مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)

اثرات متیل- ترت- بوتیل اتر (MTBE ) بر روند تولید مثل موش سوری ماده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد گلپایگان، اصفهان

2 استادیار دانشگاه تهران

3 مربی دانشگاه آزاد واحد گلپایگان

4 استادیار دانشگاه آزاد واحد اردستان

5 دانشیار دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

MTBE نوعی ماده شیمیایی متعلق به گروه اتری و فرمول شیمیایی آن C5H12O است. هدف بررسی آثار مصرف MTBE بر برخی پارامترهای هورمونی و رونددستگاه تولید مثل موش ماده بود. حدس بر این است کهMTBE بر سیستم درون ریز و غدد بدن اثرگذار است و ممکن است بر تولید مثل نیز اثر گذار باشد. تعداد 90 سر موش سفید آزمایشگاهی(سوری) ماده نژاد Balb/C 90 روزه از انستیتو پاستور تهران تهیه شد. موش ها به طورتصادفی در 6 گروه با 3 تکرار تقسیم شدند. گروه ها شامل گروه شاهد(تحت استرس روغن کانولا و آب معمولی)، دارونما(تحت تنش کلرید کادمیوم)، تیمار1(100میلی گرم/کیلوگرم/روز MTBE)،تیمار2(200میلی گرم/ کیلوگرم/روز MTBE )،تیمار3(1000میلی گرم/ کیلوگرم/روز MTBE)، تیمار4( 2000 میلی گرم/کیلوگرم/روز MTBE) بودند. از هر گروه تعدادی موش در روزهای (17، 21، 45، 90 ) پس ازآغاز آزمایش خون گیری شدند، از هر گروه 2 موش در پایان دوره به وسیله اتر کشته، تخمدان خارج و بافت تخمدانی بررسی بافت شناسی شد. غلظت سرمی LH، FSH، .استرادایول، پروژسترون، کلسترول مورد سنجش قرارگرفت. در ادامه اثر MTBE بر نرخ باروری موش های ماده و تعداد نوزاد پس از زایش بررسی شد. جهت آنالیز آماری از نرم افزار SAS 98 و برای مقایسه بین میانگین داده ها از روش آزمون بین مقایسه میانگین دانکن استفاده شد. MTBE اثر معنی دار(P<0.05) برغلظت استروژن دارد. این ماده برغلظت سرمی FSH، LH وپروژسترون معنادار نبود(P>0.05). مطالعات بافت شناسی، از وزن تخمدان ها معنی دار (P<0.05) کاست. MTBE به طور معنی دار از وزن جنین و مادرکاست(P<0.05). نرخ باروری در نسل بعد بوسیلهMTBE کاهش یافت..

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Survey of effect of MTBE on Reproductive performance in female rat

نویسنده [English]

  • Ali Darya 2

چکیده [English]

. Background and Objectives: MTBE type chemicals belonging to the group and its chemical formula is C5H12O. Purpose of this study was consumption of MTBE system functionality reproductive mice. Methods: 90 Wister Albino (Surrey) female strain Balb / C 90 days from the Pasteur Institute, Tehran was prepared. Randomly rats in 6 groups with 3 replicates were divided. Groups, respectively (the control group stressed canola oil and water routine), placebo (under Cadmium chloride), treatment 1 (MTBE mg / kg / day 100), treatment 2 (mg / kg / day MTBE 200),Treatment 3 (MTBE mg / kg / day 1000), treatment 4 (MTBE mg / kg / day 2000),respectively. Each group of mice days (17, 21, 45, 90) after the start of blood were measured, by the end killed by ether, from each group 2 mouse ovaries, the ovarian tissue was examined histological. Serum concentrations of LH, FSH, E2,progesterone, and cholesterol were measured. MTBE impact fertility test goes rates numbers of newborn female rats were examined after birth. SAS 98 software for statistical analysis and comparison between the average data of the Duncan test was used. Results: MTBE estrogen concentration has a significant effect .Significant effect on FSH, LH and progesterone was found. Histological studies by the ovaries weight significantly reduced. MTBE significantly reduce the weight of the fetus and
Key words: MTBE, reproduction, mice

