اکولوژی

1. ارزیابی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه زرینه رود با استفاده از شاخص های زیستی ماهیان: مطالعه موردی تاثیر شهر شاهین دژ (استان آذربایجان غربی)

علیرضا رادخواه؛ سهیل ایگدری؛ یحیی شمس؛ سید ولی حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 مرداد 1400

چکیده

  این تحقیق با هدف بررسی اثرات روند اختلالی و آسیب توسعه انسانی روی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه زرینه‌رود با استفاده از شاخص‌های بوم‌شناختی ماهیان از قبیل امتیازدهی یکپارچگی، غنای گونه‌ای، ترکیب و فراوانی آن‌ها به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 7 ایستگاه در طول مسیر رودخانه در شهرستان شاهین‌دژ انتخاب گردید. روش‌های معمول تعیین ...  بیشتر این تحقیق با هدف بررسی اثرات روند اختلالی و آسیب توسعه انسانی روی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه زرینه‌رود با استفاده از شاخص‌های بوم‌شناختی ماهیان از قبیل امتیازدهی یکپارچگی، غنای گونه‌ای، ترکیب و فراوانی آن‌ها به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 7 ایستگاه در طول مسیر رودخانه در شهرستان شاهین‌دژ انتخاب گردید. روش‌های معمول تعیین شاخص‌های بوم‌شناختی مانند شاخص سیمپسون، مارگالف، شانون، غالبیت، غنای گونه‌ای و شاخص یکپارچگی اکولوژیکی (IBI) برای هر ایستگاه محاسبه گردید. در طی این تحقیق، در مجموع، تعداد 404 عدد ماهی از 11 گونه مختلف صید گردید. این مطالعه نشان داد که تنوع و فراوانی بالای گونه‌ها، الزاماً نشانگر کیفیت بالای آب رودخانه نمی‌باشند. بررسی نتایج حاصل از شاخص یکپارچگی اکولوژیکی در ایستگاه-های مورد مطالعه نشان داد که یکپارچگی اکولوژیکی در ایستگاه 4 در مقایسه با سایرین بیشتر است و پس از آن به‌ترتیب ایستگاه‌های 2 و 7 قرار دارند. این یافته‌ها با نتایج به‌دست آمده از شاخص‌های تنوع زیستی مطابقت داشت. بررسی تنوع گونه-ای در ایستگاه‌های 4، 2 و 7 نشان داد که این ایستگاه‌ها از نظر شاخص یکپارچگی اکولوژیکی نیز مشابهت دارند. پژوهش حاضر نشان داد که در بین ایستگاه‌های مورد مطالعه، ایستگاه 5 کمترین مقدار شاخص یکپارچگی اکولوژیکی را داشت. با توجه به اینکه ایستگاه 5 در مجاورت شهرستان شاهین‌دژ قرار داشت، می‌توان اذعان نمود که مقدار شاخص یکپارچگی اکولوژیکی این ایستگاه بیشتر تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی به خصوص ورود پساب شهری قرار گرفته است که به طور محسوس بر کیفیت آب و یکپارچگی رودخانه زرینه‌رود تاثیر‌گذار بود.

---

• مشاهده مقاله

اکولوژی

2. بررسی ویژگی‌های زیستگاهی گونه سیاه ماهی شجریانی (Capoeta shajariani) در رودخانه دینورآب حوضه رودخانه کرخه

عطا مولودی صالح؛ سهیل ایگدری؛ هادی پورباقر؛ بهناز جعفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1400

چکیده

  این مطالعه به منظور بررسی ترجیح زیستگاهی گونه بومزاد سیاه ماهی شجریانی (Capoeta shajariani) در رودخانه دینورآب (استان کرمانشاه) از حوضه رودخانه کرخه به اجرا درآمد. برای این منظور ویژگی‌های زیستگاهی شامل عمق، عرض رودخانه، عرض ناحیه پتامال، دما، هدایت الکتریکی (EC)، سرعت جریان و کل مواد جامد معلق (TDS)، pH و قطر ذرات بستر همزمان با نمونه‌گیری و شمارش ...  بیشتر این مطالعه به منظور بررسی ترجیح زیستگاهی گونه بومزاد سیاه ماهی شجریانی (Capoeta shajariani) در رودخانه دینورآب (استان کرمانشاه) از حوضه رودخانه کرخه به اجرا درآمد. برای این منظور ویژگی‌های زیستگاهی شامل عمق، عرض رودخانه، عرض ناحیه پتامال، دما، هدایت الکتریکی (EC)، سرعت جریان و کل مواد جامد معلق (TDS)، pH و قطر ذرات بستر همزمان با نمونه‌گیری و شمارش ماهیان اندازه‌گیری و ثبت شدند. بر اساس نتایج دامنه متغیرهای محیطی انتخابی گونه مورد مطالعه عمق 30-26 سانتی‌متر، عرض رودخانه 2/7-6 متر، عرض پتامال 6-8/4 متر، دما 19-18 درجه سانتی‌گراد، کل مواد جامد 610-580 ، EC 310-290 میکروموس بر سانتی‌متر، pH 44/7-22/7، سرعت جریان 31/0-24/0 متر برثانیه و قطر سنگ بستر 5/5-5 سانتی‌متر بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار مطلوبیت در ایستگاه شماره 1 با میانگین عمق 54/25 سانتی‌متر، عرض رودخانه 86/3 متر، عرض پتامال 16/5 متر، دما 1/19 درجه سانتی‌گراد، کل مواد جامد 579، EC 289 میکروموس بر سانتی‌متر، pH 47/7، سرعت جریان 3/0 متر برثانیه و قطر سنگ بستر 5 سانتی‌متر به دست آمد. به طور کلی رودخانه دینورآب با مقدار شاخص مطلوبیت 676/0 یک زیستگاه متوسط رو به بالا برای گونه بوم‌زاد سیاه‌ماهی شجریانی است.

---

• مشاهده مقاله

اکولوژی

3. خرس قهوه‌ای (Ursus arctos, Linnaeus, 1758)، گونه‌ی چتر درگیر بحران تعارض در استان کرمانشاه

پیمان کرمی؛ کامران شایسته؛ نصر الله رستگار پویانی

دوره 34، شماره 3 ، پاییز 1400، ، صفحه 192-207

چکیده

  خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) گونه‌ای با دامنه پراکنش وسیع در استان کرمانشاه است و این مهم پیش‌شرط بروز تعارض را به وجود آورده است. این مطالعه با هدف شناسایی زیستگاه‌های کلیدی خرس، نوسان آشیان اکولوژیک و پوشش زیستگاه مطلوب آن توسط مناطق حفاظت‌شده و شهرستان‌های استان انجام‌گرفته است. در این راستا پس از پایش‌های میدانی به مدت 3 سال (از سال ...  بیشتر خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) گونه‌ای با دامنه پراکنش وسیع در استان کرمانشاه است و این مهم پیش‌شرط بروز تعارض را به وجود آورده است. این مطالعه با هدف شناسایی زیستگاه‌های کلیدی خرس، نوسان آشیان اکولوژیک و پوشش زیستگاه مطلوب آن توسط مناطق حفاظت‌شده و شهرستان‌های استان انجام‌گرفته است. در این راستا پس از پایش‌های میدانی به مدت 3 سال (از سال 1395 تا 1398) نقاط حضور گونه شناسایی شدند. از 9 متغیر زیستگاهی در غالب متغیرهای اکولوژیک، توپوگرافی و انسانی برای بررسی زیستگاه بالقوه استفاده شد. مدل‌سازی توزیع با استفاده از الگوریتم آنتروپی بیشینه انجام گرفت. بررسی اهمیت متغیرها در مدل‌سازی به روش تحلیل جک‌نایف و اعتبار مدل نیز به‌وسیله تابع ROC محاسبه گردید. کمی سازی پهنای آشیان اکولوژیک نیز با استفاده از متریک‌های مربوطه در نرم‌افزار ENMTOOLS محاسبه گردید. به‌منظور محاسبه کمی مساحت زیستگاه از حد آستانه TSS استفاده شد. بر اساس نتایج، پوشش زیستگاه مطلوب گونه توسط مناطق حفاظت‌شده مناسب نیست و این ضعف در بخش‌های جنوبی استان مشهود است؛ به‌نحوی‌که مساحتی معادل 84/265842 هکتار از زیستگاه گونه در خارج از مرز مناطق حفاظت‌شده و مستعد تعارض با سایر کاربری/پوشش‌هاست. در بین مناطق حفاظت‌شده استان، مناطق قلاجه و بوزین و مرخیل بیشترین پوشش را از زیستگاه این‌گونه چتر داشتند. بر اساس نتایج، حدود نیمی از مساحت شهرستان پاوه معادل 68/46 درصد، مستعد حضور گونه بوده و کمترین احتمال پراکنش نیز در شهرستان قصر شیرین است. نتایج این مطالعه لزوم توجه بیشتر به پیوستگی و پوشش زیستگاه این‌گونه در بخش‌های جنوبی استان را بیش‌ازپیش آشکار می‌کند.

