مقاله پژوهشی
رحمت زرکامی؛ شهره کیا
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، صفحه 1-14
چکیده
دوکفه ای قو(Anodonta cygnea) یک گونه بزرگ آب شیرین است که به نام دوکفه ای رود خانه ای هم شناخته شده است. برای بررسی مطلوبیت زیستگاهی A. cygnea ، شش ایستگاه از قسمت های مختلف تالاب انزلی انتخاب شد. در هر ایستگاه مجموعه ای از متغیرها در ارتباط با خصوصیات کیفی آب و ریخت شناسی محیط بطور همزمان با 36 نمونه حضور و 36 نمونه عدم حضور افراد گونه به صورت ماهانه ...
بیشتر
دوکفه ای قو(Anodonta cygnea) یک گونه بزرگ آب شیرین است که به نام دوکفه ای رود خانه ای هم شناخته شده است. برای بررسی مطلوبیت زیستگاهی A. cygnea ، شش ایستگاه از قسمت های مختلف تالاب انزلی انتخاب شد. در هر ایستگاه مجموعه ای از متغیرها در ارتباط با خصوصیات کیفی آب و ریخت شناسی محیط بطور همزمان با 36 نمونه حضور و 36 نمونه عدم حضور افراد گونه به صورت ماهانه در طول یک سال (1397-1396) اندازه گیری شد. بر اساس نتایج آزمون من-ویتنی اختلاف معنی داری در خصوص حضور و عدم حضور دوکفه ای مورد نظر با بیشتر متغیر ها وجود داشت (05/0 p < برای فسفات و مواد جامد معلق و برای بقیه عامل ها 01/0 p <). تنها استثنا در این خصوص در مورد متغیر های درجه حرارت آب و هوا مشاهده شد بطوریکه بر اساس نتایج آزمون، هیچ ارتباط معنی داری در مورد حضور و عدم حضور افراد با این دو متغیر مشاهده نشده است. بر اساس نتایج مدل خطی تعمیم یافته، افزایش عواملی مثل عمق آب، سرعت جریان آب، کدورت آب، هدایت الکتریکی، ارتو فسفات و نیترات ممکن است باعث کاهش احتمال حضور افراد گونه (01/0 p <) و بر عکس افزایش غلظت اکسیژن محلول و سختی کل ممکن است باعث افزایش احتمال حضور موجود در تالاب شود (01/0 p <). بر اساس نتایج مدل خطی تعمیم یافته هیچگونه ارتباط معنی دار آماری بین حضور و عدم حضور گونه با دمای آب بدست نیامده است.
مقاله پژوهشی
فیزیولوژی
سودا آقایی نوجه ده؛ حمیرا حاتمی نعمتی؛ محمد ملک احمدی؛ سید مهدی بانان خجسته؛ حاتم احمدی
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، صفحه 28-41
چکیده
بیماری مالتیپل اسکلروزیس و نیز توکسین هایی مانند اتیدیوم بروماید موجب تخریب میلین نورون ها می‌شود. ویژگی‌های آنتی-اکسیدانی باکوپا مونرو در مطالعات قبلی گزارش شده است. هدف از این مطالعه بررسی تداخل اثر باکوپا مونرو و اتیدیوم بروماید بر حافظه فضایی و پراکسیداسیون لیپیدی در تشکیلات هیپوکامپ است. این مطالعه بر روی8 گروه 7 تایی موش‌های ...