کلیدواژه‌ها [English]

  • MTBE
  • Reproduction
  • mice

اثرات متیل- ترت- بوتیل اتر (MTBE) بر روند تولید مثل موش سوری ماده

حمیدرضا خدایی1*، علی دریابیگی زند2، بهناز مهدوی1 ، محمد کوشافر3 و محمد چمنی4

1 اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گلپایگان، دانشکده کشاورزی، گروه فیزیولوژی دام

2 تهران، دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست

3 اردستان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان، دانشکده کشاورزی، گروه محیط زیست

4 تهران، دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران، دانشکده کشاورزی، گروه فیزیولوژی دام

تاریخ دریافت: 19/2/93                تاریخ پذیرش: 30/10/93 

چکیده

متیل- ترت- بوتیل­اتر (MTBE) نوعی ماده شیمیایی متعلق به گروه اتری و فرمول شیمیایی آن C5H12O است. هدف بررسی آثار مصرف MTBE (Methyl tert-butyl ether )MTBE) بر برخی پارامترهای هورمونی و روند دستگاه تولیدمثل موش ماده بود. حدس بر این است که MTBE بر سیستم درون‌ریز و غدد بدن اثرگذار است و ممکن است بر تولیدمثل نیز اثرگذار باشد. تعداد 90 سر موش سفید آزمایشگاهی (سوری) ماده نژاد Balb/C 90 روزه از انستیتو پاستور تهران تهیه شد. موش‌ها به طور تصادفی در 6 گروه با 3 تکرار تقسیم شدند. گروه‌ها شامل گروه شاهد (تحت استرس روغن کانولا و آب معمولی)، دارونما (تحت تنش کلرید کادمیوم)، تیمار1 (100میلی‌گرم/کیلوگرم/روز MTBE)، تیمار2 (200میلی‌گرم/کیلوگرم/روز MTBE)، تیمار3 (1000میلی‌گرم/ کیلوگرم/روز MTBE)، تیمار4( 2000 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز MTBE) بودند. از هر گروه تعدادی موش در روزهای (17، 21، 45، 90) پس از آغاز آزمایش خون‌گیری شدند، از هر گروه 2 موش در پایان دوره به‌وسیله اتر کشته، تخمدان خارج و بافت تخمدانی بررسی بافت‌شناسی شد. غلظت سرمی LH(هورمون لوتئینه کننده)، FSH(هورمون محرک فولیکول)، استرادایول، پروژسترون، کلسترول مورد سنجش قرارگرفت. در ادامه اثر MTBE بر نرخ باروری موش‌های ماده و تعداد نوزاد پس از زایش بررسی شد. جهت آنالیز آماری از نرم‌افزار SAS 98 و برای مقایسه بین میانگین داده‌ها از روش آزمون بین مقایسه میانگین دانکن استفاده شد.MTBE  اثر معنی‌دار (P<0.05) برغلظت استروژن دارد. این ماده برغلظت سرمی FSH، LH و پروژسترون معنادار نبود (P>0.05). مطالعات بافت‌شناسی، از وزن تخمدان‌ها معنی‌دار (P<0.05) کاست. متیل- ترت- بوتیل­اتر به‌طور معنی‌دار از وزن جنین و مادر کاست (P<0.05). نرخ باروری در نسل بعد بوسیله MTBE کاهش یافت.

