نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه محقق اردبیلی-دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
2 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
3 کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم دامی، بخش زنبور عسل
چکیده
برای بررسی اثر تغذیهای تیامین (ویتامین1B) بر توسعه غدد هیپوفارنژیال، تولید و میزان تیامین ژله رویال کلنی زنبورعسل ایرانی (Apis mellifera M.) آزمایشی در شرایط طبیعی در مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور انجام شد. در این آزمایش 20 کلنی زنبور عسل ایرانی در پنج گروه تغذیهای با چهار تکرار مورد استفاده قرار گرفت. کلنیهای گروه کنترل با شربت شکر 1:1 و کلنیهای آزمایشی به روش مشابه ولی با این تفاوت تغذیه شدند که شربت شکر با سطوح مختلف تیامین (100، 200، 300 و 400 پیپیام) مکملسازی شده بود. عملیات صحرایی به مدت60 روز (30 روز تغذیه با شربت و 30 روز بعد از تغذیه) انجام گرفت. برای بررسی رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال، طول و عرض ده آسینی برای هر زنبور کارگر در 3، 6، 9، 12 و 15 روزگی با استفاده از استریومیکروسکوپ اندازهگیری شد. همچنین برای تعیین تیامین ژله رویال یک فرایند استخراج بهوسیله دستگاه کروماتوگرافی (HPLC) انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که سطح آسینی غدد هیپوفارنژیال زنبورهای کارگر در کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین دارای اختلاف معنیداری میباشد. زنبورهای تغذیه شده با سطوح بالای تیامین سطح آسینی بیشتری داشتند (05/0P<). تجزیه محتوای تیامین نمونههای ژله رویال با استفاده از دستگاه HPLC نشان داد که مقدار تیامین در ژله رویال کلنیهای تغذیه شده با 400 پیپیام تیامین بیشتر از (7/2 میلیگرم در صد گرم) کلنیهای دیگر بود (05/0P<). به طور کلی میتوان گفت که استفاده از سطوح مختلف تیامین باعث بهبود عملکرد کلنیهای زنبورعسل میشود.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Royal jelly production, amount of royal jelly thiamine and hypopharyngeal glands development in Iranian honey bee (Apis mellifera Meda) colonies fed with different levels of thiamine
نویسندگان [English]
1 University of mohaghegh ardabili
2 Gorgan University of Agricultural Sciences & Natural Resources
3 animal sciences research institute
چکیده [English]
The experiment was carried out under natural condition to assess potential impacts of thiamine nutrition on development of hypopharyngeal glands (HPGs), amount of royal jelly thiamine and jelly production in honey bee colonies (Apis mellifera M.). This trial was carried out at Honey Bee Department of Animal Science Research Institute of Iran. Twenty honey bee colonies, divided into 5 experimental groups, were used in the study. Control groups were fed sugar syrup (1:1). The experimental colonies were fed in the same manner but with syrup supplemented with different levels of thiamine (100, 200, 300 and 400 ppm). The experiment was conducted for 60 days. To investigate the development of HPGs, length and width of ten acini for each worker bee at 3, 6, 9, 12 and 15 days were measured using a stereo-microscope. A single extraction process was employed and thiamine was determined by HPLC. The result showed that the acinal area of HPGs was different under feeding with difference diets. Colonies fed with high level thiamine had a larger acini surface (P<0.05). Thiamine content of royal jelly samples were analyzed by HPLC showed that the amount of royal Jelly thiamine in colonies fed 400 ppm B1 (2.7 mg/100 g) was more than any other colony (P<0.05). Thiamine content of royal jelly in the control group (0.67 mg/100 g) had the lowest amount (P<0.05). In general it can be said that the use of different levels of thiamine in spring season leads to improved performance in Iranian honeybee colonies.
