17).

در نتیجه این مطالعه نشان داد که عصاره دانه اسپند (P.harmala) با غلظت 100 میلی­گرم بر کیلوگرم می­تواند منجر به افزایش توانایی سیستم ایمنی غیراختصاصی در شرایط استرس (کاهش دما) گردد اما مطالعه بیشتری در زمینه نقش هر یک از ترکیبات موجود عصاره دانه اسپند (P.harmala) در افزایش فعالیت سیستم ایمنی نیاز است.

تشکرو قدردانی

بدین وسیله از کارشناسان محترم  مرکز آزمایشگاه دانشکده دامپزشکی شیراز به جهت فراهم نمودن کلیه امکانات و تسهیلات برای اجرای پروژه قدردانی می­گردد

  1. Ahmadi, K., Vosoghi, A. A., Mirvaghefi, A. R., Attai Mehr, B., and Banaei, M., 2010. Effect of dietary extract of Silybum mariamum as medicinal herb on some nonspecific factors in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Marine Biology Journal of Islamic Azad University, Ahvaz Branch. 2, PP: 19-26.
  2. Alishahi, M., Soltani, M., Mesbah, M., and Zargar, A., 2012. Immunostimulatory and growth stimulation effects of Ergosan, levamisole and herbal extracts in Cyprinus carpio. Journal of Veterinary Research. 2, PP:135-142
  3. Ardo, L., Yin, G., Xu, P., Varadi, L., Szigeti, G., Jeney, Z., and Jeney, G., 2008. Chines herbs (Astragalus membranaceus and Lonicera japonica) and boron enhance the non- specific immune response of Nile tilapia (Oreochromis niloticus) and resistance against Aeromonas hydrophila. Aquaculture. 275, PP: 26-33
    1. Atamanalp, M., Angis, S., Oguzhan, P., and Aksakal, E., 2008. Alterations in Hematological Parameters of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Exposed to DDVP, Israel . Journal of Aquaculture Bamidgeh. 60, PP: 9-12.
    2. Bagni, M., Romano, N., Finoia, M. G., Abelli, L., Scapigliati, G., and et al. 2005. Short- and long term effects of a dietary yeast b- glucan (Macrogard) and alginic acid (Ergosan) preparation on immune response in sea bass Dicentrarhus labrax. Fish & Shellfish Immunology. 18, PP: 311-325
      1. Chen, X., Wu, Z., and Yin, J., 2003. Effects of four species of herbs on immune function of Carassius auratus gibelio. Journal of Fisheries Science, China. 10, PP: 36-40.
      2. Choi, S. H., Park, K. H., Yoon, T. J., Kim, J. B., Jang, Y. S., and Choe, C. H., 2008. Dietary Koren mistletoe enhances cellular non- specific immune responses and survival of Japanese eel (Anguilla japonica). Fish & Shellfish Immunology. 24, PP: 67-73
        1. Demers, N. E., and Boyne, C. J., 1996. Plasma proteins of rainbow trout immediate response to acute stress in models for environment toxicology biomarkers immunostimulants. Journal of Fish Disease. 20, PP: 721-732.
        2. Harikrishnan, R., Nisha, M. R., and Balasundaram, C., 2003. Hematological and biochemical parameters in common carp, Cyprinus carpio, following herbal treatment for Aeromonas hydrophila infection. Aquaculture. 221, PP: 41-50.
        3. Jian, J., and Wu, Z., 2004. Influences of traditional Chinese medicine on nonspecific immunity of Jian carp (Cyprinus carpio var. Jian). Fish & Shellfish Immunology.16, PP: 185-191
        4. Kim, D. H., and Austin, B., 2006. Innate immune responses in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) induced by probiotics. Fish & Shellfish Immunology. 21, PP: 513-524
        5. Mozaffarian, V., 1996.  Encyclopedia of Iranian plants. Farhang Moaser Publication, Tehran, Iran, (in Persian).
        6. Nahiad,T., 1990. Aminoacid and carbohydrate contents of Peganum harmala seeds. Pakistan Journal of Biochemistry. 2(2), PP: 63-6. Cited in chemistry Abstract. 75, PP: 45656
          1. Rao, Y. V., Das, B. K., Pradhan, J., and Chakrabrti, R., 2006. Effect of Achyronthes aspera on the immunity and survival of Labeo rohita infected with Aeromonas hydrophila. Fish & Shellfish Immunology. 20, PP: 263-273.
          2.  Ravelo, C., Magariños, B., Herrero, M. C., Costa, L., Toranzo, A. E., and Romald J. L., 2006. Use of adjuvanted vaccines to lengthen the protection agaist Lactococcusis in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture. 251, PP: 153-158.
            1. Sahoo, P. K., Kumarij, J., and Mishra, K., 2005. Non- specific immune responses in juveniles of Indian major corporative. Journal of Applied Ichthyology. 21, PP:151-155,
            2. Sahu, S., Das, B. K., Pradhan, J., Mohaptra, B. G., Mishra, B. K., and Sarangi, N. N., 2007. Effect of Magnifera indica kernel as a food additive on immunity and resistance of Aeromonas hydrophila in Lebeo rohita fingerlings. Fish & Shellfish Immunology. 23, PP: 109-118.
  4. Secombes, C. J., and Chung, S., 1988. Analysis of events occurring within teleost macrophages during the respiratory burst. Comparative. Biochemistry. Physiology. 89, PP: 539-544.
    1. Shahverdi, A. R., Ostad, S. N., Khodaee, S., Bitarafan, L., Monsef-Esfahani, H. R., Jamalifar, H., Nikavar, B., and Mohseni, M., 2008. Antimicrobial and cytotoxicity potential of Peganum harmala smoke. Pathology Magazine. 4, PP: 236-240.
    2. Shouda, M., Osman, S., Salama, D., and Ayub, A., 2008. Toxical effect of P. harmala leaves on the Cotton leaf worm, Spodoptera littoralis and its parasitoids microplitis. Pakistan Journal of Biology Science. 1, PP: 546-552.
    3. Soltani, M., Sheikhzadeh, N., Ebrahimzadeh-Mousavi, H. A., and Zargar, A., 2010. Effect of Zataria multiflora essential oil on innate immune responses of common carp (Cyprinus carpio).Journal of Fisheries Aquatic Science. 5, PP: 191-199.
    4. Tort, L., Rotllant, J., Liarte, C., Acerete, L., Hernӑndeza, A., Ceulemans, S., Coutteau, P., and Padros, F., 2004. Effects of temperature decrease on feeding rates, immune indicators and histopathological changes of gilthead sea bream Sparus auratus fed with an experimental diet. Aquaculture. 229, PP: 55
  • تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 26 تیر 1393
  • تاریخ پذیرش: 27 مرداد 1393