واژه­های کلیدی: MTBE، تولیدمثل، موش سوری ماده

* نویسنده مسئول، تلفن: 03157387708، پست الکترونیکی: hrkhodaei@yahoo.com

مقدمه 

 

متیل- ترت- بوتیل­اتر از ایزوبوتان تولید که بدون رنگ، قابل اشتعال و بسیار فرار است. این ترکیب را به بنزین اضافه می‌کنند، دلیل استفاده آن افزایش عدد اکتان در بنزین‌های بدون سرب است. بنزین‌های بدون سرب به دلیل نداشتن این فلز سنگین، از نظر محیط­زیستی، سوخت آلاینده محسوب نمی‌شود. استفاده از MTBE در بنزین در اروپا از دهه 1970 میلادی آغاز و پس از آن در آمریکای شمالی مرسوم شد (1). اما این ماده توانایی آلوده کردن آب، خاک و هوا را دارد. منابع اصلی MTBE در محیط عبارتند از: تولیدات پالایشگاه‌ها، صنایع مرتبط به نفت، حوادث جاده‌ای مربوط به حمل‌ونقل، اگزوز خودروها، آب‌های آلوده به MTBE و کارخانه‌ها است. این ماده به سادگی جذب خاک نمی‌شود، اما به راحتی به آب‌های سطحی راه یافته و در آن انتشار می‌یابد. موجودات زنده از راه‌های گوناگون مثلاً از طریق پوست، گوش، هضم و استنشاق در معرض MTBE هستند (23). خوردن 1200 میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روز MTBE در حیوانات سبب ایجاد آثار سوء در سیستم اعصاب مرکزی شده و مصرف 300 میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روز MTBE آثار سوء بر کلیه دارد. غشای مخاطی دستگاه تنفس مقداری MTBE را در خود ذخیره می‌کند و به سرعت از طریق تنفس، در انسان و موش آزمایشگاهی و به صورت دهانی در موش صحرایی جذب می‌شود (13). مشخص شده، در موش‌های صحرایی قابلیت جذب از طریق پوست وجود دارد و پس از جذب در بدن پخش می‌شود. MTBE در شرایط آزمایشگاهی، توسط سیتوکروم  P450SCC متابولیزه می‌شود (26) و احتمالاً تولید فرمالدئید می‌کند. فرمالدئید دارای پتانسیل کارسینوژنیک در انسان است و دارای خصوصیت ژنوتوکسیک است که دارای آثار سیتوتوکسیک نیز می‌باشد (15). TBA (ترت بوتیل استون) خود یک متابولیت عمده از MTBE است و دارای نیمه‌عمر بالاتری نسبت به MTBE است (19) و مشخص شده در موش‌های صحرایی خاصیت آسیب‌زایی کلیوی دارد اما دارای خاصیت ژنوتوکسیک نیست (5، 15 و 20). TBA می‌تواند به طور گسترده در بدن پراکنده شود (14). در مجموع می‌توان گفت این متابولیت­ها، متابولیت گلوکورونیدوسولفاته TBA و استون هستند که احتمالاً خاصیت موتان­زایی دارند (10). در انسان‌های درمان شده با MTBE جهت بهبود سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا دیده شد و MTBE در خون، بافت‌های چربی و شیر پستانی یافت شد که در پایان درمان غلظت MTBE در شیر مشابه با غلظت MTBE درخون بوده و غلظت آن در چربی 3 تا 4 برابر بیشتر از خون و شیر بود (16). نشان داده شده MTBE به تجزیه شدن میکروبی مقاوم است، که این موضوع اهمیت آن را دو چندان می‌کند (22). با قرارگرفتن در معرض غلظت بالای MTBE ، شیوع تومور و سرطان در برخی از جوندگان گزارش شده است (3، 7). MTBE اثر سمی بر گروهی از گیاهان داشته است (8). MTBE بر سیستم عصبی مرکزی اثر و موجب افسردگی، لرزش دست، عدم تعادل، التهاب مزمن بینی، تورم چشم و راش‌های پوستی می‌شود (18) و ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد و این خطر قبل از معرض این محصول به بازار مورد بررسی قرار نمی‌گیرد (4).

در ایران با این که مدت‌هاست MTBE در سوخت اتومبیل‌ها استفاده می‌شود اما تاکنون مطالعات اندکی پیرامون آثار آن بر سلامت جانوران بخصوص در جنس نر و انسان انجام‌شده است و تحقیق حاضر به مطالعه اثر MTBE بر  پارامترهای هورمونی و سلامت تولیدمثل حیوان ماده می‌پردازد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر MTBE بر برخی پارامترهای هورمونی و روند تولیدمثل موش سوری ماده بود.