کلیدواژهها [English]
تولید ژله رویال، مقدار تیامین ژله رویال و توسعه غدد هیپوفارنژیال در کلنیهای زنبور عسل ایرانی(Apis mellifera Meda)تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین
حسین محبالدینی1*، عاطفه مقصودلو2، بهروز دستار3 و غلامحسین طهماسبی4
1 ایران، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی، گروه علوم دامی
2 ایران، گرگان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده علوم و مهندسی صنایع غذایی
3 ایران، گرگان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده علوم دامی
4 ایران، کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم دامی، بخش زنبور عسل
تاریخ دریافت: 27/7/96 تاریخ پذیرش: 21/3/97
چکیده
برای بررسی اثر تغذیهای تیامین (ویتامین1B) بر توسعه غدد هیپوفارنژیال، تولید و میزان تیامین ژله رویال کلنی زنبورعسل ایرانی (Apis mellifera M.) آزمایشی در شرایط طبیعی در مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور انجام شد. در این آزمایش 20 کلنی زنبور عسل ایرانی در پنج گروه تغذیهای با چهار تکرار مورد استفاده قرار گرفت. کلنیهای گروه کنترل با شربت شکر 1:1 و کلنیهای آزمایشی به روش مشابه ولی با این تفاوت تغذیه شدند که شربت شکر با سطوح مختلف تیامین (100، 200، 300 و 400 قسمت در میلیون) مکملسازی شده بود. عملیات صحرایی به مدت60 روز (30 روز تغذیه با شربت و 30 روز بعد از تغذیه) در فصل بهار انجام گرفت. برای بررسی رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال، طول و عرض ده آسینی برای هر زنبور کارگر در 3، 6، 9، 12 و 15 روزگی با استفاده از استریومیکروسکوپ، میکروسکوپ نوری و میکرومتر اندازهگیری شد. همچنین برای تعیین تیامین ژله رویال یک فرایند استخراج بهوسیله دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا با استفاده از ستون 18C و پرتو UV به کار گرفته شده بود. نتایج آزمایش نشان داد که سطح آسینی غدد هیپوفارنژیال زنبورهای کارگر در کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین دارای اختلاف معنیداری میباشد. زنبورهای تغذیه شده با سطوح بالای تیامین سطح آسینی بیشتری داشتند (05/0P<). تجزیه محتوای تیامین نمونههای ژله رویال با استفاده از کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا نشان داد که مقدار تیامین در ژله رویال کلنیهای تغذیه شده با 400 قسمت در میلیون تیامین بیشتر از (7/2 میلیگرم در صد گرم) کلنیهای دیگر بود (05/0P<). به طور کلی تغذیه سطوح مختلف تیامین نشان داد که غدد هیپوفارنژیال در 6 و 9 روزگی رشد بیشتری داشتند. همچنین با افزایش مصرف تیامین در کلنی، مقدار تیامین در ژله رویال نیز افزایش یافت. در این آزمایش تغذیه 400 قسمت در میلیون تیامین باعث بهبود سطح رشد غدد هیپوفارنژیال و افزایش مقدار تیامین ژله رویال شد.
واژههای کلیدی: تیامین، زنبورعسل، غدد هیپوفارنژیال، ژله وریال
* نویسنده مسئول، تلفن: 09144559954 ، پست الکترونیکی: Mohebodini@yahoo.com
مقدمه
یکی از مشکلات عمده بیشتر زنبورداران عدم اطلاع کافی از تغذیه و نیازهای غذایی زنبورعسل میباشد. زنبورداران در زمان کمبود یا عدم وجود گرده که تأمینکننده نیازهای پروتئینی، لیپیدی، ویتامینی و مواد معدنی زنبورعسل است، بیشتر به جای تغذیه تحریکی کلنیها با جانشینهای گرده از شربت استفاده میکنند. زنبور عسل شبیه هر موجود زنده دیگر نیازمند مواد مغذی ضروری برای زنده ماندن و تولید مثل است. این حشره نیازمند پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین، مواد معدنی و آب میباشد (17). شاخصهای کلیدی برای سلامت و رشد زنبور عسل وجود ویتامینهای 1B، 2B، 6B، Aو اسید فولیک در گرده میباشد. در فصولی از سال امکان دسترسی به گرده و شهد وجود ندارد و به تدریج زنبورهای کارگر از منابع ذخیره شده در