بیشتر
بیماری مالتیپل اسکلروزیس و نیز توکسین هایی مانند اتیدیوم بروماید موجب تخریب میلین نورون ها می‌شود. ویژگی‌های آنتی-اکسیدانی باکوپا مونرو در مطالعات قبلی گزارش شده است. هدف از این مطالعه بررسی تداخل اثر باکوپا مونرو و اتیدیوم بروماید بر حافظه فضایی و پراکسیداسیون لیپیدی در تشکیلات هیپوکامپ است. این مطالعه بر روی8 گروه 7 تایی موش‌های صحرایی نر صورت گرفته است. سه روز پس از تزریق اتیدیوم بروماید یا باکوپا مونرو و نیز ترکیب این داروها در ناحیه CA1 هیپوکامپ، آزمون ماز آبی موریس به منظور سنجش پارامترهای حافظه فضایی مورد استفاده قرار گرفت. سپس پارامتر پراکسیداسیون لیپیدی در این ناحیه سنجش گردید. تزریق 3 میکرولیتر اتیدیوم بروماید 01/0 به ناحیه CA1 موجب کاهش پارامترهای مرتبط با حافظه فضایی)01/0>P ( و افزایش پراکسیداسیون لیپیدی شد)01/0>P(. همچنین بکارگیری دوز بی اثر 5 میکروگرم باکوپا مونرو بر رت، اثر ناشی از تزریق سه روزه اتیدیوم بروماید بر حافظه فضایی را متوقف )01/0>P و001/0>P ( و پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش داد)01/0>P(. باکوپا مونرو با کاهش میزان پراکسیداسیون لیپیدی ناشی از تزریق موضعی اتیدیوم بروماید، میتواند در بهبودی حافظه فضایی مؤثر باشد.
مقاله پژوهشی
ژنتیک
فراهم احمدزاده؛ اصغر عبدلی؛ محمد جاوید کار؛ زرانگیس نهاوندی
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، صفحه 42-53
چکیده
کم‌تاران به طور کلی به عنوان یک گروه شناخته‌شده از بی‌مهرگان خاک با پراکنش جهانی، از دو نقطه نظر زیست‌محیطی و تاکسونومیکی مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این پژوهش تنوع‌گونه‌ای کرم‌های کم‌تار از هفت ایستگاه رودخانه‌‌ی جاجرود در فصول پاییز و زمستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها با استفاده از روش ضربه و با کمک الک با چشمی ریزصید ...
بیشتر
کم‌تاران به طور کلی به عنوان یک گروه شناخته‌شده از بی‌مهرگان خاک با پراکنش جهانی، از دو نقطه نظر زیست‌محیطی و تاکسونومیکی مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این پژوهش تنوع‌گونه‌ای کرم‌های کم‌تار از هفت ایستگاه رودخانه‌‌ی جاجرود در فصول پاییز و زمستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها با استفاده از روش ضربه و با کمک الک با چشمی ریزصید (500 میکرون) جمعآوری شدند. امروزه استفاده از روشهای نوین از جمله نشانگرهای ژنتیکی، شناخت دقیقتری از گونهها ارائه می‌دهند. به منظور ارزیابی تنوع و شناسایی گونهها، از روش مولکولی خط-شناسه گذاری DNA توسط ناحیه ژن میتوکندریایی سیتوکروم c اکسیداز زیرواحد یک (COI) و کلیدهای شناسایی مرفولوژیک استفاده شد. در طی مطالعه، پنج گونه از خانوادهی Lumbricidae و Naididae مربوط به سه جنس Eiseniella، Eisenia و Tubifex شناسایی شد. نمونههای شناساییشده عبارتند از Tubifex tubifex،Tubifex sp.، Eiseniella tetraedra، Eisenia fetida و Eisenia sp.. نتایج نشان داد گونه E. tetraedra فراوانترین گونه است که چهار دودمان مجزا را شامل می‌شود.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
انوشه کفاش؛ سهراب اشرفی؛ مسعود یوسفی
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، صفحه 67-78
چکیده
حفاظت تنوع زیستی تحت تاثیر تغیرات اقلیمی یک چالش عمده برای زیست شناسان حفاظت محسوب می‌شود. مطالعات صورت گرفته در جهان نشان می‌دهند تغیرات اقلیمی بر جغرافیای زیستی خفاش‌ها، دسترسی آن‌ها به منابع غذایی و نرخ مصرف انرژی آن‌ها اثرات منفی خواهد داشت اما نحوه اثرپذیری خفاش‌های ایران از تغیرات اقلیمی ناشناخته مانده است. خفاش لب کوتاه ...