مواد و روشها  

تعداد 90 سر موش سفید آزمایشگاهی (سوری) ماده از نژاد Balb/C 90 روزه از انستیتو پاستور تهران تهیه شد. موش‌ها پس از انتقال به حیوان خانه‌ی دانشگاه علوم­پزشکی اصفهان در قفس‌ها تقسیم و نگه‌داری شدند. ظرف آب‌خوری موش‌ها دارای ظرفیت 450 سی‌سی بود که آب مورد نیاز 6 موش را برای 8 روز تأمین می‌کرد. دمای محل نگه‌داری  22 تا  24 و رطوبت حدود 50- 40 % بود. حداقل پروتئین غذای موش‌ها 17% در نظر گرفته شد. آب و غذا به صورت آزادانه در اختیار موش‌ها قرار داشت. موش‌ها قبل از انجام آزمایش بمدت 2 هفته به شرایط عادت پذیر و بطور تصادفی در 6 گروه با 3 تکرار تقسیم شدند بنحوی که در هر تکرار 5 موش وجود داشت. گروه‌های آزمایشی شامل: گروه شاهد (تحت استرس روغن کانولا با آب معمولی)، دارونما (تحت تنش کلرید کادمیوم)، تیمار1 (دریافت کننده 100 میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روزMTBE )، تیمار2 (دریافت کننده 200 میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روز MTBE)، تیمار3 (دریافت کننده 1000 میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روز MTBE)، تیمار4 (دریافت کننده 2000میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روز MTBE) بودند. مقادیر MTBE با روغن ذرت مخلوط و بوسیله کانولا بصورت روزانه و دستی به موش‌ها خورانده شد که مرگ‌ومیر موش‌ها 3% بود.

روش نمونه‌گیری

1- روش خون‌گیری (آزمایش اول):خون‌گیری در4 نوبت روزهای 17، 21، 45، 90 با انتخاب 2 موش از هرگروه، به روش قطع دم پس از آغاز آزمایش انجام شد. سرم خون‌های گرفته شده بوسیله سانتریفیوژ دور5000 در 5 دقیقه جدا و تا زمان انجام آزمایش‌های هورمون­شناسی و بیوشیمی در دمای 22- نگه‌داری شدند. غلظت سرمی هورمون‌های FSH, LH، استرادایول، پروژسترون، کلسترول، بررسی شدند. اندازه‌گیری غلظت سرمی استرادایول و پروژسترون از کیت‌های تجاری شرکت رادیم ایتالیا به روش الایزا ( روش آزمایشگاهی بیوشیمیایی ساده با حساسیت بسیار بالا است که امکان آنالیز تعداد زیادی نمونه را به صورت همزمان فراهم می کند. این روش در ایمونولوژی (ایمنی شناسی) برای تشخیص وجود یک آنتی بادی یا آنتی ژن در نمونه مورد آزمایش استفاده می شود که عموما به عنوان ابزاری تشخیصی در پزشکی و پاتولوژی و همچنین تست کنترل کیفیت در بسیاری از صنایع کاربرد دارد) انجام شد. اندازه‌گیری غلظت کلسترول از کیت­های تجاری شرکت پارس آزمون استفاده شد.

عملیات تشریح و بافت‌شناسی از موش‌ها: برای بررسی بافت‌های تخمدانی، تخمدان موش‌های کشته شده در روز90 خارج و طی مراحل تثبیت بافت نمونه‌ها و رنگ‌آمیزی، بررسی بافت‌شناسی شدند.

تلقیح موش‌های نر با موش‌های ماده (آزمایش دوم): در 200 روزگی (تقریباً 5 ماهگی) در کنار موش‌های ماده‌ی باقی مانده در همان گروه‌های آزمایشی، موش‌های نر قرار داده تا باردار شوند. مشاهده پلاک واژنی دلیل اصلی بارداری در موش‌های ماده بود. پس از دوران بارداری شاخص‌های متعددی مانند درصد باروری، درصد فرزندان سالم، طول مدت آبستنی، تعداد نوزاد و نوزاد سالم در گروه‌های آزمایشی بررسی شدند. ضمناً در هر گروه 2 موش ماده بطور تصادفی انتخاب و بعضی از فراسنجه­های کالبدگشایی مثل وزن کبد، کلیه‌ها و تخمدان‌ها بررسی شدند.