کندو استفاده میکنند. غلظت مواد مغذی گرده به ویژه ویتامینها با مدت زمان ذخیره گرده رابطه معکوس دارد (3). مشاهدات نشان داده است که افزایش زمان ذخیره گرده در کندو باعث اتلاف ویتامینی در گرده میشود (17). نیازهای ویتامینی زنبور عسل به خوبی شناخته نشده است ولی با وجود این، اثرات مثبت آن در پرورش نوزاد (Brood rearing) و رشد و توسعه غدد هیپوفارنژیال (Development of hypopharyngeal glands) به اثبات رسیده است (6، 7، 9). غدد هیپوفارنژیال یک جفت میباشد که جایگاه آنها در داخل سر پشت چشمهای مرکب زنبور عسل میباشد. غدد هیپوفارنژیال بزرگترین غدد در حفرۀ سر، پشت چشمهای مرکب زنبور عسل میباشند که بیشتر از 1000 لوبول تشکیل شده است و تقریباً فضای جلوی مغز را پر میکند. در زنبورهای جوان غدد هیپوفارنژیال بیشترین رشد را دارا میباشند و مسئول سنتز غذای غنی از پروتئین بهنام "ژله رویال" میباشد. ژله رویال ماده غذایی ملکه و لاروهای زنبور عسل میباشد. فقط ملکه است که در کل دوران زندگی از ژله رویال تغذیه میکند. فعالیت غدد هیپوفارنژیال بهوسیله مراحل مختلف نوزادی تحت تأثیر قرار میگیرد. با توجه به مقدار ویتامینهای موجود در گردههای جمعآوری شده توسط زنبور عسل مشخص شده است که گرده از لحاظ یکسری ویتامینها از جمله تیامین فقیر میباشد. فقر ویتامینی همراه با اتلاف ویتامینی صورت گرفته به وسیله ذخیره گرده در کندو منجر به کاهش شدید این گروه از ویتامینها در گرده میشود که برای جبران این کاهش، مکملسازی ویتامینها ضروری به نظر میرسد. در کل کمبود ویتامینها در فیزیولوژی غدد ترشحی از جمله غدد هیپوفارنژیال اثر گذاشته و ترشحات آنها را از نظر کیفی و کمی تحت تأثیر قرار میدهد. کاهش ترشح ژله رویال باعث ضعیف شدن ملکه، کاهش میزان تخمگذاری ملکه و پرورش نوزاد و در نهایت به کم جمعیت شدن کلنیها میانجامد. بدیهی است که یکی از مهمترین عواملی که در ایجاد تلفات زمستانی و بهاره کلنیها مؤثر است کمبود جمعیت در ایام یاد شده میباشد. بعضی از تولیدات زنبور عسل بهویژه ژله رویال غنی از ویتامینها هستند. به خاطر اهمیت ویتامینها در تغذیه زنبور عسل و عدم شناخت کافی درمورد محتوای ویتامینی ژله رویال ضروری است که دادههای واقعی بهواسطه روشهای مناسب بهدست آورده شود (9). این پژوهش برای بررسی اثر سطوح مختلف تیامین روی توسعه غدد هیپوفارنژیال، میزان تولید ژله رویال و مقدار تیامین موجود در ژله رویال زنبور عسل در نظر گرفته شده است.
مواد و روشها
به منظور بررسی اثر تغذیهای تیامین بر رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال، تولید ژله رویال و میزان تیامین ژله رویال در کلنیهای زنبورعسل ایرانی، آزمایشی در مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، بخش تحقیقات زنبور عسل در کرج انجام شد. عملیات صحرایی به مدت 60 روز (30 روز تغذیه و 30 روز بعد از مصرف) در فصل بهار (اردیبهشت و خرداد ماه) به طول انجامید. در این آزمایش 20 کندو حاوی کلنیهای زنبور عسل که از نظر جمعیت، میزان نوزاد و ذخیره غذایی در شرایط یکسانی قرار داشتند، در نقاط مختلف زنبورستان بهصورت تصادفی پخش و تیمارهای آزمایشی نیز بهصورت تصادفی به آنها تخصیص یافت. در این آزمایش برای اجتناب از اثر تفاوتهای ژنتیکی بین کلنیها از ملکههای همسن خواهری استفاده شد. برای این کار کلنیهای مزبور در اوایل بهار تهیه و ملکههای مذکور در آنها مستقر شدند. در این آزمایش تغذیه کلنیها با تیامین هیدروکلراید (Sigma® thiamin hydrochloride T-4625, ≥99.9%) به صورت یک روز در میان انجام شد. دادههای حاصل از آزمایش بهصورت طرح کاملاً تصادفی تجزیه واریانس شد. مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون دانکن و در سطح معنیداری 5 درصد صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. تیمارهای آزمایشی در جدول 1 آورده شده است.