---

• مشاهده مقاله

اکولوژی

4. ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر گستره پراکنشی زنبورخوار سبز کوچک(Merops orientalis) در جنوب ایران: مطالعه موردی در استان فارس

علی غلامحسینی؛ فاطمه بهارلو

دوره 34، شماره 2 ، تابستان 1400، ، صفحه 106-120

چکیده

  تغییر اقلیم یکی از عوامل اصلی انقراض و عامل تغییر در محدوده پراکنش، فنولوژی و ریخت گونه-ها می‌باشد. با توجه به گرمایش جهانی و اثر آن بر جنبه‌های مختلف زیستی پرندگان از جمله اثر بر گونه‌های مقیم مناطق گرم، در این مطالعه نقاط حضور بدست آمده از زنبورخوار سبز در استان فارس با متغیرهای اقلیمی تلفیق شد. به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم، از ...  بیشتر تغییر اقلیم یکی از عوامل اصلی انقراض و عامل تغییر در محدوده پراکنش، فنولوژی و ریخت گونه-ها می‌باشد. با توجه به گرمایش جهانی و اثر آن بر جنبه‌های مختلف زیستی پرندگان از جمله اثر بر گونه‌های مقیم مناطق گرم، در این مطالعه نقاط حضور بدست آمده از زنبورخوار سبز در استان فارس با متغیرهای اقلیمی تلفیق شد. به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم، از الگوریتم آنتروپی بیشینه در نرم افزار MaxEnt 3.3.3 و از مدل CCSM4 و چهار سناریوی RCP 2.6, RCP 4.5, RCP 6.0, RCP 8.5 مربوط به گزارش پنجم ارزیابی استفاده شد. مدل‌سازی با ده بار تکرار انجام شد و نقشه میانگین به عنوان نقشه پیش‌بینی ارائه گردید. نتایج نشان داد پراکنش این گونه محدود به قسمت‌-های نسبتا کم ارتفاع جنوبی تا مرکزی و غربی استان فارس بوده و مدل ایجاده شده، مناسب بودن شرایط اقلیمی را برای این گونه در منطقه نسبتا وسیعی از جنوب استان فارس نشان می‌دهد. سهم نسبی متغیرهای اقلیمی نشان داد که برای توزیع این گونه، حداقل دمای سردترین فصل سال بیشترین سهم را در مدل‌سازی دارد و مناطق دارای زمستان‌های خیلی سرد برای زیست آن مناسب نیستند. مقایسه مطلوبیت زیستگاه‌های بالقوه در شرایط کنونی و تحت تغییر اقلیم آینده نشان داد از وسعت مناطق با مطلوبیت زیاد کاسته خواهد شد و گسترش محدوده پراکنش گونه به عرض‌های جغرافیایی بالاتر مشاهده نشد. بنابراین نوع پاسخ گونه‌ها به تغییر اقلیم آینده متفاوت است و بستگی به عوامل مختلفی دارد.

---

• مشاهده مقاله

اکولوژی

5. تاثیر عوامل محیطی و انسانی بر الگوی توزیع ماهیان رودخانه کرج

سید مهدی مصطفوی؛ محمدرضا رحمانی؛ محمد کابلی؛ اصغر عبدلی

دوره 34، شماره 2 ، تابستان 1400، ، صفحه 121-134

چکیده

  هرچند مطالعات کافی در خصوص فراوانی، غنا و ترکیب گونه‌ای ماهیان آب شیرین در امتداد تغییرات ارتفاع در دسترس است ولی تأثیر عوامل انسانی ازجمله سد بر آن، به‌ندرت در نظر گرفته‌شده است. در این مطالعه تأثیر عوامل محیطی و انسانی بر الگوی فراوانی، غنا و تغییرات گونه‌ای ماهیان در راستای جریان‌های بالادست به پایین‌دست نیمرخ جنوبی منطقه ...  بیشتر هرچند مطالعات کافی در خصوص فراوانی، غنا و ترکیب گونه‌ای ماهیان آب شیرین در امتداد تغییرات ارتفاع در دسترس است ولی تأثیر عوامل انسانی ازجمله سد بر آن، به‌ندرت در نظر گرفته‌شده است. در این مطالعه تأثیر عوامل محیطی و انسانی بر الگوی فراوانی، غنا و تغییرات گونه‌ای ماهیان در راستای جریان‌های بالادست به پایین‌دست نیمرخ جنوبی منطقه حفاظت‌شده البرز مرکزی با استفاده از تجزیه‌وتحلیل کاهشی (RDA) و مدل‌های خطی تعمیم‌یافته (GLM) مورد آزمون قرار گرفت. رودخانه کرج تحت تأثیر عوامل فیزیکی، شیمیایی، ساختار زیستگاه و ترکیب گونه‌ای به سه زون تقسیم گردید. نتایج حاکی از آن است که متغیرهای شیمیایی می‌توانند در برخی شرایط ازجمله تغییرات اندک ساختار زیستگاه و متغیرهای فیزیکی با کاهش ارتفاع، مؤثرتر عمل نموده و توجیهی بر فراوانی، غنا و ترکیب گونه‌ها شوند. به‌طورمعمول در رودخانه‌هایی با آلودگی زیاد، عوامل شیمیایی می‌تواند توضیح مناسبی برای حضور و عدم حضور گونه‌ها باشند. اختلالات انسانی ازجمله سد با کاهش دمای آب خروجی و شکل‌گیری زیستگاه‌های همگن و ساده، موجب تغییر الگوهای توزیع مورد انتظار ماهیان با کاهش ارتفاع می‌شوند. بنابراین اجرای برنامه‌های حفاظتی برای ماهیان رودخانه کرج به‌ویژه در مناطق میانی که تحت تاثیر این تهدیدها است باید در اولویت قرار گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.93 MB

اکولوژی

6. ارزیابی کیفیت زیستگاه شنگ (Lutra lutra) (رده: پستانداران و خانواده: راسویان) در استان مرکزی

امیر انصاری

دوره 34، شماره 2 ، تابستان 1400، ، صفحه 135-149

چکیده

  شنگ از جمله پستانداران آبهای داخلی ایران که در رأس هرم غذایی و در معرض خطر انقراض قرار دارد. زیستگاه های آبی شنگ در برابر تغییرات انسان ساخت بسیار آسیب پذیر هستند، بطوری‌که این گونه در وضعیت نزدیک تهدید(NT) فهرست سرخ IUCN قرار دارد. این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت زیستگاه شنگ در استان مرکزی انجام شد، و از رویکرد تحلیل چند معیاره (MCDA)، روش ...  بیشتر شنگ از جمله پستانداران آبهای داخلی ایران که در رأس هرم غذایی و در معرض خطر انقراض قرار دارد. زیستگاه های آبی شنگ در برابر تغییرات انسان ساخت بسیار آسیب پذیر هستند، بطوری‌که این گونه در وضعیت نزدیک تهدید(NT) فهرست سرخ IUCN قرار دارد. این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت زیستگاه شنگ در استان مرکزی انجام شد، و از رویکرد تحلیل چند معیاره (MCDA)، روش ANP، نرم افزار Super Decisions با 4 معیار، 8 زیر معیار و 4 گزینه استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان می‌دهد معیارهای اقتصادی-اجتماعی(0.33) و بیولوژیکی(0.25) و زیر معیارهای تعارض محلی(0.18)، شاخص کیفیت آب(0.16) و دسترسی به غذا (0.15) بالاترین وزن را دارند. در مقایسه گزینه‌ها سد الغدیر ساوه و رودخانه قره چای(0.42) با بالاترین وزن از نظر کیفیت بهترین زیستگاه برای شنگ در استان مرکزی است، و رودخانه شراء با کمترین وزن بدترین کیفیت را برای شنگ در استان مرکزی دارد. بنابراین نیاز به تهیه و اجرای برنامه جامع اصلاح، بهسازی و احیاء زیستگاه شنگ در استان مرکزی، بویژه رودخانه شراء می‌باشد

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 444.43 K

اکولوژی

7. توزیع گونه خفاش لب کوتاه Schreber, 1774) Pipistrellus pipistrellus) تحت تاثیر تغیرات اقلیمی: شناسایی پناهگاه های اقلیمی و سنجش کارایی مناطق حفاظت شده