آنالیز آماری: داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS98 و برای مقایسه بین میانگین داده‌ها از روش آزمون مقایسه بین میانگین‌های دانکن استفاده شد. احتمال کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد (05/0 P<).

نتایج

نتایج آنالیز متغیرهای هورمونی (آزمایش اول): با افزایش مصرف MTBE غلظت سرمی استرادایول کاهش معنی‌دار داشت (05/0 P<) (نمودار1)، اما MTBE بر غلظت سرمی  LH, FSHپروژسترون تأثیری نداشت، هرچند غلظت سرمی پروژسترون از نظر عددی کاهش یافت. با افزایش مقدار MTBE، کلسترول خون کاهش معنی‌دار داشت (05/0 P<) (نمودار2).

نتایج بافت‌شناسی و تلقیح موش‌های نر با ماده (آزمایش دوم): بررسی‌های بافت‌شناسی تغییرات میتوزی سرطانی را نشان نداد و هم‌چنین دوزهای متفاوت MTBE اثر معنی‌داری بر تعداد جنین‌ها نداشت (05/0 P>) (نمودار3). تیمارهای MTBE اثر معنی‌داری بروزن نوزادان نداشتند (05/0  P>) (نمودار4). تیمار4 وزن مادر را نسبت به گروه شاهد و تیمار یک و دو به طور معنی‌دار کاهش داد (05/0 P<) (نمودار5). اثر MTBE بر مدت زمان آبستنی معنی‌دار نبود (05/0 P>) (نمودار6). اثر معنادار بر وزن تخمدان‌ها درتیمار 4 مشاهده شد و از وزن تخمدان‌ها کاست (05/0 P<) (نمودار7).

 

 

 

نمودار1- حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی‌دار (P>0.05) و حروف غیرمشترک نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار می‌باشد (05/0 P<).

 

نمودار2- حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار (P>0.05)  و حروف غیر مشترک نشان دهنده تفاوت معنی دار می باشد (05/0 P<).

 

نمودار 3- . حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار (P>0.05)  و حروف غیر مشترک نشان دهنده تفاوت معنی دار می باشد (05/0 P<).

 

 

نمودار 4- حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار (P>0.05)  و حروف غیر مشترک نشان دهنده تفاوت معنی دار می باشد (05/0 P<).

 

 

نمودار 5- حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار (P>0.05)  و حروف غیر مشترک نشان دهنده تفاوت معنی دار می باشد (05/0 P<).

 

 

نمودار 6- حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار (P>0.05)  و حروف غیر مشترک نشان دهنده تفاوت معنی دار می باشد (05/0 P<).

 

نمودار7- حروف مشترک در هر ردیف نشان دهنده عدم تفاوت معنی دار (P>0.05)  و حروف غیر مشترک نشان دهنده تفاوت معنی دار می باشد (05/0 P<).