جدول 1- سطوح مختلف تیامین مورد استفاده در تغذیه کلنیهای زنبورعسل
تیمار |
|
سطح مصرف ویتامین 1B |
تیمار1 (شاهد) |
|
یک لیتر شربت بدون تیامین |
تیمار2 ( 100 قسمت در میلیون تیامین) |
|
100 میلیگرم تیامین در یک لیتر شربت |
تیمار3 (200 قسمت در میلیون تیامین) |
|
200 میلیگرم تیامین در یک لیتر شربت |
تیمار4 (300 قسمت در میلیون تیامین) |
|
300 میلیگرم تیامین در یک لیتر شربت |
تیمار5 (400 قسمت در میلیون تیامین) |
|
400 میلیگرم تیامین در یک لیتر شربت |
اندازهگیری رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال: برای اندازهگیری رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال به تعداد 100 زنبور عسل کارگر به هنگام خروج از سلول (زنبور عسل یک روزه) با استفاده از ماژیک مخصوص، نشانهگذاری شدند. به تعداد 10 عدد زنبور عسل کارگر نشاندار شده از هر کلنی (تکرار) در سن 3، 6، 9، 12 و15 روزگی انتخاب شدند. منظور از سن 3 روزگی عبارت از سه روز بعد از نشانهگذاری زنبور عسل است ، سر زنبورهای عسل انتخاب شده جدا و به دقت وزن شدند. در زیر استریومیکروسکوپ غدد هیپوفارنژیال از داخل سرها خارج و آسینی غدههای غوطهور در محلول کلرید سدیم 9/0 درصد (ایزوتونیک نسبت به همولنف) زیر میکروسکوپ نوری با یک میکرومتر اندازهگیری شد (طبق تحقیقات صورت گرفته در موسسه تحقیقاتی پرورش زنبور عسل در کشور آلمان زیر نظر پروفسور کاسپر بنیفلد). طول و عرض 10 آسینی از قسمتهای مختلف غده اندازهگیری و مساحت آنها که بهوسیله معادله زیر بهدست میآید به عنوان شاخصی از رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال در نظر گرفته شد (1).
15Acinal surface=aأ—b2أ—د€">
که 14/3 15د€"> : حداکثر عرض b: حداکثر طول : 15a">
میباشد.
برداشت ژله رویال: نحوه جمعآوری ژله رویال به این صورت بود که ابتدا از هر کلنی اولیه یک جمعیت متوسطی از زنبوران پرستار برداشته شد تا یک کلنی ثانویه فاقد ملکه را ایجاد کنیم. پس از پیوند زدن، کلنیها وادار به شاخون زدن شدند. شاخونهای هر کلنی سه روز بعد از تشکیل از کندو برداشته شد و ژلهی آنها در ظروف مخصوص جهت بررسیهای بعدی ذخیره شدند.
اندازهگیری مقدار تیامین ژله رویال: در این آزمایش مقدارتیامیننمونههای ژله رویال هر کلنی با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (High-performance liquid chromatography) در آزمایشگاه صنایع غذایی دانشگاه تهران اندازهگیری شد. در این آزمایش تیامین هیدروکلراید با خلوص 9/99 درصد به عنوان استاندارد خارجی مورد استفاده قرار گرفت. تقریباً نیم گرم ژله رویال به لوله اپندورف ریخته سپس 60 سیسی اسید کلریدریک 1/0 مولار به آن اضافه و نیم ساعت در دمای 100 درجه سانتیگراد حرارت میدهیم. بعد از نیم ساعت محلول را سرد کرده و با محلول استات سدیم 5/2 مولار pH آن را به 6/4 میرسانیم سپس محلول را به حجم 100 میلیلیتر رسانده، و از طریق یک غشای 45/0 میکرومتر فیلتر و به دستگاه کروماتوگرافی تزریق شد. تیامین بوسیله دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا با استفاده از ستون C18 فاز معکوس (6/4میلیمتر × 250میلیمتر) و اشعه UV در طول موج 254 نانومتر اندازهگیری شد. برای فاز متحرک مخلوطی از دی هگزانسولفونیکاسید، آمونیومهیدروکساید، استونیتریل و آب به ترتیب با نسبتهای (84/90 : 02/9 : 05/0 : 09/0) استفاده شد. همه حلالهای مورد استفاده در فاز متحرک از HPLC،®Merck بودند.