انوشه کفاش؛ سهراب اشرفی؛ مسعود یوسفی

دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، ، صفحه 67-78

چکیده

  حفاظت تنوع زیستی تحت تاثیر تغیرات اقلیمی یک چالش عمده برای زیست شناسان حفاظت محسوب می‌شود. مطالعات صورت گرفته در جهان نشان می‌دهند تغیرات اقلیمی بر جغرافیای زیستی خفاش‌ها، دسترسی آن‌ها به منابع غذایی و نرخ مصرف انرژی آن‌ها اثرات منفی خواهد داشت اما نحوه اثرپذیری خفاش‌های ایران از تغیرات اقلیمی ناشناخته مانده است. خفاش لب کوتاه ...  بیشتر حفاظت تنوع زیستی تحت تاثیر تغیرات اقلیمی یک چالش عمده برای زیست شناسان حفاظت محسوب می‌شود. مطالعات صورت گرفته در جهان نشان می‌دهند تغیرات اقلیمی بر جغرافیای زیستی خفاش‌ها، دسترسی آن‌ها به منابع غذایی و نرخ مصرف انرژی آن‌ها اثرات منفی خواهد داشت اما نحوه اثرپذیری خفاش‌های ایران از تغیرات اقلیمی ناشناخته مانده است. خفاش لب کوتاه یکی از خفاش-های حشره‌خوار است که در گستره وسیعی از ایران زیست می‌کند. با وجود توزیع گسترده در ایران بوم‌شناسی گونه ناشناخته است. در مطالعه حاضر با به‌کارگیری چهار روش مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه و سپس با استفاده از رویکرد ترکیبی، اثرات تغیرات اقلیمی بر گونه خفاش لب‌کوتاه بررسی شد، پناهگاه‌های اقلیمی گونه تحت تاثیر اقلیم در حال تغیر شناسایی و کارایی مناطق حفاظت شده در توزیع گونه بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد در حال حاضر 312562 کیلومتر مربع از مساحت ایران برای گونه مطلوب بوده که در سال 2070، در حدود 142389کیلومتر مربع از مناطق مطلوب از دست خواهند رفت. اما 64711 کیلومتر مربع زیستگاه مطلوب جدید برای گونه ایجاد خواهد شد. تنها6/7درصد از زیستگاه‌های مطلوب گونه تحت پوشش شبکه مناطق حفاظت شده قرار دارد. در آینده وسعت زیستگاه‌های مطلوب در مناطق حفاظت شده کاهش اندکی خواهد داشت به شکلی که در سال 2070 تحت سناریوی RCP2.6،2/7درصد و RCP8.5، 5/6 درصد از زیستگاه‌های مطلوب تحت پوشش شبکه مناطق حفاظت شده خواهند بود. مناطق مطلوبی که به عنوان مناطق پایدار از نظر شرایط اقلیمی تشخیص داده شدند، نقش مهمی در بقای گونه خواهند داشت و اولویت بالایی برای حفاظت دارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 714.68 K

اکولوژی

8. تاثیر شدت امواج بر استحکام صدف گونه کشتی‌چسب غالب بین‌جزرومدی Amphibalanus amphitrite

فاطمه رنجبر اسلاملو؛ نرگس امرالهی بیوکی؛ عدنان شهدادی

دوره 34، شماره 1 ، بهار 1400، ، صفحه 15-27

چکیده

  کشتی‌چسب‌ها با تولید و رهاسازی انبوه لارو معلق در ستون آبی از مولفه‌های مهم در شبکه‌های غذایی زیست‌بوم‌های دریایی به حساب می‌آیند. مانند سایر جانوران، ریختار گونه‌های بین‌جزرومدی کشتی‌چسب نیز متاثر از عوامل محیطی از جمله شدت امواج است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر شدت امواج بر استحکام صدف در کشتی‌چسب رایج سواحل بندرعباس Amphibalanus ...  بیشتر کشتی‌چسب‌ها با تولید و رهاسازی انبوه لارو معلق در ستون آبی از مولفه‌های مهم در شبکه‌های غذایی زیست‌بوم‌های دریایی به حساب می‌آیند. مانند سایر جانوران، ریختار گونه‌های بین‌جزرومدی کشتی‌چسب نیز متاثر از عوامل محیطی از جمله شدت امواج است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر شدت امواج بر استحکام صدف در کشتی‌چسب رایج سواحل بندرعباس Amphibalanus amphitrite انجام شد. نمونه‌ها از بخش‌های پناه‌گاهی و موج‌خور دو اسکله در شهر بندرعباس جمع‌آوری و علاوه بر محاسبه جرم حجمی، نفوذپذیری قطعات اسکیوتوم و رستروم با استفاده از دستگاه پنترومتر اندازه‌گیری شد. غلظت کلسیم نیز در صدف نمونه‌های هر بخش اندازه‌گیری شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که نمونه‌های موجود در بخش محفوظ دارای کلسیم بیشتر (میانگین = 191.5 میلی گرم بر لیتر) ، صدف چگال‌تر (میانگین جرم حجمی = 1.81) و محکم‌تری (میانگین نیروی لازم جهت شکستن روستروم = 2.49 کیلوگرم) نسبت به نمونه‌های بخش موج-خور هستند (میانگین کلسیم = 182.3، میانگین جرم حجمی = 1.48، میانگین نیروی لازم جهت شکستن روستروم = 1.34 کیلوگرم). به نظر می‌رسد این استحکام بیشتر نمونه‌های بخش محفوظ به علت رشد کندتر و تراکم بیشتر لایه‌های آهکی در این افراد نسبت به نمونه‌های بخش موج‌خور باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 215.04 K

اکولوژی

9. استفاده از روش مدل سازی آنتروپی بیشینه (MaxEnt) و خوشه بندی K-mean برای تحلیل زیستگاه‌های زیرزمینی جنس Niphargus در ایران

سمیه اسمعیلی رینه؛ پیمان کرمی

دوره 33، شماره 4 ، زمستان 1399، ، صفحه 343-357

چکیده

  دوجورپایان جنس Niphargus در انواع آب‌های زیرزمینی زندگی می‌کنند و بخش مهمی از تنوع زیستی زیرزمینی را تشکیل می دهند. در دهههای اخیر استفاده از الگوریتم‌های مختلف مدل سازی توسعه یافته است اما بالطبع تکنیک‌های آماری برای مطالعه پراکنش موجودات زیرزمینی کمتر می‌باشد. در این مطالعه به منظور بررسی اثر عوامل محیطی بر پراکنش جنس، از نقاط حضور ...  بیشتر دوجورپایان جنس Niphargus در انواع آب‌های زیرزمینی زندگی می‌کنند و بخش مهمی از تنوع زیستی زیرزمینی را تشکیل می دهند. در دهههای اخیر استفاده از الگوریتم‌های مختلف مدل سازی توسعه یافته است اما بالطبع تکنیک‌های آماری برای مطالعه پراکنش موجودات زیرزمینی کمتر می‌باشد. در این مطالعه به منظور بررسی اثر عوامل محیطی بر پراکنش جنس، از نقاط حضور تاکسون بر اساس مطالعات قبلی استفاده شد. سپس از متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و داده‌های دما و رطوبت در عمق‌های 0 تا 10 سانتی‌متر و 10 تا 40 سانتی‌متر استفاده شد. با استفاده از تحلیل هیستوگرام چگالی و آمار توصیفی، توزیع مقادیر متغیرهای زیستگاهی به ازای نقاط حضور بررسی شدند. شباهت بین مناطق زیستگاهی از روش خوشه‌بندی مشاهدات به روش K-mean بدست آمد. مدلسازی پراکنش تاکسون نیز با استفاده از روش آنتروپی بیشینه انجام شد. نتایج نشان داد که در میان تمام متغیرهای مورد استفاده، متغیر Bio14 دارای توزیع نرمال نیست (05/0 P-value>). نتایج خوشه بندی نشان داد خوشه‌های 1و2 که نقاط حضور جنس در محدوده نوار خزری و امتداد رشته کوه زاگرس را شامل می شوند در گروه‌های مجزا قرار می‌گیرند. البته شباهت‌هایی نیز بین این خوشه‌ها وجود دارد که مشتمل بر جمعیت‌های کرمانشاه، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد. در مقیاس مورد مطالعه، دو متغیر بارش سالانه و دمای خاک در عمق 10 تا 40 سانتی‌متری، بیشترین تاثیر را در پراکنش جنس Niphargus دارند. همچنین به دلیل دوری از سطح زمین و به تناوب آن متغیرهای محیطی مربوطه شرایط یکسانی در اکثر نقاط حضور جنس وجود دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.77 MB

اکولوژی

10. مدل ترکیبی نوین به منظور اولویت بندی فاکتورهای تاثیر گذار در انتخاب زیستگاه گونه قرقاول ارسباران (Phasianus colchicus colchicus)

مهدی عالی پور اردی؛ سعید نادری

دوره 33، شماره 2 ، تابستان 1399، ، صفحه 145-159

چکیده

  گونه قرقاول در استان اردبیل تنها در بخشی از مناطق مرزی این استان با کشور آذربایجان ساکن می‌باشد و به‌عنوان گونه مهم زیستی در این منطقه محسوب می‌شود. لذا هدف این مطالعه، معرفی مدل هیبریدی فرآیند تحلیل شبکه‌ای- فازی در اولویت‌بندی فاکتورهای موثر در فرایند انتخاب زیستگاه توسط گونه قرقاول بوده است. نتایج حاصل از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای- ...  بیشتر گونه قرقاول در استان اردبیل تنها در بخشی از مناطق مرزی این استان با کشور آذربایجان ساکن می‌باشد و به‌عنوان گونه مهم زیستی در این منطقه محسوب می‌شود. لذا هدف این مطالعه، معرفی مدل هیبریدی فرآیند تحلیل شبکه‌ای- فازی در اولویت‌بندی فاکتورهای موثر در فرایند انتخاب زیستگاه توسط گونه قرقاول بوده است. نتایج حاصل از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای- فازی نشان داد که معیار عدم حضور شکارچی، مهم‌ترین اولویت در تعیین مناطق خاص برای گونه قرقاول را داشته و پس ‌از آن ایستگاه مرزبانی بوده و کمترین معیارهای تاثیرگذار مربوط به فاصله از منابع آبی، غذا و عدم حضور گونه رقیب بوده است. صحت مدل‌سازی انجام‌ یافته در مطالعه حاضر، بر اساس برداشت اطلاعات میدانی و توصیفی مرتبط با 12 معیار انتخابی در 18 زیستگاه در استان اردبیل نیز بررسی شد. به این منظور روابط رگرسیونی بین ارزش‌گذاری زیستگاهها برای هر معیار با تعداد جمعیت ساکن گونه قرقاول برقرار شد. نتایج مدل‌سازی رگرسیونی نشان داد که معیارهای عدم حضور شکارچی، ایستگاه مرزبانی و فاصله از جاده، دارای رابطه معنادار (P<0.05) با جمعیت ساکن در زیستگاهها هستند. نتایج این تحلیل، تطابق کاملی را با نتایج مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای- فازی نشان داده و حاکی از صحت بالای اولویت‌بندی و مدل‌سازی می‌باشد. بر این اساس می‌توان بیان کرد که شرایط زیستگاهی حاصله در مرز با توجه به اهمیت بالای خوشه امنیت، مهم‌ترین رکن انتخاب زیستگاه، توسط گونه قرقاول در این منطقه می‌باشد. این روش مدل‌سازی می‌تواند رهنمودی برای تحقیقات آینده در این زمینه و در مناطق دیگر باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 279.01 K