بیشتر
حفاظت تنوع زیستی تحت تاثیر تغیرات اقلیمی یک چالش عمده برای زیست شناسان حفاظت محسوب می‌شود. مطالعات صورت گرفته در جهان نشان می‌دهند تغیرات اقلیمی بر جغرافیای زیستی خفاش‌ها، دسترسی آن‌ها به منابع غذایی و نرخ مصرف انرژی آن‌ها اثرات منفی خواهد داشت اما نحوه اثرپذیری خفاش‌های ایران از تغیرات اقلیمی ناشناخته مانده است. خفاش لب کوتاه یکی از خفاش-های حشره‌خوار است که در گستره وسیعی از ایران زیست می‌کند. با وجود توزیع گسترده در ایران بوم‌شناسی گونه ناشناخته است. در مطالعه حاضر با به‌کارگیری چهار روش مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه و سپس با استفاده از رویکرد ترکیبی، اثرات تغیرات اقلیمی بر گونه خفاش لب‌کوتاه بررسی شد، پناهگاه‌های اقلیمی گونه تحت تاثیر اقلیم در حال تغیر شناسایی و کارایی مناطق حفاظت شده در توزیع گونه بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد در حال حاضر 312562 کیلومتر مربع از مساحت ایران برای گونه مطلوب بوده که در سال 2070، در حدود 142389کیلومتر مربع از مناطق مطلوب از دست خواهند رفت. اما 64711 کیلومتر مربع زیستگاه مطلوب جدید برای گونه ایجاد خواهد شد. تنها6/7درصد از زیستگاه‌های مطلوب گونه تحت پوشش شبکه مناطق حفاظت شده قرار دارد. در آینده وسعت زیستگاه‌های مطلوب در مناطق حفاظت شده کاهش اندکی خواهد داشت به شکلی که در سال 2070 تحت سناریوی RCP2.6،2/7درصد و RCP8.5، 5/6 درصد از زیستگاه‌های مطلوب تحت پوشش شبکه مناطق حفاظت شده خواهند بود. مناطق مطلوبی که به عنوان مناطق پایدار از نظر شرایط اقلیمی تشخیص داده شدند، نقش مهمی در بقای گونه خواهند داشت و اولویت بالایی برای حفاظت دارند.
مقاله پژوهشی
مریم رضائی؛ علیرضا صبوری؛ ولی الله بنی عامری
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، صفحه 54-66
چکیده
کنه شکارگرAcari: Phytoseiidae) )Neoseiulus californicus (McGregor) یکی از شکارگرهای موثر در کنترل آفات مختلف محسوب می‌شود. در این پژوهش بر‌هم‌کنش زنجیره غذایی شکار (کنه تارتن عنکبوتی و تریپس غربی گل) و شکارگر (کنه شکارگر) و گیاه میزبان (هفت رقم توت‌فرنگی: گاویتا، آلیسو، سیکوا، چاندلر، کامروسا، ماراک و یالوا) مورد بررسی قرار گرفت. میزان شکارگری و دفعات حضور ...