نتایج
رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال: مقایسه میانگین دادههای مربوط به رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال زنبورهای عسل در فصل بهار در جدول های 2 و 3 آورده شده است. در این فصل رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال در تمام سنین اختلافات معنیداری بین تیمارهای آزمایشی داشت. به طوری که در سن 3 روزگی زنبورهای عسل رشد غدد در بین تیمارهای شربت + 300 قسمت در میلیون تیامین و شاهد اختلاف معنیداری وجود داشت. بین سایر تیمارها اختلاف آماری معنیداری مشاهده نگردید. در 6 روزگی از سن زنبورهای عسل تیمار شاهد کمترین رشد و نمو غدد را در مقایسه با سایر تیمارها داشت. در 9 روزگی کلنیهای تغذیه شده با سطح 400 قسمت در میلیون تیامین (1478/0 میلیمترمربع) سطح رشد غدد بالایی در مقایسه با سایر کلنیها داشتند که اختلافات بین این تیمارها نیز از لحاظ آماری معنیدار بود. در 12 روزگی تیمارهای با سطح تغذیه 300 و 400 قسمت در میلیون تیامین اختلاف آماری معنیداری با سایر تیمارها داشتند. در روز آخر بررسی غدد یعنی 15 روزگی، رشد غدد برای تیمار شربت +400 قسمت در میلیون تیامین در مقایسه با سایر تیمارها در بیشترین سطح خود حفظ شده بود که این اختلاف نیز از لحاظ آماری معنیدار بود. اختلافات آماری بین زمانهای مختلف برای هر کدام از تیمارها به صورت جداگانه در جدول 3 آورده شده است. برای تیمار شاهد اختلاف معنیداری در رشد غدد هیپوفارنژیال بین زمانهای مختلف مشاهده نشد. برای تیمار شربت + 100 قسمت در میلیون تیامین رشد و نمو غدد تا 6 روزگی افزایش یافته سپس کاهش پیدا کرده است. به طوری که اختلاف بین زمان 6 روزگی و 15 روزگی معنیدار بود. افزایش رشد غدد برای تیمار شربت + 200 قسمت در میلیون تیامین تا 9 روزگی ادامه داشته و سپس تا 15روزگی کاهش یافته بود. اختلافات بین زمانهای 9 و 15 روزگی معنیدار بوده و بین سایر زمانها اختلاف معنیداری مشاهده نشد. کلنیهای تغذیه شده با شربت + 300 قسمت در میلیون تیامین در زمانهای 6، 9 و 12 روزگی بیشترین سطح رشد غدد را داشتند. کمترین سطح رشد غدد مربوط به زمان 15 روزگی بود که با زمانهای 6، 9 و 12 روزگی اختلاف معنیداری داشت. برای تیمار شربت + 400 قسمت در میلیون تیامین رشد غدد در زمان 9 روزگی بیشترین مقدار خود را داشت که با زمانهای 3، 6، 12 و 15 روزگی اختلاف معنیداری داشت. کمترین مقدار رشد غدد برای این تیمار در زمان 3 و 6 روزگی بود. بعد از 9 روزگی سطح رشد غدد سیر نزولی داشته است.