اکولوژی

11. تعیین مطلوبیت زیستگاه خرس قهوه ای (Ursus arctos syriacus) با روش تحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی در پارک ملی گلستان

حمیدرضا مددی؛ حسین وارسته مرادی؛ میثم مددی

دوره 32، شماره 4 ، زمستان 1398، ، صفحه 315-328

چکیده

  تغییرات کاربری اراضی در سال‌های اخیر منجر به تخریب و تکه‌تکه شدن زیستگاه‌های طبیعی و درنتیجه کاهش تنوع زیستی جهانی گردیده است. در این میان، پستانداران بزرگ جثه بیش از سایر گونه‌ها به دلیل فعالیت‌های انسانی در معرض خطر انقراض قرارگرفته‌اند. نیاز غذایی گوشت‌خواران موجب افزایش تعارضات میان این گونه‌ها و انسان‌ و درنتیجه آسیب‌پذیری ...  بیشتر تغییرات کاربری اراضی در سال‌های اخیر منجر به تخریب و تکه‌تکه شدن زیستگاه‌های طبیعی و درنتیجه کاهش تنوع زیستی جهانی گردیده است. در این میان، پستانداران بزرگ جثه بیش از سایر گونه‌ها به دلیل فعالیت‌های انسانی در معرض خطر انقراض قرارگرفته‌اند. نیاز غذایی گوشت‌خواران موجب افزایش تعارضات میان این گونه‌ها و انسان‌ و درنتیجه آسیب‌پذیری آن‌ها در سال‌های اخیر شده است. جمعیت خرس قهوه‌ای به‌عنوان گونه چتر در کشور، به علت تخریب زیستگاه و شکار غیرمجاز کاهش چشمگیری داشته است. مدل‌های ارزیابی زیستگاه، محدوده توزیع گونه‌ها و زیستگاه‌هایشان را پیش‌بینی می‌کنند و می‌توانند به‌عنوان ابزاری مناسب برای اهداف حفاظتی و مدیریتی مورد استفاده قرار بگیرد. جهت ارزیابی زیستگاه خرس قهوه‌ای، از روش تجزیه‌وتحلیل عاملی آشیان بوم‌شناختی در محیط نرم‌افزار Biomapper استفاده شده است. از نقاط حضور گونه به‌عنوان متغیر وابسته و از 10 متغیر محیطی به‌عنوان متغیر مستقل استفاده شد. نقشه مطلوبیت زیستگاه به دست آمده نشان می‌دهد که زیستگاه مطلوب در ارتفاع 1400‌ ‌‌متری از سطح دریا، شیب‌های بالاتر از 20 درصد، تمامی جهت‌های جغرافیایی و در ‌مناطقی با پوشش گیاهی درختچه‌ای شامل درختچه‌های سیب وحشی، گلابی وحشی و تمشک واقع‌شده است. بر اساس نتایج حاصل از میزان حاشیه گرایی این جانور تمایل به زندگی در زیستگاه‌های مرکزی دارد. همچنین، فاکتور تحمل گرایی نشان‌ می‌دهد که خرس قهوه‌ای یک گونه غیرمتخصص در محدوده منابع زیستگاهی خود است. بر اساس مقادیر تخصص گرایی مهم‌ترین عوامل مؤثر در آشیان بوم‌شناختی گونه مورد مطالعه فاصله از رودخانه، فاصله از چشمه و فاصله از پاسگاه محیط‌بانی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 568.61 K

اکولوژی

12. تغییرات فصلی مقادیر گلیسرول در ناجورپایان

شهناز محسنی عسگرانی؛ امیدوار فرهادیان؛ جواد کرامت

دوره 32، شماره 3 ، پاییز 1398، ، صفحه 272-285

چکیده

  در این مطالعه، مقادیر گلیسرول دو گونه Gammarus pseudosyriacus و Gammarus bakhteyaricus از منطقه خرسونک و کلیچه در طی فصول مختلف یک دوره یکساله مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌‌ها پس از خشک شدن عصاره گیری و محلول نهایی به دستگاه HPLC تزریق شد. میزان گلیسرول G. pseudosyriacus در فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب برابر با 69/91، 72/3، 29، 28/24 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن ...  بیشتر در این مطالعه، مقادیر گلیسرول دو گونه Gammarus pseudosyriacus و Gammarus bakhteyaricus از منطقه خرسونک و کلیچه در طی فصول مختلف یک دوره یکساله مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌‌ها پس از خشک شدن عصاره گیری و محلول نهایی به دستگاه HPLC تزریق شد. میزان گلیسرول G. pseudosyriacus در فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب برابر با 69/91، 72/3، 29، 28/24 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن مرطوب و برای G. bakhteyaricus به ترتیب برابر با 86/28، 57/9، 81/40، 81/2 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن مرطوب بوده است. افزایش قندهای الکلی با وزن مولکولی کم ارتباط تنگاتنگی با دیاپوز و آنهیدروبیوزیز دارد و در اوایل پاییز با شروع فرایند آنهیدروبیوزیز موجود شروع به افزایش این ترکیبات محافظت‌کننده می‌کند و در اواخر پاییز این ترکیبات به حداکثر میزان خود می‌رسد. مصرف این ترکیبات در زمستان به عنوان ضد یخ سبب به حداقل رسیدن میزان آن‌ها در زمستان می‌شود. چنین به نظر می‌رسد که گونه G. pseudosyriacus با شروع فرایند آنهیدروبیوزیز در اواسط بهار میزان این ترکیبات را افزایش داده تا در تابستان در مواجهه با شوک دمایی و خشکی احتمالی قادر به بقا باشد. در تابستان با مصرف این ترکیبات مقدار آن‌ها به حداقل می‌رسد. علت وقوع این پیک‌ها را می‌توان به عوامل مختلفی از قبیل نوسانات تدریجی دمای آب نسبت داد دلیل دیگر نرخ مصرف گلیسرول این دو گونه ناجورپای بررسی شده در فصول مختلف است . این مطالعه نشان داد اندازه‌گیری ترکیبات بیوشیمیایی بخصوص گلیسرول ناجورپایان ابزار مناسبی برای سنجش استرسهای زیست محیطی محیط‌های آبی میباشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 240.92 K

اکولوژی

13. بررسی اثر دما، سطح آب و تراکم بر همنوع خواری (کانیبالیسم) لاروهای وزغ متغیر(Pallas, 1769) Bufotes variabilis

فاطمه مرادی؛ سمیه ویسی؛ وحید اکملی

دوره 32، شماره 1 ، بهار 1398، ، صفحه 25-35

چکیده

  همنوع خواری (کانیبالیسم) ویژگی رفتاری است که در طیف وسیعی از جانوران تعریف می‌شود و به طور گستردهای در اکوسیستم‌های آبی و در بیش از 90 درصد چرخه زندگی جانوران به ویژه دوزیستان مشاهده می‌شود. تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید‌کننده‌ی تنوع‌زیستی می‌باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دما بر هم‌کنش گونه ها را تغییر داده و نرخ ...  بیشتر همنوع خواری (کانیبالیسم) ویژگی رفتاری است که در طیف وسیعی از جانوران تعریف می‌شود و به طور گستردهای در اکوسیستم‌های آبی و در بیش از 90 درصد چرخه زندگی جانوران به ویژه دوزیستان مشاهده می‌شود. تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید‌کننده‌ی تنوع‌زیستی می‌باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دما بر هم‌کنش گونه ها را تغییر داده و نرخ همنوع خواری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مطالعه، به منظور بررسی اثر تغییرات اقلیمی نوظهور بر همنوع خواری، اثرات مستقل و متعامل سه فاکتور حرارت (حرارت بالا و پایین)، تراکم (تراکم بالا و پایین) و نوسانات سطح آب (سطح آب بالا، پایین و کاهشی) بر همنوع خواری سر، دم و کل بدن به مدت 10 ماه در لاروهای وزغ متغیر (Bufotes variabilis) مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه بطورکلی بیشترین میزان همنوع خواری در تراکم پایین (59.44 درصد)، حرارت بالا (53.33 درصد) و سطح آب کم (45 درصد) مشاهده گردید. با بررسی اثر تعاملی، بیشترین درصد همنوع خواری در تیمار دمای بالا/ سطح آب کاهشی/ تراکم کم با میزان 90 درصد ثبت گردید. در مقابل پایین‌ترین درصد همنوع خواری در تیمار دمای پایین/ سطح آب کاهشی/ تراکم کم با میزان 20 درصد ثبت گردید. نتایج حاصل از آنالیز ANOVA نشان داد، حرارت و تراکم تاثیر معنا داری بر میزان همنوع خواری دارند. در مقابل این تاثیر برای نوسانات سطح آب بی معنا نشان داده شد. تعامل هر سه فاکتور حرارت، تراکم و سطح آب نیز تاثیر معناداری بر همنوع خواری نشان داد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 320.68 K