بحث

سیستم تولیدمثل و غدد درون‌ریز بدن، سیستم پیچیده‌ای هستند. در این مطالعه، هورمون‌های اصلی تخمدانی بررسی شد و نتایج نشان داد، با افزایش مصرف MTBE غلظت سرمی استرادایول کاهش یافت اما MTBE بر غلظت سرمی پروژسترون تأثیری نداشت. Annde و همکاران در سال 2014 نشان دادند، MTBE و TBA به طور مستقیم بر مسیر استروئیدسازی که منجر به تولید آندروژن و استروژن می‌شود، اثر ندارد که با تحقیق حاضر مغایرت دارد (2). اما در مطالعات دیگر نشان داده شد، مصرف 1500 میلی‌گرم/ کیلوگرم/ روز MTBE، در موش نر به مدت 14- 28 روز موجب کاهش تستوسترون می‌شود (27، 9، 17). استروژن و پروژسترون، استروئیدهایی هستند که به کمک چندین واکنش پی‌درپی از کلسترول ساخته می‌شوند. استروژن، ترکیباتی هستند که موجب بروز فحلی (پذیرش حیوان ماده برای نر همان‌گونه) می‌شوند. غلظت سرمی استروژن به مراتب از غلظت دیگر استروئیدهای تخمدانی تا 20 برابر است. پروژسترون عمدتاً از جسم زرد ترشح می‌شود، اما این هورمون بعنوان ترکیب میانجی در سنتز همه هورمون‌های استروئیدی است. مقادیر اندکی از آن به وسیله کورتکس غده‌های فوق کلیوی ترشح می‌شود. احتمالاً سازوکار اثر MTBE بر غلظت سرمی استرادایول افزودن مراحل ساخت این استروئید نسبت به پروژسترون باشد. MTBE دارای اثر بر (فعالیت آروماتاز سیتوکرومP450SCC ) است و آروماتاز، آنزیم مؤثر درساخت استرادایول است (26). احتمالاً MTBE از طریق مهار سیتوکروم P450SCC در سلول‌های گرانولوزا، تولید استرادایول را به حداقل می‌رساند. اثر ضداستروژنی MTBE در موش‌های آزمایشگاهی ماده با ایجاد تداخل درسطح P450SCC افزایش یافت (26). مطالعات پژوهشگران دیگر نشان داد، هنگامی که دوز بالای MTBE استفاده می‌شود، سیتوکروم P450SCC و برخی از ایزوآنزیم‌های آن افزایش می‌یابد (27، 9،25). در تحقیق حاضر اثر  MTBEبر سیتوکروم P450SCC بررسی نشد. همان طور که گفته شد، MTBE اثر مهاری بر ساخت تستوسترون دارد و آنزیم آروماتاز موجب تبدیل تستوسترون به استروژن می‌شود. از این‌رو می‌توان حدس زد احتمالاً MTBE دارای نوعی اثر بر LH وFSH است که البته در آزمایش حاضر این اثر معنی‌دار نشد. در این مطالعه MTBE به‌طور معنی‌داری سطح کلسترول خون را کاهش داد. در مطالعه‌ای، هنگامی‌که دوزهای بالای 1428 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز و 1071 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز MTBE به موش‌های نر صحرایی داده شد به‌طور معنی‌داری غلظت کلسترول افزایش یافت (24) که با نتایج حاضر مغایرت داشت. کلسترول پیش­ساز مهم پرگنی نولون و نهایتاً پروژسترون و استرادایول است. مرحله‌ی ساخت پروژسترون در کلسترول نیازمند آروماتیزه شدن نیست و در نتیجه مرحله ساخت بسیار کوتاه است (26). لذا به نظر می‌رسد کاهش یافتن کلسترول خون در اثر مصرف MTBE اثر بیشتری بر غلظت استرادایول داشته باشد تا بر غلظت پروژسترون. این مطالعه نشان داد، MTBE اثری بر روی مادر و جنین نداشت. در مطالعه‌ای که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، هیچ‌گونه تفاوت آماری بین گروه تیمار و شاهد نداشت و آثاری بر مادر و جنین مشاهده نشد (21) که با آزمایش حاضر مطابقت دارد. نتایج نشان داد MTBE بر میانگین تعداد نوزاد متولد شده و مدت زمان آبستنی اثر معنی‌دار نداشت اما با دوز2000 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز، دارای اثر معنی‌دار بر وزن مادر، نوزاد و تخمدان‌ها بود. در مطالعه‌ای گزارش شد، از وزن تخمدان هنگامی که موش‌ها به مدت 4 تا 8 ماه در معرض MTBE قرارداشتند کاسته شد (11) که با نتایج آزمایش حاضر مطابقت دارد. هم‌چنین از دست رفتن جنین‌ها بعد از لانه گزینی در رحم، کاهش قدرت حیاتی جنین‌ها، کاهش تعداد جنین‌ها، ناهنجاری‌های خارجی و احشایی در جنین، کاهش وزن نوزادان ازجمله عوارض گزارش شده در مطالعات قبلی است (6، 12، 21). با در نظر گرفتن جمیع سازوکارها، می‌توان حدس زد، در صورت افزایش مدت زمان در تماس بودن موش‌ها با MTBE، اثرات بر مادر و جنین بیشتر می‌شود.