جدول 2- سطح آسینی غدد هیپوفارنژیال (2mm) در زنبورهای کارگر (مقایسات میانگین در بین تیمارها برای هر زمان) 1
تیمارهای آزمایشی |
3 روزگی |
6روزگی |
9 روزگی |
12 روزگی |
15 روزگی |
|
شربت شکر (1:1) |
b0745/0 |
b0732/0 |
b0834/0 |
b0726/0 |
bc0699/0 |
|
شربت+تیامین100قسمت در میلیون |
ab0932/0 |
a1033/0 |
b1002/0 |
b0880/0 |
bc0827/0 |
|
شربت+تیامین200 قسمت در میلیون |
ab0807/0 |
a0925/0 |
b1102/0 |
b0850/0 |
c0669/0 |
|
شربت+تیامین300 قسمت در میلیون |
a0987/0 |
a1079/0 |
b1099/0 |
a1082/0 |
b0863/0 |
|
شربت+تیامین400 قسمت در میلیون |
ab0883/0 |
ab0906/0 |
a1478/0 |
a1197/0 |
a1056/0 |
|
خطای استاندارد کل2 |
0030/0 |
0059/0 |
0061/0 |
0045/0 |
0038/0 |
جدول 3- سطح آسینی غدد هیپوفارنژیال (2mm) در زنبورهای کارگر (مقایسات میانگین در طول زمان برای هر تیمار) 1
تیمارهای آزمایشی |
3 روزگی |
6روزگی |
9 روزگی |
12 روزگی |
15 روزگی |
شربت شکر (1:1) |
0745/0 |
0732/0 |
0834/0 |
0726/0 |
0699/0 |
شربت+تیامین100قسمت در میلیون |
ab0932/0 |
a1033/0 |
ab1002/0 |
ab0880/0 |
b0827/0 |
شربت+تیامین200 قسمت در میلیون |
ab0807/0 |
ab0925/0 |
a1102/0 |
ab0850/0 |
b0669/0 |
شربت+تیامین300 قسمت در میلیون |
ab0987/0 |
a1079/0 |
a1099/0 |
a1082/0 |
b0863/0 |
شربت+تیامین400 قسمت در میلیون |
c0883/0 |
c0906/0 |
a1478/0 |
b1197/0 |
bc1056/0 |
خطای استاندارد کل2 |
0030/0 |
0059/0 |
0061/0 |
0045/0 |
0038/0 |
1 - a، b، c میانگینهای هر ردیف با حروف متفاوت در سطح آماری 5 درصد دارای اختلاف آماری معنیدار هستند. 2- SEM
تولید ژله رویال: مقایسات میانگین دادههای مربوط به میزان تولید ژله رویال نیز در کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین در جدول (4) آورده شده است. همانطور که در جدول مشاهده میشود کلنیهای تغذیه شده با سطح تیامین 100 قسمت در میلیون بیشترین مقدار تولید ژله رویال را داشته است و با تیمارهای 200 و400 قسمت در میلیون تیامین اختلاف معنیداری دارد (05/0P<).
جدول 4- اثر تغذیه تیامین بر میزان تولید ژله رویال در کلنیهای آزمایشی1
تیمارهای آزمایشی |
تولید ژله رویال (گرم) |
شربت شکر (1:1) |
a05/2 |
شربت+تیامین100 قسمت در میلیون |
a46/2 |
شربت+تیامین200 قسمت در میلیون |
b02/1 |
شربت+تیامین300 قسمت در میلیون |
a33/2 |
شربت+تیامین400 قسمت در میلیون |
b00/1 |
خطای استاندارد کل2 |
22/0 |
1 - میانگینهای هر ستون با حروف متفاوت در سطح آماری 5 درصد دارای اختلاف آماری معنیدار هستند. 2 - SEM
میزان تیامین ژله رویال: در این آزمایش براساس نمونه استاندارد، در پنج سطح غلظت تیامین (X) پنج پاسخ (Y) توسط دستگاه HPLC به دست آوردیم و با رسم نمودار مربوط به این نقاط معادله لگاریتمی آن به دست آمد (نمودار 1). با توجه به معادله به دست آمده مقدار عددی تیامین موجود در نمونههای ژله رویال (X) با توجه به پاسخی که از هر نمونه ژله رویال توسط دستگاه HPLC به دست آمده بود، محاسبه و ثبت شد.