اکولوژی

14. بوم‌شناسی لانه‌های زمستان خوابی خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) در ناحیه کوه خم- استان فارس

علی اصغر زارعی؛ محمد کابلی؛ الهام نورانی

دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1397، ، صفحه 385-395

چکیده

  بخش مهمی از چرخه زندگی خرس‌های قهوه‌ای خواب زمستانی است و بنابراین لانه زمستان‌گذرانی از اهمیت ویژه‌ای برای این‌گونه برخوردار است. در این مطالعه ویژگی‌های ساختاری لانه‌های خرس‌های قهوه‌ای در منطقه کوه‌خم در حاشیه شمالی پارک ملی بختگان مورد بررسی قرار گرفت. ویژگی‌های لانه‌ها شامل ارتفاع دهانه ورودی، عرض دهانه ورودی، عرض خوابگاه، ...  بیشتر بخش مهمی از چرخه زندگی خرس‌های قهوه‌ای خواب زمستانی است و بنابراین لانه زمستان‌گذرانی از اهمیت ویژه‌ای برای این‌گونه برخوردار است. در این مطالعه ویژگی‌های ساختاری لانه‌های خرس‌های قهوه‌ای در منطقه کوه‌خم در حاشیه شمالی پارک ملی بختگان مورد بررسی قرار گرفت. ویژگی‌های لانه‌ها شامل ارتفاع دهانه ورودی، عرض دهانه ورودی، عرض خوابگاه، ارتفاع خوابگاه، طول تونل، عرض تونل، طول لانه و ابعاد بستر خواب در 20 لانه حضور و همچنین 20 غار که آثار حضور خرس‌ها در آن‌ها یافت نشد (نقاط عدم حضور گونه)، ثبت گردید. برای هر لانه متغیرهایی در سطح سیمای سرزمین شامل ارتفاع، شیب، جهت، فاصله تا جاده، فاصله تا سکونتگاه‌های انسانی و فاصله تا منابع آب نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که خرس‌های قهوه‌ای در این ناحیه از غارهای طبیعی، شکاف صخره‌ها و همچنین زیر تخته‌سنگ‌ها برای زمستان خوابی استفاده می‌کنند. هشت لانه فعال دارای بستر خواب بودند که از مواد گیاهی برای ساخت آن‌ها استفاده شده بود و میانگین طول، عرض و عمق آن‌ها به ترتیب 7 ×70 × 78 سانتی‌متر محاسبه شد. همچنین نیم‌رخ لانه‌های زمستان‌گذرانی خرس‌های قهوه‌ای این منطقه نیز تعیین و طراحی شد. مقایسه لانه‌های خرس و مکان‌های عدم حضور گونه توسط آزمون t نشان داد که بین متغیرهای ارتفاع و عرض دهانه ورودی در مقیاس خرد و فاصله تا جاده، فاصله تا سکونتگاه‌های انسانی، فاصله تا منابع آب، شیب و ارتفاع در مقیاس سیمای‌سرزمین تفاوت معنی‌داری وجود دارد و احتمالاً این فاکتورها در انتخاب محل خواب زمستانی خرس‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 293.97 K

اکولوژی

15. بررسی ارتباط غذایی بین گاوماهی کورا Ponticola cyrius و ماهی خیاطه Alburnoides eichwaldii در رودخانه تجن، استان مازندران

حسین رحمانی؛ سعید اسماعیل پور پوده؛ فاطمه اصفهانی؛ اصغر عبدلی؛ رسول قربانی؛ خسرو جانی خلیلی

دوره 31، شماره 3 ، پاییز 1397، ، صفحه 281-292

چکیده

  در بررسی روابط غذایی گاوماهی کورا Ponticola cyrius و خیاطه Alburnoides eichwaldii در سال 1391 توسط دستگاه الکتروشوکر به‌صورت ماهیانه صید شدند. در آزمایشگاه پس از زیست سنجی اولیه، مواد غذایی هضم نشده موجود در دستگاه گوارش ماهیان بکمک لوپ، شناسایی و شمارش شدند. براساس نتایج به‌دست آمده از شاخص طول نسبی روده، هر دو گونه دارای رژیم غذایی گوشت‌خواری بودند ...  بیشتر در بررسی روابط غذایی گاوماهی کورا Ponticola cyrius و خیاطه Alburnoides eichwaldii در سال 1391 توسط دستگاه الکتروشوکر به‌صورت ماهیانه صید شدند. در آزمایشگاه پس از زیست سنجی اولیه، مواد غذایی هضم نشده موجود در دستگاه گوارش ماهیان بکمک لوپ، شناسایی و شمارش شدند. براساس نتایج به‌دست آمده از شاخص طول نسبی روده، هر دو گونه دارای رژیم غذایی گوشت‌خواری بودند (05/0P<) و در دو گونه طعمه تریکوپترا غذای اصلی آن‌ها بود. براساس شاخص غالبیت کاستلو، شیرونومیده در فصل بهار برای گاوماهی غذای غالب و اختصاصی بود و در خیاطه در همه فصول تریکوپترا طعمه‌ای غالب و عمومی است و سایر طعمه‌ها مثل افمروپترا، شیرونومیده، سیمولیده و خرچنگ (فقط در فصل زمستان) طعمه‌ای نادر اما عمومی می‌باشند. شاخص انتخابی ماده غذایی ایولو در گاوماهیان نشان داد که در همه فصول برای طعمه تریکوپترا و نیز برای طعمه شیرونومیده (به غیر از فصل بهار) مثبت بود. هم‌چنین، تعیین این شاخص در ماهی خیاطه در فصول مختلف سال نشان داد که میزان این شاخص برای طعمه‌ی تریکوپترا در همه فصول مثبت بوده که حاکی از تمایل این ماهی برای تغذیه از این طعمه است. کم‌ترین میزان هم‌پوشانی نیچ غذایی در فصل بهار و بیشترین آن در فصل پاییز مشاهده شد. با توجه به تغذیه یکسان این دو گونه بنتوزخوار در برخی فصول سال از تاکسون‌های مشخص از بزرگ بی‌مهرگان کفزی، می‌تواند در زمان‌های کاهش مواد زنده غذایی، رقابت شدید غذایی بین آن‌ها ایجاد شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 341.25 K

اکولوژی

16. شناسایی دالان‌های زیستگاهی گوسفند وحشی ارمنی (Ovis Orientalis) در بستر سیمای سرزمین مبتنی بر تئوری مدارهای الکتریکی (مطالعه موردی: مناطق لشگر‌در و گلپر‌آباد)

پیمان کرمی؛ کامران شایسته؛ احسان کرمی؛ سید مجید حسینی

دوره 31، شماره 3 ، پاییز 1397، ، صفحه 316-330

چکیده

  با توجه به مهاجرت گونه‌ها در فصول معین، مناطق حفاظت‌شده رسماً قادر نیستند تمام قلمروهای موردنیاز گونه را پوشش دهند، به همین دلیل لازم است دالان‌های بین مناطق حفاظت‌شده نیز تحت کنترل و حفاظت قرار گیرند. به‌منظور بررسی دالان‌های زیستگاهی بین قوچ و میش‌های مناطق گلپر آباد و آهنگران (لشگردر) و بخش لشگردر منطقه حفاظت‌شده لشگردر، ...  بیشتر با توجه به مهاجرت گونه‌ها در فصول معین، مناطق حفاظت‌شده رسماً قادر نیستند تمام قلمروهای موردنیاز گونه را پوشش دهند، به همین دلیل لازم است دالان‌های بین مناطق حفاظت‌شده نیز تحت کنترل و حفاظت قرار گیرند. به‌منظور بررسی دالان‌های زیستگاهی بین قوچ و میش‌های مناطق گلپر آباد و آهنگران (لشگردر) و بخش لشگردر منطقه حفاظت‌شده لشگردر، در ابتدا مطلوبیت زیستگاه گونه مذکور با استفاده از روش‌های مدل خطی تعمیم‌یافته (GLM)، شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و شبکه ماشین بردار پشتیبان (SVM) مدل‌سازی شد و سپس بر اساس حد آستانه 10 درصد نقشه‌های مطلوبیت زیستگاه گونه به نقشه دوتایی تبدیل شدند. اعتبار سنجی مدل‌ها نیز بر اساس رویکرد آماری ROC، شاخص حداکثرکاپا (Maximal Kappa) و شاخص TPR انجام گرفت. نتایج حاصل بیانگر مناسب بودن مدل خطی تعمیم‌یافته (GLM) به نسبت دو مدل دیگر است. حساسیت سنجی مدل خطی تعمیم‌یافته (GLM) با استفاده از روش حداکثر کاپا محاسبه شد. به‌منظور شناسایی دالان‌های ارتباطی بین دو لکه زیستگاهی موجود از معکوس نقشه مطلوبیت زیستگاه به‌عنوان نقشه هزینه استفاده و شناسایی دالان‌های موجود با استفاده از تئوری مدار الکتریکی انجام گرفت. نتایج حاصل از حساسیت سنجی مدل خطی تعمیم‌یافته نشان داد که متغیرهای ارتفاع، طبقات پوشش زمین، فاصله از آبراهه و فاصله از روستا بیشترین تأثیر را در پراکنش گونه داشته‌اند. بر اساس یافته‌ها، بهترین محدوده جهت اتصال لکه‌های زیستگاهی در محدوده 5/1 کیلومتری روستای ازناوله به سمت جوزان در محدوده‌ای به طول 800 متر قرار دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 551.2 K