نتیجه‌گیری

نرخ باروری بوسیله MTBE کاهش می‌یابد و این ماده دارای اثر سوء بر روند تولیدمثل حیوان ماده است. بنابراین توصیه می‌شود اثرات درازمدت MTBE به‌طور طبیعی بررسی شود.

تقدیر و تشکر

نویسندگان بدینوسیله مراتب تقدیر و تشکر خود را از آزمایشگاه دکتر جلایردر دانشگاه اصفهان اعلام می‌دارند.

1- Alexeef, GV., Fan, MA. 1999. Office of Environmental Health Hazard Assessment   California Environmental Protection Aganecy. pp. 171-200.
2-  Annde, P., Ellen, M., Do, HK., William, A., Elye, A., Matthew, j. 2014. Responses of the steroidogenic pathway from exposure to methyl- tert-butyl ether and tert-butanol. Toxicology, 51347, 1-14.

3- Belpoggi, F., Soffritti, M., Maltoni, C. 1995. Methyl tertiary-butyl ether (MTBE)— agasoline additive—causes testicular and lymphohaematopoietic cancers in rats. Toxicology and Industrial Health, 11, 119–149.

4- Belpoggi, F., soffritti, M., maltoni, c. 1995. methyl tertiary butyl ether (MTBE) a gasoline additive causes testicular and lymphoheamatopoitic cancers in rats. Toxicology and Industrial Health, 11(2), 119-149

5- Borak, J., Pastides, H., Van Ert, M., Russi, M., Herastein, J. 1998. Exposure to MTBE and acute human health effects: A critical literature review. Human and Ecological Risk Assessme, 4(1), 177-200.