نمودار 1- منحنی استاندارد مربوط به تغییرات سطح زیر پیک با غلظت تیامین
مقایسات میانگین دادههای مربوط به مقدار تیامین موجود در ژله رویال در جدول (5) آورده شده است. نتایج نشان داد که محتوای تیامین در نمونههای ژله رویال جمعآوری شده از کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین، متفاوت میباشد. به طوری که مقدار تیامین موجود در ژله رویال کلنیهای تغذیه شده با 400 قسمت در میلیون تیامین بیشترین مقدار (5/1 میلیگرم در صد گرم) را به خود اختصاص داده بود. مقدار تیامین ژله رویال در کلنیهای تغذیه شده با سطح 400 قسمت در میلیون تیامین بهطور معنیداری بیشتر از کلنیهای تغذیه شده با سطوح تیامین 100، 200 قسمت در میلیون و کلنیهای شاهد بود. اختلاف آماری معنیداری در مقدار تیامین ژله رویال در بین کلنیهای تغذیه شده با سطوح 300 و 400 قسمت در میلیون تیامین مشاهده نشد. کمترین مقدار تیامین در ژله رویال مربوط به گروه شاهد با 67/0 میلیگرم در صد گرم میباشد که از لحاظ آماری اختلاف معنیداری با کلنیهای تغذیه شده با سطوح 100 و 200 قسمت در میلیون تیامین ندارد.
جدول 5- تیامین موجود در ژله رویال جمعآوری شده از کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین 1
تیمارهای آزمایشی |
مقدار تیامین در ژله رویال (میلیگرم در 100 گرم) |
شربت شکر (1:1) |
b675/0 |
شربت+تیامین100قسمت در میلیون |
b866/0 |
شربت+تیامین200 قسمت در میلیون |
b800/0 |
شربت+تیامین300 قسمت در میلیون |
ab000/1 |
شربت+تیامین400 قسمت در میلیون |
a500/1 |
خطای استاندارد کل2 |
097/0 |
1 - میانگینهای هر ستون با حروف متفاوت در سطح آماری 5 درصد دارای اختلاف آماری معنیدار هستند. 2 - SEM
بحث
در این تحقیق اوج رشد آسینی در سن 6 و 9 روزگی اتفاق افتاد که با نتایج (11، 8، 4،5) مطابقت دارد. آنها نشان دادند که رشد سطح آسینی زنبورهای کارگر تا سن 6 و 9 روزگی افزایش یافته و سپس رو به کاهش میگذارد. این محققان گزارش کردند که سطح آسینی در 6 روزگی دو برابر سطح آسینی زنبورهای تازه متولد شده است. با این وجود نتایج آزمایش در ارتباط با رشد و نمو غدد با نتایج (1) مغایرت دارد. آنها گزارش کردند که سطح آسینی با افزایش سن افزایش یافته و در سن 12 و 15 روزگی به اوج رشد خود میرسد. در این آزمایش کمترین رشد سطح آسینی مربوط به کلنیهای شاهد یعنی تغذیه شده با شربت شکر بود که با نتایج (1) مطابقت دارد. اندازه غدد هیپوفارنژیال میتواند برای تخمین آسان فعالیت غدد و وضعیت فیزیولوژیکی زنبور عسل استفاده شود. رشد و نمو و فعالیت غدد هیپوفارنژیال میتواند بوسیله شرایط کلنی و همچنین تغییرات فصلی تحت تأثیر قرار بگیرد (12). نتایج تحقیقات نشان داده است که سن زنبورها میتواند رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال را در طی 12 روز اول پس از تولد تحت تأثیر قرار دهد (2). محققان گزارش کردند که حضور نوزاد لاروی، فعالیت غذادهی به نوزادان (10) و حضور زنبورهای بالغ (18) در کندو همراه با مصرف پروتئین باعث تحریک رشد و نمو غدد هیپوفارنژیال زنبورهای کارگر میشود. اندازه غدد هیپوفارنژیال که ارگانهای اصلی برای ترشح ژله رویال هستند تحت تأثیر سن (4، 10) و پروتئین خوراک (8، 15) میباشد و با مقدار ترشح ژله رویال (8) و وزن سر (4) همبستگی مثبت دارد. وقتی زنبورهای کارگر پرستار تبدیل به زنبورهای کارگر صحرارو (زنبورهای مزرعه) میشوند حجم غدد هیپوفارنژیال به طور قابل ملاحظهای کاهش یافته و شروع به ترشح آنزیمهایی مانند اینورتاز میکند (11) این کاهش معمولاً در سن 9 و 12 روزگی اتفاق میافتد. اوج رشد آسینی در سن 6 روزگی زنبورها در طی فصل تابستان اتفاق میافتد زمانی که زنبورهای کارگر مشغول تغذیه لاروها با ژله رویال هستند که در این آزمایش نیز مشاهده شد اما بعد از 15 روزگی رشد آسینی شروع به کاهش میکند اما بعد از 15 روزگی رشد آسینی شروع به کاهش میکند. وقتی که حجم آسینی و تعداد وزیکولهای ترشحی کاهش یافت، هیچ وزیکولی بعد از 3 هفتگی دیده نمیشود (8).