اکولوژی

17. بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راه‌راه (Hyaena hyaena) در منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله اراک

سحر رضائی؛ سعید نادری؛ پیمان کرمی

دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 162-177

چکیده

  تکه‌تکه شدن زیستگاه فرایند پویایی است که موجب تغییر الگوی زیستگاه در سیمای سرزمین، کاهش تنوع زیستی و افزایش درون آمیزی می­شود. منزوی شدن جمعیت­های کوچک به‌عنوان یک تهدید جدی در حفاظت از جانوران به‌ویژه گوشتخواران محسوب می­شوند. در این راستا، مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه به‌عنوان یک ابزار مهم در شناسایی نحوه توزیع و پراکنش گونه­ها ...  بیشتر تکه‌تکه شدن زیستگاه فرایند پویایی است که موجب تغییر الگوی زیستگاه در سیمای سرزمین، کاهش تنوع زیستی و افزایش درون آمیزی می­شود. منزوی شدن جمعیت­های کوچک به‌عنوان یک تهدید جدی در حفاظت از جانوران به‌ویژه گوشتخواران محسوب می­شوند. در این راستا، مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه به‌عنوان یک ابزار مهم در شناسایی نحوه توزیع و پراکنش گونه­ها و عوامل تأثیرگذار بر آن محسوب می­شود. کفتار راه‌راه، یکی از کم شناخته‌شده‌ترین گوشت‌خواران بزرگ جثه ایران است که نقش مهمی در جریان انرژی در اکوسیستم بازی می­کند. هدف مطالعه حاضر، بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راه‌راه، با استفاده از مدل­های مکسنت و شبکه­عصبی در منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله اراک است. به این منظور از 45 نقطه حضور، 30 نقطه عدم حضور گونه و 24 نقطه حضور لانه و 16 نقطه عدم­حضور لانه که به‌عنوان یک نمایه اصلی حضور گونه هست و یازده متغیر محیطی استفاده شد. اعتبارسنجی مدل­ها با استفاده از رویکرد آماری (Receiver Operating Characteristic curve) ROC انجام گرفت. نتایج نشان داد اگرچه هر دو مدل در پیش‌بینی مناطق مطلوب زیستگاهی و لانه ­گزینی گونه، موفق عمل کرده‌اند ولی با توجه به مقدار Area Under the ROC Curve حاصل از روش مکسنت برای مطلوبیت زیستگاه (78/0AUC=) و نواحی لانه ­گزینی (76/0AUC=) و مقدار ROC، حاصل از روش شبکه­ عصبی برای نواحی مطلوب زیستگاهی (69/0AUC=) و نواحی لانه ­گزینی (65/0AUC=)، نتایج حاصل از روش مکسنت دارای قدرت ارزیابی و پیش‌بینی بالاتر از مدل شبکه ­عصبی مصنوعی هست و به واقعیت نزدیک­‌تر است. بررسی­ها نشان داد، متغیر­های تیپ پوشش گیاهی، فاصله از چشمه و تیپ خاک براساس نتایج حاصل از حساسیت سنجی جک نایف در مدل مکسنت و متغیر­های جهت، مدل رقومی ارتفاع و فاصله تا قنات به ترتیب رتبه نفوذ در شبکه عصبی، به‌عنوان تأثیرگذارترین متغیر­ها بر مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گونه در نظرگرفته شدند. براساس نتایج حاصل از مدل مکسنت و شبکه­ عصبی، مهم‌ترین متغیر مؤثر در لانه­ گزینی کفتار در منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله اراک، کاربری اراضی منطقه به‌ویژه مرتعداری می­باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.24 MB

اکولوژی

18. بررسی رژیم و هم‏پوشانی نیچ غذایی جغدکوچک (Athene noctua) و دلیجه معمولی (Falco tinnunculus) در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار

حسین وارسته مرادی؛ سکینه رجایی؛ حمیدرضا رضایی؛ جمشید درویش

دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1397، ، صفحه 222-233

چکیده

  بررسی ریمه‌ها، یکی از بهترین روش‌های غیرهجومی برای تعیین محتویات‌ غذایی خورده شده توسط پرندگان شکاری محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی رژیم‏غذایی و هم‌پوشانی مأوای‏غذایی جغد کوچک (Athene noctua) و دلیجه معمولی (Falco tinnunculus) در پناهگاه حیات‏وحش شیراحمد سبزوار بود. بعد از انجام عملیات صحرائی، ریمه‌های جمع‌آوری شده به آزمایشگاه ...  بیشتر بررسی ریمه‌ها، یکی از بهترین روش‌های غیرهجومی برای تعیین محتویات‌ غذایی خورده شده توسط پرندگان شکاری محسوب می‌شود. هدف از این تحقیق بررسی رژیم‏غذایی و هم‌پوشانی مأوای‏غذایی جغد کوچک (Athene noctua) و دلیجه معمولی (Falco tinnunculus) در پناهگاه حیات‏وحش شیراحمد سبزوار بود. بعد از انجام عملیات صحرائی، ریمه‌های جمع‌آوری شده به آزمایشگاه منتقل شدند. سپس ریمه‌ها با خیساندن از هم باز شده و بقایای طعمه‌ها در آن‌ها تفکیک و شناسایی شد. درصد حضور هر ماده غذایی در میان کل ریمه‌ها مورد محاسبه قرار گرفت. به‌علاوه، وزن، طول و قطر ریمه‌ها، شاخص‌های درصد زیست‌توده طعمه‌های مورد استفاده، پهنای مأوای ‏غذایی، تنوع گونه‌ای، یکنواختی و معیارهای اندازه‌گیری هم‌پوشانی مأوای‏ غذایی محاسبه شد. بررسی مجموع 548 ریمه جغد کوچک نشان داد که رژیم‏غذایی این پرنده شکاری شامل سوسک‌ها (78/13%)، ملخ‌ها (02/15%)، پرندگان (02/5%)، پستانداران کوچک (13/18%)، جوندگان (55/18%)، حشره‌خورها (42/6%)، خزندگان (7/0%) و مورچه‌ها (79/2%) است. هم‏چنین، تجزیه و تحلیل 206 ریمه جمع‌آوری شده دلیجه معمولی نشان داد سوسک‌ها (92/24%)، ملخ‌ها (55/25%)، پرندگان (54/6%)، پستانداران کوچک (89/15%)، جوندگان (71/13%)، حشره‌خورها (12/3%)، خزندگان (98/4%) و مورچه‌ها (30/5%) رژیم‏غذایی این پرنده را تشکیل می‌دهند. در این تحقیق، هم‌پوشانی مأوای‏ غذایی جغد کوچک و دلیجه معمولی براساس معیار درصد هم‏پوشانی، معیار پیانکا و معیار هورن به ترتیب 51/88%، 98/0 و 96/0 به‌دست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد اگرچه هم‌پوشانی مأوای غذایی بین جغد کوچک و دلیجه معمولی سطح بالایی بود اما کامل نبود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 288.95 K

اکولوژی

19. بررسی مطلوبیت زیستگاهی آرتمیا پارتنوژنز (Artemia parthenogenetica ) تالاب میقان )استان مرکزی (با استفاده از تحلیلهای چند متغیره