6- Billitti, JE., Faulkner, BC. 2001. Absence of acute Testicular Toxicity of MTBE and Breakdown Products in Lab Mice. Animal Sciences Department and Environmental Toxicology Department University of California, Davis, CA, USA, 75(2), 228-35.
7- Bird, MG., Burleigh-Flayer, HD., Chun, JS., Douglas, JF., Kneiss, JJ., Andrews, LS.1997, Oncogenicity studies of inhaled methyl tertiary-butyl ether (MTBE) inCD-1 mice and F-344 rats. Journal of Applied Toxicology, 17 (S1), S45–S55.
8- Daniel, MA., Evans, MA. 1982. Quantitative comparison of maternal ethanol and maternal tertiary butanol diet on postnatal development. Journal of Pharmacoogyl.  222(2), 294-300.
9- de Peyster, A., MacLean, KJ., Stephens, BA., Ahern, LD., Westover, CM., Rozenshteyn, D. 2003. Sub chronic studies in Sprague-Dailey rats to investigate mechanisms of MTBE-induced Leydig cell cancer. Toxicology Sciences, 72, 31–42.
10- Donna, WH.,  Spears, CP.,  Prakash, S., George, A., Olah, b., Tatyana, Shamma., et al. 1999. Mutagenicity studies of methyl-tert-butyl ether using the Ames tester strain TA102 . Mutation Research, 446, 15–21.
11- Gelenda, JM., Douglas, CW., Madhabananda, S., Kevin, W.G., Derek, j., et al. 1998. MTBE induced endocrine alterations in mice are not mediated through the strogen receptor. Toxicological, 41, 77-87.
12- Grant, KA., Samson, HH. 1982. Ethanol and tertiary butanol induced microcephaly in the neonatal rat: Comparison of brain growth parameters. NeurobehavToxicology and Teratology, 4(3), 315-321.
13- Hong, JY., Yang, CS., Lee, M., Wang, YY., Huang, WQ., Tan, Y., et al . 1997. Role of cytochromes P450 in the metabolism of methyl tert-butyl ether in human livers. Archive of Toxicology,71:266-269.
14- Hong, JY., Wang, YY., Bondoc, FY., Yang, CS., Lee, M., Huang, WQ. 1997. Rat olfactory mucosa displays a high activity in metabolizing methyl tert-butyl ether and other gasoline ethers. Fundamental Applied Toxicology, 40(2), 205-210.
15- IARC. Formaldehyde. 1995. In: International Agency for Research on Cancer (IARC) monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans: wood dust and formaldehyde.  Lyon, France: IARC, World Health Organization (WHO). 62, 217-362.
16- Leuschner, U., Hellstern, A., Schmidt, K., Fischer, H., Guldutuna, S., Hubner, K., et al. 1991.Gallstone dissolution with methyl tert-butyl ether in 120 patients-efficacy and safety. Digestive and Diseseas. Sciences, 36(2), 193-199.
17- Li, D., Yuan, C., Gong, Y., Huang, Y., Han, X. 2008. The effects of methyl tert-butylether (MTBE) on the male rat reproductive system. Food and Chemical Toxicology, 46, 2402–2408.
18- Mehlman, MA., Dangerous and cancer-causing properties of products and chemicals in the oil refining and petrochemical industry: part xv. 1995. Health hazards and health risks form oxygenated automobile fuels (MTBE): lessons not headed. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 4(2), 219-236.
19- Miller, MJ., Ferdinandi, ES., Klan, M., Andrews, LS., Douglas, JF., Kneiss, JJ. 1997. Pharmacokinetics and disposition of methyl t-butyl ether in Fischer-344 rats. Journal Applied Toxicology, 17 (S1), S3–S12.
20- Moser, GJ., Wong, BA., Wolf ,DC., Moss, OR., Goldsworthy, TL. 1996. Comparative shortterm effects of methyl tertiary-butyl ether and unleaded gasoline vapor in femaleB6C3F1 mice. Fundamental Applied Toxicology, 31(2), 173-183.
21- Nihlen, A., Lof, A., Johanson, G. 1998. Experimental exposure to methyl tertiary-butyl ether I. Toxicokinetics in humans. Toxicology Applied Pharmacology, 148(2), 274-280.
22- Okeke, BC. 2003.Biodegradation of methyl tertiary butyl ether (MTBE) by a bacterial enrichment consortia and its monoculture isolates. Microbiological Research, 158, 99-106.
23- Prah, J., Ashley, D., Blount, B., Case, M., Leavens, T., Pleil, J., et al. 2004. Dermal, oral, and inhalation pharmacokinetics of methyl tertiary butyl ether (MTBE) in human volunteers. Toxicology Sciences, 77,195-205.
24- Robinson, M., Bruner, RH., Olson, GR. 1990. Fourteen- and ninety-day oral toxicity studies of methyl tertiary-butyl ether in Sprague-Dawley rats. Journal of the American College of Toxicology, 9, 525-540.
25- Savolainen, H., Pfäffli, P., Elovaara, E. 1985.  Biochemical effects of methyl tertiary-butyl ether in extended vapour exposure of rats. Archive of Toxicology, 57, 285–288.
26- Sorensen, M., Skov, H., Autrup, H., Hertel, O. 2003. Urban benzene exposure and oxidative DNA damage: influence of genetic polymorphisms in metabolism genes. The Science of the Total Environment, 309, 69–80.
27- Williams, TM., Cattley, RC., Borghoff, SJ. 2000.  Alterations in endocrine responsesin male Sprague-Dawley rats following oral administration of methyl tert-butylether. Toxicology Sciences, 54, 168–176.
مجله پژوهشهای جانوری (مجله زیست شناسی ایران)(علمی)
دوره 28، شماره 3 - شماره پیاپی 3
آذر 1394
صفحه 323-331
  • تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 30 دی 1393
  • تاریخ پذیرش: 30 دی 1393