نتایج آزمایش نشان داد که مقدار تیامین موجود در نمونههای ژله رویال جمعآوری شده از کلنیهای آزمایشی متفاوت است که شاید به دلیل افزودن سطوح مختلف تیامین در شربت شکر است. محتوای تیامین در نمونههای ژله رویال گروه شاهد کم بود. وقتی نتایج و گزارشات محققان دیگر (16، 13) را در ارتباط با اندازهگیری مقدار تیامین ژله رویال با کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا مورد بررسی قرار میدهیم، مشاهده میکنیم که مقدار تیامین موجود در نمونههای مختلف ژله رویال در دامنه بین 67/0-14/0 میلیگرم در صد گرم متغیر میباشد. نتایج بدست آمده در این آزمایش برای گروه شاهد با نتایج (16) و (13) مطابقت دارد. آنها گزارش کردند که مقدار تیامین موجود در نمونههای ژله رویال جمعآوری شده از نقاط مختلف در دامنه14/0 و 67/0 میباشد که در این آزمایش مقدار تیامین ژله رویال در گروه شاهد 675/0 میلیگرم در صد گرم بود. ولی نکته جالب توجه در این آزمایش این بود که مقادیر تیامین موجود در نمونههای ژله رویال جمعآوری شده از کلنیهای تغذیه شده با سطوح مختلف تیامین بیشتر از دادههای گزارش شده میباشد. در واقع این اختلافات در ارتباط با تغذیه سطوح مختلف تیامین در کلنیهای آزمایشی است. نتایج تحقیقات ما نشان داد که با افزایش سطح تیامین در جیره غذایی کلنیهای آزمایشی مقدار آن در ژله رویال نیز افزایش مییابد. پس میتوان نتیجه گرفت که با افزودن تیامین در جیره غذایی زنبورهای عسل ایرانی میتوان مقدار آن را در ژله رویال نیز افزایش داد. این اختلافات در مقدار تیامین ژله رویال ممکن است چند دلیل داشته باشد که یکی از آنها میتواند مربوط به نیاز کلنی به تیامین باشد. در این حالت اگر نیاز کلنی به تیامین بیشتر باشد زنبورهای کارگر با تغذیه تیامین بیشتر آن را از طریق ژله رویال مورد تغذیه لاروها، ملکه و نرها قرار میدهند. دلیل دیگری که میتواند باعث اختلافات موجود در مقادیر تیامین ژله رویال شود ذخیره یا دفع تیامین اضافی از طریق ژله رویال باشد، یعنی با افزایش سطح تیامین جیره غذایی، زنبور عسل تیامین بیشتری را دریافت کرده و مقدار مازاد بر نیاز خود را بهوسیله افزودن آن به ژله رویال از بدن خود خارج میکند. البته آنالیزهای بیشتری برای تعیین اختلاف محتوای ویتامینی در ژله رویال جمعآوری شده از زنبورها و مناطق مختلف مورد نیاز است (13). با گذشت زمان محتوای ویتامینی در محصول ژله رویال میتواند دستخوش تغییر قرار بگیرد. یعنی نمونههای ژله رویال تازه محتوای ویتامینی بیشتری در مقایسه با نمونههای نگهداری شده به مدت طولانی خواهند داشت.