هدیه حسامی؛ رحمت زرکامی؛ ناصر آق

دوره 30، شماره 4 ، زمستان 1396، ، صفحه 413-427

چکیده

  در این پژوهش برای بررسی رجحان زیستگاهی آرتمیا پارتنوژنز، ۱۰ ایستگاه مختلف به طور ماهیانه در تالاب میقان ( ازمهرماه ۱۳۹۴ تا شهریورماه ۱۳۹۵) انتخاب گردید. در هر ۱۰ ایستگاه ، به‌طور همزمان فراوانی‌ گونه مورد مطالعه و ۱۵ فاکتور فیزیکی‌ و شیمیایی آب و همچنین فراوانی‌ جلبک میکروسکوپی دونالیلا سالینا (Dunaliella salina) از دو عمق مختلف اندازه‌گیری ...  بیشتر در این پژوهش برای بررسی رجحان زیستگاهی آرتمیا پارتنوژنز، ۱۰ ایستگاه مختلف به طور ماهیانه در تالاب میقان ( ازمهرماه ۱۳۹۴ تا شهریورماه ۱۳۹۵) انتخاب گردید. در هر ۱۰ ایستگاه ، به‌طور همزمان فراوانی‌ گونه مورد مطالعه و ۱۵ فاکتور فیزیکی‌ و شیمیایی آب و همچنین فراوانی‌ جلبک میکروسکوپی دونالیلا سالینا (Dunaliella salina) از دو عمق مختلف اندازه‌گیری گردید : سطحی و ۵۰ سانتی‌متری (۱۲۰ نمونه برای هر عمق). از نتایج حاصل از آزمون تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) این‌گونه استنتاج شده است که از بین کّل فاکتور‌های بررسی شده متغیر‌های سدیم، هدایت الکتریکی و سولفات به ترتیب بیشترین تأثیر را در ارتباط با مطلوبیت زیستگاهی آرتمیا پارتنوژنز در تالاب میقان داشته اند. همچنین بر اساس نتایج آنالیز تابع تشخیص (LDA) میزان حضور گونه این گونه در فصول سرد سال (پائیز و زمستان) کمتر از فصول گرم سال (بهار و تابستان) بوده است. نتایج آزمون یو من ویتنی (Mann–Whitney U test) نشان داد به غیر از متغیر‌های سدیم، دمای آب و سولفات در بقیه فاکتور‌ها اختلاف معنی‌ داری(p < 0.05) در بین نمونه‌های سطحی و عمقی تالاب وجود داشته است. بر اساس نتایج آنالیز واریانس یک طرفه (post-hoc test) نیز در بین فراوانی آرتمیا پارتنوژنز و فصول مختلف سال و همچنین بین حضور گونه مورد مطالعه و برخی‌ از ایستگاه‌های نمونه‌ برداری اختلاف معنی‌ داری مشاهده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 609.54 K

اکولوژی

20. ارزیابی زیستگاه دارکوب سبز (Picus viridis) با روش درخت طبقه‌بندی در پارک ملی گلستان

حسین وارسته مرادی؛ زهرا سپهری روشن؛ سارا چماته فر

دوره 30، شماره 4 ، زمستان 1396، ، صفحه 495-507

چکیده

  دارکوب سبز (Picus viridis) یکی از مهم‌ترین گونه‌ها و یک گونه چتر در پارک ملی گلستان است. در این پژوهش مطلوبیت زیستگاه دارکوب سبز در دو فصل تولیدمثلی و غیرتولیدمثلی مورد بررسی قرارگرفت. مشخصه‌های زیستگاهی شامل تیپ پوشش جنگلی و ویژگی‌های ساختاری پوشش گیاهی و داده‌های حضور و عدم حضور پرنده در هر یک از 112 پلات نمونه‌برداری به شعاع 25 متر ثبت ...  بیشتر دارکوب سبز (Picus viridis) یکی از مهم‌ترین گونه‌ها و یک گونه چتر در پارک ملی گلستان است. در این پژوهش مطلوبیت زیستگاه دارکوب سبز در دو فصل تولیدمثلی و غیرتولیدمثلی مورد بررسی قرارگرفت. مشخصه‌های زیستگاهی شامل تیپ پوشش جنگلی و ویژگی‌های ساختاری پوشش گیاهی و داده‌های حضور و عدم حضور پرنده در هر یک از 112 پلات نمونه‌برداری به شعاع 25 متر ثبت گردید. مدل درخت طبقه بندی برای تشخیص روابط بین حضور دارکوب سبز و متغیرهای زیستگاهی در دو فصل تولیدمثلی و غیرتولیدمثلی به کار رفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان دادند که در طول دوره تولیدمثلی توانایی دسترسی به مکان‌هایی با تاج‌پوشش انبوه با درختان مرده مرتفع قلمرو تولیدمثلی را مشخص می‌کند. در فصل غیر تولیدمثلی، انتخاب مکان توسط دارکوب سبز براساس حضور درختان زنده با قطر برابرسینه بین 50-100 سانتی‌متر و درختان مرده و مرتفع بود. در مجموع، مکان‌هایی با تراکم تاج‌پوشش انبوه (تراکم تاج‌ پوشش> 62 %) تراکم بیشتری از این دارکوب را پشتیبانی می‌کند. در مکان‌های بازتر (تراکم تاج پوشش < 62 %)، تعداد درختان مرده افتاده با قطر برابر سینه بیش از 100 سانتی‌متر، دومین و مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده حضور دارکوب سبز بود. بر اساس نتایج، در پارک‌ملی گلستان، دارکوب سبز زیستگاه‌های جنگلی با پوشش گیاهی کهن‌سال همراه با درختان قطور و مرتفع که عمدتاً دربرگیرنده گونه بلوط است را ترجیح می‌دهد. از این‌رو، به دلیل وابستگی بالای دارکوب سبز به زیستگاه‌های جنگلی کهن و تخریب نیافته، برداشت درختان مرده افتاده، سرپا و نیز درختان زنده و بزرگ باید به حداقل ممکنه کاهش یابد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 258.63 K

اکولوژی

21. بررسی تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران در زیستگاه های مختلف پارک ملی بوجاق

فاطمه کارگر؛ رحمت زرکامی؛ جواد ترکمن؛ علی رضا فرمانده بحری

دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1396، ، صفحه 353-364

چکیده

  سنجش تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران، در مطالعات بوم شناسی و مدیریت تالاب‌ها بسیار مهم است. در تحقیق فعلی‌، ۸ راسته از پرندگان زمستان گذران (آبزی،کنار آبزی و کمتر وابسته به آب) متعلق به۱۷ تیره، ۳۹ جنس و ۷۳ گونه در چهار زیستگاه مختلف پارک ملی بوجاق (واقع در استان گیلان) شناسایی و فراوانی‌ آنها بر اساس روش شمارش کل از اواسط دی تا اواسط ...  بیشتر سنجش تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران، در مطالعات بوم شناسی و مدیریت تالاب‌ها بسیار مهم است. در تحقیق فعلی‌، ۸ راسته از پرندگان زمستان گذران (آبزی،کنار آبزی و کمتر وابسته به آب) متعلق به۱۷ تیره، ۳۹ جنس و ۷۳ گونه در چهار زیستگاه مختلف پارک ملی بوجاق (واقع در استان گیلان) شناسایی و فراوانی‌ آنها بر اساس روش شمارش کل از اواسط دی تا اواسط بهمن ماه شمارش گردید. سپس تنوع زیستی پرندگان با توجه به شاخص‌های تنوع زیستی‌ شامل غنای گونه ای (مارگالف)، شاخص‌های تنوع گونه‌ای(سیمپسون، شانون- وینر و بریلوئین) و یکنواختی (بوزاس- گیبسون) در بخش‌های مختلف پارک ملی بوجاق در بازه زمانی ۳ ساله (1392- 1390) تعیین گردید. نتایج شاخص‌های تنوع زیستی نشان داد که بیشترین غنای گونه‌ای مارگالف و بیشترین تنوع گونه‌ای (مربوط به هر سه شاخص سیمپسون، شانون- وینر و بریلوئین) مربوط به تالاب بوجاق بود که بیانگر شرایط مطلوب در این تالاب است .بر اساس نتایج شاخص‌های تنوع زیستی، دهانه سفیدرود دارای بیشترین یکنواختی گونه‌ای بوزاس- گیبسون بوده است. همچنین نتایج آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که بین بخش‌های مختلف پارک ملی بوجاق از نظر شاخص‌های غنای گونه‌ای مارگالف و شاخص یکنواختی گونه‌ای تفاوت معنی دار وجود دارد ( 05/0 p < ).