بیشتر
کنه شکارگرAcari: Phytoseiidae) )Neoseiulus californicus (McGregor) یکی از شکارگرهای موثر در کنترل آفات مختلف محسوب می‌شود. در این پژوهش بر‌هم‌کنش زنجیره غذایی شکار (کنه تارتن عنکبوتی و تریپس غربی گل) و شکارگر (کنه شکارگر) و گیاه میزبان (هفت رقم توت‌فرنگی: گاویتا، آلیسو، سیکوا، چاندلر، کامروسا، ماراک و یالوا) مورد بررسی قرار گرفت. میزان شکارگری و دفعات حضور کنه شکارگر روی لکه‌های جفتی که با یک رابط مومی به هم متصل شده اند، مورد مقایسه قرار گرفت. در یکی از لکه‌ها تخم کنه تارتن و در دیگر پوره سن یکم تریپس غربی گل قرار داشت. در آزمون دیگری میزان شکارگری و دفعات حضور کنه شکارگر در لکه‌های میزبانی حاوی برگ رقم‌های مختلف توت‌فرنگی حاوی تخم کنه تارتن عنکبوتی مورد بررسی قرار گرفت. در آزمون‌های بررسی تمایل به ترک لکه‌های حاوی کنه تارتن و تریپس نشان داد که محل شروع حرکت کنه شکارگر روی دفعات حضور آن تاثیر دارد. با وجود دفعات حضور بیشتر در صورت حرکت از لکه‌های میزبانی حاوی تریپس، میزان شکارگری آن از پوره تریپس کمتر از تخم کنه تارتن عنکبوتی است. دفعات حضور کنه بر اساس حضور لکه متقابل و وجود مواد فرار ویژه دو رقم مختلف توت‌فرنگی متفاوت است. در آزمون تمایل به ترک لکه‌های رقم‌های مختلف توت‌فرنگی، میزان شکارگری کنه شکارگر در لکه‌های رقم‌های مختلف با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نشان دادند. گیاه میزبان و گونه شکار روی انتخاب لکه میزبانی توسط کنه شکارگر و میزان شکارگری آن تاثیر دارد.
مقاله پژوهشی
اکولوژی
فاطمه رنجبر اسلاملو؛ نرگس امرالهی بیوکی؛ عدنان شهدادی
دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، صفحه 15-27
چکیده
کشتی‌چسب‌ها با تولید و رهاسازی انبوه لارو معلق در ستون آبی از مولفه‌های مهم در شبکه‌های غذایی زیست‌بوم‌های دریایی به حساب می‌آیند. مانند سایر جانوران، ریختار گونه‌های بین‌جزرومدی کشتی‌چسب نیز متاثر از عوامل محیطی از جمله شدت امواج است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر شدت امواج بر استحکام صدف در کشتی‌چسب رایج سواحل بندرعباس Amphibalanus ...
بیشتر
کشتی‌چسب‌ها با تولید و رهاسازی انبوه لارو معلق در ستون آبی از مولفه‌های مهم در شبکه‌های غذایی زیست‌بوم‌های دریایی به حساب می‌آیند. مانند سایر جانوران، ریختار گونه‌های بین‌جزرومدی کشتی‌چسب نیز متاثر از عوامل محیطی از جمله شدت امواج است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر شدت امواج بر استحکام صدف در کشتی‌چسب رایج سواحل بندرعباس Amphibalanus amphitrite انجام شد. نمونه‌ها از بخشهای پناهگاهی و موجخور دو اسکله در شهر بندرعباس جمعآوری و علاوه بر محاسبه جرم حجمی، نفوذپذیری قطعات اسکیوتوم و رستروم با استفاده از دستگاه پنترومتر اندازهگیری شد. غلظت کلسیم نیز در صدف نمونههای هر بخش اندازهگیری شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که نمونههای موجود در بخش محفوظ دارای کلسیم بیشتر (میانگین = 191.5 میلی گرم بر لیتر) ، صدف چگالتر (میانگین جرم حجمی = 1.81) و محکمتری (میانگین نیروی لازم جهت شکستن روستروم = 2.49 کیلوگرم) نسبت به نمونههای بخش موج-خور هستند (میانگین کلسیم = 182.3، میانگین جرم حجمی = 1.48، میانگین نیروی لازم جهت شکستن روستروم = 1.34 کیلوگرم). به نظر میرسد این استحکام بیشتر نمونههای بخش محفوظ به علت رشد کندتر و تراکم بیشتر لایههای آهکی در این افراد نسبت به نمونههای بخش موجخور باشد.