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 258.91 K

اکولوژی

22. عادت‌‌های غذایی سیاه ماهی توئینی (Capoeta trutta Heckel, 1843) در رودخانه سزار از حوضه آبریز دجله در استان لرستان

مهدی مرمضی؛ محمد ذاکری؛ محمد تقی رونق؛ پریتا کوچنین؛ مهسا حقی

دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1396، ، صفحه 377-382

چکیده

  این مطالعه با هدف بررسی عادت های غذایی سیاه ماهی توئینی (Capoetatrutta) در رودخانه سزار، در حوضه آبریز دجله صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهیانه از تیرماه 1389 تا آذر ماه1390 صورت گرفت. در این تحقیق جهت تعیین عادات غذایی، 79 نمونه از گونه Capoetatrutta مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین شاخص طول نسبی روده در این گونه 24/0±97/9 می باشد که نشان‌دهنده گیاهخوار ...  بیشتر این مطالعه با هدف بررسی عادت های غذایی سیاه ماهی توئینی (Capoetatrutta) در رودخانه سزار، در حوضه آبریز دجله صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهیانه از تیرماه 1389 تا آذر ماه1390 صورت گرفت. در این تحقیق جهت تعیین عادات غذایی، 79 نمونه از گونه Capoetatrutta مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین شاخص طول نسبی روده در این گونه 24/0±97/9 می باشد که نشان‌دهنده گیاهخوار بودن این گونه می‌باشد. میزان شاخص فاکتور وضعیت 01/0±44/1، میزان شاخص شدت تغذیه 26/25±08/478 و شاخص خالی بودن روده 26/1 می باشد. کلیه آیتم های غذایی شناسایی شده در دستگاه گوارش این ماهی از گیاهان تک سلولی پریفیتونی بوده است. از میان آیتم‌های غذایی شناسایی شده، جنس‌های پریفیتونی Navicula Cymbella, Diatoma, و Nitzschia به عنوان غذای اصلی، جنس هایMicrospora, Coconeis, Oscillatoria, Pediastrum, Rhoicosphenia, Mougeotia, Tribonema, ,Synedra, Cosmarium, و Spirogyra به عنوان غذای فرعی و جنس هایUlothrix, Gyrosigma, Closterium Scenedesmus, ,Pinnularia ,Gomphonema ,Cymatopleura ,Diploneis Oedogonium, و Melosira به عنوان غذای اتفاقی مصرف شده بود، مشخص گردید. بررسی عادات غذایی و آیتم های غذایی شناسایی شده در دستگاه گوارش این ماهی نشان می دهد که این ماهی دارای رژیم غذایی گیاهخواری و به شکل اختصاصی پریفیتون خواری می باشد. در این مطالعه، شاخص های تغذیه ای وضعیت تغذیه‌ای مناسبی را برای این ماهی در رودخانه سزار نشان می دهند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 103.47 K

اکولوژی

23. مطالعه رفتار صدف‌گزینی خرچنگ منزوی (Heller, 1865) Diogenes avarus در پاسخ به نوع و شکل صدف

نرگس بدری؛ نرگس امراللهی بیوکی؛ محمد شریف رنجبر

دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1396، ، صفحه 124-130

چکیده

  رفتار، پیوند منحصر به فرد بین فیزیولوژی و اکولوژی موجود زنده و محیط زیستش می‌باشد. در این تحقیق، رفتار تشخیص بینایی و انتخاب صدف نمونه‌های خرچنگ‌ منزوی Diogenes avarus مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه‌ها در معرض نماهای جانبی و وارونه صدف‌های خالی چهار گونه شکم‌پا قرار داده‌ شدند و رفتار تشخیص بینایی و در نهایت انتخاب صدف نمونه‌ها ...  بیشتر رفتار، پیوند منحصر به فرد بین فیزیولوژی و اکولوژی موجود زنده و محیط زیستش می‌باشد. در این تحقیق، رفتار تشخیص بینایی و انتخاب صدف نمونه‌های خرچنگ‌ منزوی Diogenes avarus مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه‌ها در معرض نماهای جانبی و وارونه صدف‌های خالی چهار گونه شکم‌پا قرار داده‌ شدند و رفتار تشخیص بینایی و در نهایت انتخاب صدف نمونه‌ها مشاهده و ثبت گردید. نتایج نشان داد که نمونه‌ها در حضور نماهای متفاوت چهار گونه صدف شکم‌پا به طور معناداری به سمت نماهای جانبی و وارونه صدف شکم‌پای Umbonium vestiarium جهت‌گیری کرده و آن را انتخاب کردند. نماهای جانبی و وارونه صدف خالی شکم‌پا U. vestiarium به شکل نیم‌دایره می‌باشند. در حالی که به نظر می‌رسد اشکال شبیه مثلث جذابیت کم‌تری را برای این موجود داشته است به طوری که کم‌ترین میزان جذب به سمت صدف مثلثی شکل شکم‌پا Certhidea cingulata بود. این چنین پاسخ‌های رفتاری به برخی از اشکال هندسی صدف، می‌تواند به عنوان پاسخ رفتاری فرار از شکارچیانی تفسیر شود که به شکل این اشکال هندسی می‌باشند

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 157.94 K

اکولوژی

24. بررسی رژیم غذایی و بافت‌شناسی لوله گوارش لوچ ماهی Turcinoemacheilus bahaii در رودخانه زاینده‌رود

عیسی ابراهیمی درچه؛ مهسا برهانی؛ نصراله محبوبی صوفیانی؛ سعید اسداله

دوره 30، شماره 1 ، بهار 1396، ، صفحه 1-12

چکیده

  رژیم غذایی و بافت‌شناسی لوله گوارش لوچ ماهیTurcinoemacheilus bahaii(خانواده لوچ‌ماهیان : Nemacheilidae) برای نخستین بار در رودخانه زاینده‌رود مورد بررسی قرار گرفت. ماهی‌ها بصورت فصلی و در مدت یکسال به وسیله یک دستگاه تور پره دوجداره از ناحیه دیمه صید شد. در هر مرحله از نمونه برداری علاوه بر ماهی‌ها، بزرگ‌ بیمهرگان کفزی رودخانه نیز به کمک یک دستگاه ...  بیشتر رژیم غذایی و بافت‌شناسی لوله گوارش لوچ ماهیTurcinoemacheilus bahaii(خانواده لوچ‌ماهیان : Nemacheilidae) برای نخستین بار در رودخانه زاینده‌رود مورد بررسی قرار گرفت. ماهی‌ها بصورت فصلی و در مدت یکسال به وسیله یک دستگاه تور پره دوجداره از ناحیه دیمه صید شد. در هر مرحله از نمونه برداری علاوه بر ماهی‌ها، بزرگ‌ بیمهرگان کفزی رودخانه نیز به کمک یک دستگاه سوربر (ابعاد 25*25 سانتیمتر و تور 500 میکرون) جمع‌آوری شد. تراکم بزرگ‌ بیمهرگان کفزی با طعمه‌های غذایی لوچ ماهی مقایسه شد. بررسی محتویات لوله گوارش لوچ‌ماهی نشان داد که این ماهی کفزی‌خوار بوده و از بزرگ-بیمهرگان بستر رودخانه تغذیه می‌کند. خانواده‌های Chironomidae و Baetidae با فراوانی 82% فراوان‌ترین طعمه‌های غذایی مورد استفاده به وسیله این ماهی بود و با نتایج بدست‌آمده از فراوانی جوامع بزرگ‌بیمهرگان کفزی همبستگی نشان داد. میانگین طول نسبی روده (04/0±46/0) مؤید گوشتخوار بودن این ماهی بود. لوله گوارش این ماهی شامل مری، معده و روده بود و ساختار دیواره آن در مطالعات بافت‌شناسی شامل چهار لایه اصلی مخاطی، زیر مخاطی، ماهیچه‌ایی و سروزی تشخیص داده شده. لایه مخاطی دارای سلول‌های استوانه‌ایی ساده بود که در ناحیه روده بین آنها سلول‌های جامی شکل نیز قرار داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 367.94 K

اکولوژی

25. نقش سوسکهای سرگین خوار در اصلاح ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در مراتع نیمه استپی شهرکرد

مژده دوستانی؛ پژمان طهماسبی؛ ایرج رحیمی پردنجانی؛ الهام امیدزاده

دوره 30، شماره 1 ، بهار 1396، ، صفحه 54-67

چکیده

  تحقیق حاضر با هدف مطالعه تاثیر گروههای عملکردی سوسکهای سرگینخوار در اصلاح برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بر اثر تجزیه سرگین گاو در مرتع تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در قالب یک طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. بدین منظور توری‌های با اندازه سوراخ‌های بزرگ و کوچک و کود دامی گاو در هفت حالت مختلف به علاوه یک حالت شاهد هر کدام با با سه ...  بیشتر تحقیق حاضر با هدف مطالعه تاثیر گروههای عملکردی سوسکهای سرگینخوار در اصلاح برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بر اثر تجزیه سرگین گاو در مرتع تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در قالب یک طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. بدین منظور توری‌های با اندازه سوراخ‌های بزرگ و کوچک و کود دامی گاو در هفت حالت مختلف به علاوه یک حالت شاهد هر کدام با با سه تکرار به عنوان تیمار‌های مطالعه انتخاب شدند. درصد رس در حالت شاهد کمتر از کلیه حالت‌ها بود و بیشترین میزان مربوط به حالت‌های 1 و 3 بود، در مورد سیلت حالت 7 کمتر از کلیه حالت‌ها بود و بیشترین میزان مربوط به حالت 5 بود و در رابطه با شن حالت 3 کمتر از کلیه حالت‌ها بود و بیشترین میزان حالت شاهد بود. در رابطه با فسفر و پتاسیم حالت شاهد از کلیه میزان کمتری و بیشترین میزان این عناصر مربوط به حالت 2 و 3 بود. در مورد منگنز بیشترین و کمترین میزان حالت 1 و 3بود و در مورد عنصر مس بیشترین و کمترین حالت 7 و 1 بود و در رابطه با عناصر روی و آهنبیشترین میزان این عناصر حالت 1 و 3 بود و کمترین میزان هر کدام از این عناصر حالت شاهد بود. بیشترین و کمترین میزان این کلسیم به‌ترتیب مربوط به حالت 4 و 3 بود در رابطه با عنصر منیزیم بیشترین و کمترین میزان مربوط به حالت 6 و 2 بود و در مورد عنصر سدیم بیشترین میزان حالت 2 و کمترین میزان این عنصر حالت شاهد بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 414.5 K